Σήμερα η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας Κράτος εν κράτει: Κουλτούρα κακομεταχείρισης και ατιμωρησίας στην ελληνική αστυνομία εκθέτει τις πολλές και συνεχιζόμενες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από μέλη των σωμάτων ασφαλείας. Στην έκθεση εξετάζονται λεπτομερώς οι ρίζες και η φύση του ελλείμματος λογοδοσίας της ελληνικής αστυνομίας, καθώς και η αποτυχία της να διεξάγει άμεσες, διεξοδικές και αμερόληπτες έρευνες σχετικά με τις καταγγελίες.
«Η έρευνά μας δείχνει ότι η αποτυχία στην περίπτωση της Χρυσής Αυγής αποτελεί μόνο την κορυφή του παγόβουνου. Ο παγιωμένος ρατσισμός, η χρήση υπερβολικής βίας και η βαθιά ριζωμένη κουλτούρα ατιμωρησίας αποτελούν μάστιγα για την ελληνική αστυνομία. Διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις έχουν αποτύχει μέχρι στιγμής να αναγνωρίσουν -και πόσω μάλλον να αντιμετωπίσουν- τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από αστυνομικούς και τη συνεχιζόμενη ατιμωρησία», δήλωσε η Jezerca Tigani, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Προγράμματος της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.
«Είναι επείγουσα η ανάγκη να γίνουν βαθιές μεταρρυθμίσεις στον τρόπο επιβολής του νόμου, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας ενός ανεξάρτητου μηχανισμού διερεύνησης καταγγελιών για την αστυνομία, ο οποίος θα διερευνά ισχυρισμούς για παράνομη συμπεριφορά αστυνομικών. Οι ελληνικές αρχές πρέπει να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη του κοινού στις δομές επιβολής του νόμου.»
Η Διεθνής Αμνηστία τεκμηριώνει εδώ και πολλά χρόνια την παράνομη συμπεριφορά αστυνομικών στην Ελλάδα. Νέα έρευνα της οργάνωσης εξετάζει την κατάσταση των δύο τελευταίων ετών και καταλήγει στο ότι τα πράγματα παραμένουν ζοφερά.
Στα τέλη Μαρτίου 2014 ένας κρατούμενος βρέθηκε νεκρός στην απομόνωση στις Φυλακές Νιγρίτας λίγο μετά τη μεταφορά του εκεί. Σύμφωνα με αναφορές, η αυτοψία αποκάλυψε ότι είχε κακοποιηθεί περισσότερες από μία φορές. Ασκήθηκαν διώξεις, μεταξύ άλλων, και για βασανιστήρια, κατά σωφρονιστικών υπαλλήλων, στις φυλακές Νιγρίτας αλλά και κατά παντός υπευθύνου στις Φυλακές Μαλανδρίνου, από όπου είχε μεταφερθεί.
Τα τελευταία τρία χρόνια έχει σημειωθεί δραματική αύξηση των επιθέσεων μίσους εναντίον προσφύγων και μεταναστών. Εγκλήματα μίσους έχουν καταγραφεί και κατά της κοινότητας των Ρομά και της κοινότητας των ΛΟΑΤΙ. Σύμφωνα με ισχυρισμούς, μέλη των σωμάτων ασφαλείας έχουν αποτύχει να εμποδίσουν τέτοιες επιθέσεις ή να διερευνήσουν το κίνητρο μίσους πού κρύβεται πίσω από τις επιθέσεις.
«Με τις ενέργειές της η ελληνική αστυνομία ανέχεται τη δράση ξενοφοβικών ακροδεξιών ομάδων, οι οποίες στοχοποιούν όποιον δεν συμμορφώνεται με την άποψή τους για το τι αποτελεί ‘«κανονική» κοινωνία’, δήλωσε η Jezerca Tigani.
«Οι αρχές χρησιμοποιούν αδιακρίτως την αστυνομία ως εργαλείο. Αντί να διατηρεί την έννομη τάξη, η αστυνομία πολύ συχνά επιφορτίζεται με την καταστολή της διαμαρτυρίας και τη δίωξη μελών ευάλωτων ομάδων. Οι ενέργειές της δεν ελέγχονται από κάποιον ανεξάρτητο μηχανισμό και οι παραβιάσεις εκ μέρους αστυνομικών παραμένουν ατιμώρητες. Αυτό πρέπει να αλλάξει.»
Χρυσή Αυγή
Στις 17 Σεπτεμβρίου 2013 ο Παύλος Φύσσας, μουσικός και αντιφασίστας ακτιβιστής, μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου στο Κερατσίνι από μέλος της Χρυσής Αυγής. Αυτόπτες μάρτυρες δήλωσαν στα ΜΜΕ ότι οκτώ αστυνομικοί, μέλη της Δίκυκλης Ομάδας Αστυνόμευσης ΔΙΑΣ, ήταν ήδη παρόντες όταν ο Παύλος Φύσσας και οι φίλοι του περικυκλώθηκαν από μέλη της ακροδεξιάς, αλλά ότι δεν παρενέβησαν όταν ο Παύλος κυνηγήθηκε από ορισμένους από αυτούς και στη συνέχεια μαχαιρώθηκε από τον Γιώργο Ρουπακιά.
Την επόμενη μέρα δυνάμεις των ΜΑΤ διασκόρπισαν διαδηλωτές, οι οποίοι διαμαρτύρονταν για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, χρησιμοποιώντας χημικά και γκλοπ. Τριάντα ένας διαδηλωτές χρειάστηκε να αναζητήσουν ιατρική περίθαλψη, πολλοί από αυτούς με τραύματα στο κεφάλι. Οι διαδηλωτές ανέφεραν ότι είχαν ξυλοκοπηθεί με γκλοπ της αστυνομίας, κράνη και ασπίδες. Επίσης ανέφεραν ότι μέλη ακροδεξιών ομάδων τους πέταγαν πέτρες, ενώ τα ΜΑΤ στέκονταν άπραγα χωρίς να τους προστατεύουν. Ο Γαβριήλ, ένας 32χρονος διαδηλωτής, έχασε το δεξί του μάτι και μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου του 2013 είχε υποβληθεί σε τρεις εγχειρήσεις.
Η περίπτωση του Παύλου Φύσσα ενεργοποίησε μια μεγάλη αστυνομική έρευνα σχετικά με τις δραστηριότητες της Χρυσής Αυγής και τους δεσμούς της με την αστυνομία.
Βάναυση μεταχείριση προσφύγων και μεταναστών
Η αστυνομία στην Ελλάδα είναι επιφορτισμένη με τον έλεγχο της μετανάστευσης και την κράτηση και απέλαση των παράτυπων μεταναστών. Στο πλαίσιο της επιχείρησης-σκούπα «Ξένιος Ζευς», από τον Απρίλιο του 2012 μέχρι τον Ιούνιο 2013, η αστυνομία σταμάτησε περισσότερους από 120.000 ξένους υπηκόους για εξακρίβωση στοιχείων. Από αυτούς, μόνο οι 7.000 περίπου, δηλαδή περίπου το 5%, δεν είχαν μαζί τους τα απαραίτητα νομιμοποιητικά έγγραφα.
Ο K., σύρος πρόσφυγας, περιγράφει την κακομεταχείρισή του από την αστυνομία στο κέντρο κράτησης μεταναστών της Κορίνθου τον Φεβρουάριο του 2013: «Ο ίδιος αστυνομικός άρχισε να με κλωτσάει … Προσπάθησα να σταθώ όρθιος και ο αστυνομικός με χτύπησε ξανά … τότε ζήτησε από δύο αστυνομικούς να με βάλουν σε ένα δωμάτιο όπου δεν θα μπορούσαν να με δουν άλλοι κρατούμενοι … [στο δωμάτιο], ο αστυνομικός άρχισε να με κλωτσάει στο στήθος … τότε ένας άλλος αστυνομικός με χαστούκισε και άρχισε να με χτυπά με τις γροθιές του στο πρόσωπό».
Εγκλήματα μίσους
Τον Ιανουάριο του 2013 δύο έλληνες υπήκοοι μαχαίρωσαν μέχρι θανάτου τον S. Luqman, πακιστανό υπήκοο, ο οποίος ζούσε στην Ελλάδα. Ωστόσο, η αστυνομία και οι εισαγγελείς δεν έλαβαν υπόψη τους το πιθανό ρατσιστικό κίνητρο, το οποίο φέρεται να βρισκόταν πίσω από την επίθεση αυτή. Η δολοφονία του S. Luqman φέρεται να είχε πολλά κοινά στοιχεία με οργανωμένες επιθέσεις με ρατσιστικά κίνητρα μιας «ομάδας κρούσης», η οποία έχει στενούς δεσμούς με την Χρυσή Αυγή. Η δίκη τους αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη.
Τον Σεπτέμβριο του 2013 κάμερα κατέγραψε μια Ελληνίδα να κλωτσάει ένα κορίτσι Ρομά, το οποίο έπαιζε ακορντεόν σε έναν πεζόδρομο κάτω από την Ακρόπολη, στην Αθήνα. Η αστυνομία ξεκίνησε να διερευνά το περιστατικό και το κίνητρο μίσους, μόνο μετά από πιέσεις της μη κυβερνητικής οργάνωσης, Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι.