Εισηγητές:
Νίκος Σκορίνης, μέλος της Κε του ΣΥΡΙΖΑ, συντονιστής του τμήματος Μμε
ΒΑΣΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕ & ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ»
ΣΥΡΙΖΑ Τμήμα μικρομεσαίων επιχειρήσεων
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σκοπός του παρόντος κειμένου, είναι να συμβάλλει στην αναγκαία ευρύτερη διαβούλευση του ΣΥΡΙΖΑ, με όλους όσους δραστηριοποιούνται και «επιχειρούν» μέσα από πολύ μικρές ,μικρές ή μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) .Επίσης με τους κοινωνικούς φορείς που τους εκπροσωπούν σε τοπικό , περιφερειακό ή Εθνικό επίπεδο.
Συγχρόνως η παραπάνω διαδικασία εντάσσεται στη γενικότερη προσπάθεια διαρκούς εμβάθυνσης και εξειδίκευσης του Προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ. Ξεπερνά τα «παραδοσιακά όρια» του μέχρι σήμερα εννοούμενου ως χώρου των μικρομεσαίων, εντάσσοντας τους νέους κλάδους και τομείς, όπου τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Όπως για παράδειγμα, των νέων τεχνολογιών, βιολογικών προϊόντων, αγροτουρισμού, ΑΠΕ κ.α)
Ιδιαίτερη επιδίωξη, είναι η διαβούλευση και παράλληλη έκφραση των νέων μικρομεσαίων επιχειρηματιών, οι οποίοι κατά κανόνα διαθέτουν γνώσεις και τυπικά προσόντα ανώτερου ή ανώτατου επιπέδου και δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά, με μικρές επιχειρήσεις υψηλού βαθμού καινοτομίας στα προϊόντα και στη μορφή λειτουργίας τους.
Τελικός σκοπός μας είναι, η διατύπωση των βασικών διαπιστώσεων για την υφιστάμενη κατάσταση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η χάραξη στρατηγικής για το ρόλο τους σε μια οικονομία που υπηρετεί πρώτα απ’ όλα τις κοινωνικές ανάγκες. Στα πλαίσια αυτά, καταγράφονται οι βασικοί άξονες και τ’ άμεσα μέτρα πολιτικής, για ανακοπή της οικονομικής και παραγωγικής καταστροφής .
Όλα τα παραπάνω, εναρμονίζονται και εμπλουτίζουν το κεντρικό σχέδιο για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και ιδιαίτερα, οι άξονες άμεσων μέτρων συγχρονίζονται με το γενικό κυβερνητικό οικονομικό-αναπτυξιακό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ.
Παράλληλα αποσαφηνίζεται η γενικότερη αντίληψη του ΣΥΡΙΖΑ για την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, προβάλλοντας παράλληλα ένα νέο πλαίσιο αρχών και αξιών, για την λειτουργία και ανάπτυξη τους.
2. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ- ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ.
Η υφιστάμενη κατάσταση αποτυπώνεται σε σχετικές έρευνες και μελέτες οι οποίες διαχρονικά έχουν γίνει από ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ (2009), την ΕΤΕ (Δ/ση Οικονομ.Ανάλυσης-2012) καθώς και τις ετήσιες εκδόσεις της Ευρ. Επιτ. στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας S.Β.A (Small Business Act)
Από τις παραπάνω μελέτες καθώς και τα ετήσια στοιχεία της EURO STAT και της ΕΛΣΤΑΤ (παρά τις επιφυλάξεις που διατυπώνονται για την ακρίβειά τους και μεταβολές που έχουν συντελεστεί λόγω μνημονίου), μπορούμε να εξάγουμε ορισμένα βασικά στοιχεία και διαπιστώσεις.
· Στην ελληνική πραγματικότητα το μεγαλύτερο μέρος των πολύ μικρών, μικρών & μεσαίων επιχειρήσεων είναι κυρίως αποτέλεσμα επιχειρηματικότητας ανάγκης και δευτερευόντως αποτέλεσμα της προσπάθειας για την υλοποίηση επιχειρηματικής ιδέας.
· Οι μικρές, πολύ μικρές και μεσαίες Επιχειρήσεις(ΜμΕ) στην Ελλάδα ως ποσοστό του συνόλου των επιχειρήσεων ήταν έως το 2010, κοντά στον Ευρωπαϊκό μέσο όρο. Συμμετείχαν όμως, πολύ περισσότερο στην απασχόληση(85,2% έναντι 67,4%) και λιγότερο στη παραγόμενη προστιθέμενη αξία σε σχέση με την απασχόληση.
· Οι Πολύ Μ1κρές επιχειρήσεις(0-9 εργαζ.) αποτελούν το συντριπτικό μέρος του συνόλου των ΜμΕ (96%) και συμμετείχαν κατά 57% στην απασχόληση του ιδιωτικού τομέα και 34% στη παραγόμενη προστιθέμενη αξία.(Στοιχεία προ κρίσης και με εξαίρεση του τραπεζικού τομέα)
· Το 80% των ΜμΕ είναι ατομικές επιχειρήσεις με συμμετοχή κατά 38% στο συνολικό κύκλο εργασιών των ΜμΕ ενώ οι υπόλοιπες(20%) έχουν εταιρική νομική μορφή και το 62% του κύκλου εργασιών.
· Το 37% των ΜμεΕ αναφέρεται στο Εμπόριο και στη διακίνηση αγαθών καλύπτοντας το 23,5% της απασχόλησης ,το 9% στη μεταποίηση με το 10% της απασχόλησης , το 12% στις κατασκευές με το 6,5% της απασχόλησης ,το 13% στις υπηρεσίες διαμονής, εστίασης και ψυχαγωγίας με το 7,5% της απασχόλησης και το 2,5% στη γεωργία –αλιεία με το 12,2 % της απασχόλησης. Επιπλέον μόνο το 18% των Ελληνικών ΜμΕ είναι εξειδικευμένο στη μεταποίηση με χρήση υψηλής τεχνολογίας και παροχή υπηρεσιών έντασης γνώσης έναντι 30% της Ε.Ε.
· Η μακροχρόνια απουσία Εθνικού Παραγωγικού σχεδιασμού, με διακριτό ρόλο στις ΜμΕ σε αυτόν, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη έκθεση της Ελληνικής Οικονομίας στο διεθνή ανταγωνισμό από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, οδήγησε σταδιακά πολλές επιχειρήσεις να λειτουργούν παρασιτικά. Να επιβιώνουν μέσω της παραοικονομίας, της παραβίασης της εργατικής , ασφαλιστικής και περιβαλλοντικής νομοθεσίας και της φοροδιαφυγής. Συγχρόνως η ολοκληρωτική σχεδόν υποχώρηση των παραγωγικών επιχειρήσεων ,η υπερβολική διόγκωση των εμπορικών, οι οποίες διακινούσαν κυρίως εισαγόμενα προϊόντα, και υπηρεσίες σε φυματικούς τομείς της οικονομίας , μετέτρεψαν την οικονομική διαδικασία σε μεταπρατική με καταστροφικές συνέπειες. Οι παραπάνω παθογένειες και νοσηρά φαινόμενα εντάθηκαν, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια.
· Η βιωσιμότητα των ΜμεΕ συναρτάται σε υψηλό βαθμό με την εγχώρια ζήτηση και κατανάλωση. Ο τομέας των διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών συνεισφέρει στο Ελληνικό ΑΕΠ (εξαιρώντας τη ναυτιλία) κατά 7 μονάδες λιγότερο από τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.
· Η χρηματοδότηση των ΜμΕ, κατά κύριο λόγο ασκήθηκε μέσω κεντρικών Ευρωπαϊκών πολιτικών , με Εθνικά προγράμματα απλής αντιγραφής αντίστοιχων άλλων χωρών, όπου όμως οι ΜμΕ λειτουργούν με άλλα δεδομένα και σε άλλο οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο. (Το ποσοστό αξιοποίησης ευρωπαϊκών κονδυλίων για την δημιουργία και ενίσχυση των ΜμΕ είναι στην Ελλάδα μόλις 6% έναντι 22% στην Ε.Ε ) Oι πολιτικές ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, των επενδύσεων ή της ρευστότητας που εφαρμόζονται με διάφορες παραλλαγές στην υπόλοιπη Ευρώπη, για τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχει αποδειχθεί ότι δεν επαρκούν, ακόμα κι αν εφαρμοστούν πλήρως . Αυτό γιατί, πέρα των άλλων δεν εντάσσονται σε ένα παραγωγικό σχέδιο, σε Εθνικό ή Περιφερειακό επίπεδο. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα από τη μια, την αποσπασματική και ουσιαστικά την επιδοματική τους λειτουργία, και από την άλλη με τις δαιδαλώδεις και μη αξιοκρατικές διαδικασίες, να καταλήγουν στην «ενίσχυση» εγχώριων «επιτηδείων », ή και ξένων ολιγοπωλιακών συμφερόντων. Επιπλέον το τραπεζικό σύστημα αντιμετώπιζε και αντιμετωπίζει με επιφυλακτικότητα έως και εχθρότητα τις ΜμΕ. Χαρακτηριστικά: Το ποσοστό μη επιτυχών αιτήσεων από τις ΜμΕ, για παροχή τραπεζικών δανείων ανέρχεται στο 36% στην Ελλάδα, ενώ αντίθετα στις άλλες χώρες της Ε.Ε. αυτό υπολογίζεται στο 23%. ( Ποσοστά προ κρίσης). Οι επενδύσεις υψηλού επιχειρηματικού ρίσκου είναι ιδιαίτερα περιορισμένες στην πατρίδα μας (0,002%) σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες (0,014%).
· Από τους τομείς παρακολούθησης και αξιολόγησης της SBA η χώρα μας υστερεί σημαντικά σε σχέση με τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο στους τομείς των Κρατικών ενισχύσεων και Δημόσιων Συμβάσεων με ΜμΕ, της προτεραιότητας σε αυτές, της χρηματοδότησης και της Διεθνοποίησης των ΜμΕ. Ειδικότερα σε ότι αφορά την οικονομική σχέση των ΜμΕ με το Κράτος το μερίδιο τους στην συνολική αξία των κρατικών συμβολαίων είναι 31% στην Ελλάδα και 38% στην Ε.Ε. Η ηλεκτρονική διαθεσιμότητα των προκηρύξεων των κρατικών προμηθειών στην Ελλάδα, προσεγγίζει μόλις το 43%, ενώ στην ΕΕ το 73%. Επιπλέον δεν συμμετέχουν σε χρηματοδοτούμενες από την Ε.Ε. έρευνες (9,77% έναντι 20,95%, σε πλήθος 100.000 επιχειρήσεων), δεν χρησιμοποιούν ευρέως το διαδίκτυο για την προώθηση των προϊόντων τους, (8% έναντι 13%) και δεν πραγματοποιούν αγορές μέσω του διαδικτύου, (10% των επιχειρήσεων έναντι 28% στην Ε.Ε.).
· Η σημαντική καθυστέρηση στο χωροταξικό σχεδιασμό σε επίπεδο ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ σε συνδυασμό με τη πολεοδομική πολυνομοθεσία και τις νομοθετικές ασάφειες, έχουν ως αποτέλεσμα την ανυπαρξία χωρικής οργάνωσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας ιδιαίτερα στη μεταποίηση, τον τουρισμό και το εμπόριο, και την δημιουργία διαχρονικά, πλέγματος πελατειακών σχέσεων για τη έκδοση αδειών λειτουργίας των ΜμΕ, όπου αυτές απαιτούνται. Έτσι μικρό μέρος των ΜμΕ, (ιδιαίτερα στους κλάδους που αναφέρθηκαν), διαθέτουν πλήρως την απαιτούμενη νομιμότητα λειτουργίας σε όλους του τομείς δραστηριότητας τους.
· Η χώρα μας καταγράφει τη χειρότερη επίδοση επί του συνόλου των χωρών της Ε.Ε. στο κόστος τόσο της έναρξης της λειτουργίας των επιχειρήσεων. (Το 21% του κατά κεφαλήν εισοδήματος στην Ελλάδα έναντι 5,5% στην Ε.Ε)όσο και της μεταβίβασης των περιουσιακών στοιχείων, (12,7% ως προς την περιουσιακή αξία στην Ελλάδα, έναντι 4,68%. στην Ε.Ε. ) .
· Στα παραπάνω διαχρονικά διαρθρωτικά προβλήματα των ΜμεΕ, η πολιτική των μνημονίων επέδρασε σε πολλά επίπεδα «θανατηφόρα». Με μεθοδευμένες περιοριστικές πολιτικές στους τομείς της τραπεζικής ρευστότητας και πίστης, με την ισοπέδωση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών, με την αλλοπρόσαλλη και φορομπηχτική φορολογική πολιτική και την υπερδιόγκωση των υποχρεώσεων του Δημοσίου προς τις επιχειρήσεις, οδηγεί βήμα-βήμα τις ΜμεΕ στην υπερχρέωση και στο κλείσιμο. Οι συνέπειες είναι ήδη εμφανείς: 120 χιλ. λιγότερες επιχειρήσεις σε σχέση με το 2009, 550 χιλ. χαμένες θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, 380 χιλ. μικρομεσαίοι χωρίς ασφάλιση, με τον Ασφαλιστικό Φορέα(ΟΑΕΕ) στο χείλος της κατάρρευσης. Οι άμεσες κοινωνικές και μεσοπρόθεσμα παραγωγικές επιπτώσεις αυτής της πολιτικής είναι γνωστές, με πιο σημαντική τνη έκρηξη της ανεργίας και την παραγωγική αποδιάρθρωση της οικονομίας.
Συνοψίζοντας μπορούμε να αναφέρουμε επιγραμματικά ότι :
α. Ο χώρος των ΜμεΕ στην Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα διαρθρωτικού χαρακτήρα, (σχετικά μεγάλο ποσοστό επιχειρήσεων με 0-3 εργαζόμενους),καθώς και πρόβλημα παραγωγικού προσανατολισμού(διόγκωση Εμπορικού τομέα ,υπηρεσιών και αντίστοιχα, μικρή παραγωγική δραστηριότητα προστιθέμενης αξίας.)
β. Οι ΜμεΕ στην Ελλάδα παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στην απασχόληση όσο αφορά τον ιδιωτικό τομέα. Έτσι κάθε πολιτική αντιμετώπισης των προβλημάτων που παραπάνω αναφέρθηκαν, όπως και άλλων, πρέπει να στηρίζει και να ενισχύει την απασχόληση στη μικρή επιχείρηση
γ. Η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα χαρακτηρίζεται από το χαμηλό βαθμό δικτύωσης ,συνέργειας και συνεργατικότητας, με αρνητικές συνέπειες στην ικανότητα δημιουργίας οικονομιών κλίμακας, ενσωμάτωσης τεχνογνωσίας και ανταγωνιστικής εμπορικής πολιτικής στην εσωτερική και διεθνή αγορά.
δ. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει βήματα στη δημιουργία επιχειρήσεων νέων τεχνολογιών και καινοτομίας από νέους μικρομεσαίους επιχειρηματίες με σχετικά υψηλή κατάρτιση, χωρίς όμως αυτό να είναι αρκετό, ώστε η καινοτομία και τα προϊόντα έντασης γνώσης να χαρακτηρίζουν τις υφιστάμενες ΜμεΕ.
ε. Η χωρική πολυδιάσπαση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και η ανυπαρξία χωροταξικού σχεδιασμού, εκτός του ότι υπονομεύει τη λειτουργία και ανάπτυξη των επιχειρήσεων, κυρίως των παραγωγικών , αποτελεί και σοβαρό εμπόδιο σε κάθε προσπάθεια και σχέδιο για την επίλυση και των προβλημάτων που παραπάνω αναφέρθηκαν.
στ. Η υπερχρέωση των επιχειρήσεων σε συνδυασμό με την αδυναμία πρόσβασης σε οποιοδήποτε χρηματοδοτικό μέσο ενίσχυσης ή στήριξης, και η ανυπαρξία μέτρων παραγωγικής και λειτουργικής ανάταξης, αποτελεί ένα μείζον πρόβλημα, του οποίου η αντιμετώπιση εκτός από τη κοινωνική της σημασία, είναι καθοριστική παράμετρος για την επιτυχή αναστροφή της πορείας της οικονομίας και την εφαρμογή πολιτικών ανασυγκρότησης και αναμόρφωσης του χώρου των ΜμεΕ.
3. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΕΡΑ
Η επιχειρηματικότητα, η δημιουργία επιχειρήσεων από άτομα ή ομάδες ατόμων για την εξασφάλιση εισοδήματος και κερδών, αποτελεί για αιώνες μια κοινωνική διεργασία η οποία έχει παίξει σημαντικό ρόλο, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, σε ότι αφορά την εξέλιξη του παραγωγικού δυναμικού και την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών. Τα βασικά χαρακτηριστικά όμως των βιομηχανικών κοινωνιών, τόσο από κοινωνική όσο και από οικονομική άποψη, οι επιλογές που χάραξαν μακροχρόνιες πορείες, ήταν πάντοτε αποτέλεσμα πολιτικών αποφάσεων και δημόσιων πολιτικών σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο.
Σήμερα ζούμε την ιστορική περίοδο όπου στην Ευρώπη και στη χώρα μας , μέσω της πολιτικής λιτότητας που επιβάλει κυρίως η Γερμανία, εξελίσσεται μια τεραστίων διαστάσεων επίθεση στο κόσμο της εργασίας και στις αξίες που ιστορικά έχει δημιουργήσει το τελευταίο αιώνα.
Απέναντι σε αυτή τη πραγματικότητα η διάκριση συμφερόντων μεταξύ του στρώματος των μικρομεσαίων επιχειρηματιών και της μισθωτής εργασίας, του δημοσιοϋπαλληλικού προσωπικού και της αγροτιάς, είναι πιο δύσκολη από ποτέ. Αποτελεί ρεαλιστική δυνατότητα , κυρίως όμως είναι ανάγκη επείγουσας σημασίας, η δημιουργία μιας πλατιάς κοινωνικής συμμαχίας που θα ανακόψει τη πορεία της χώρας προς μια ιστορικών διαστάσεων κοινωνική καταστροφή ,θα οδηγήσει στην ανατροπή της υπάρχουσας κατάστασης και στην αλλαγή πλεύσης προς την κατεύθυνση υπηρέτησης των συμφερόντων του κόσμου της δημιουργίας .
Η νέα κοινωνική συμμαχία πρέπει συγχρόνως να περιγράφει μια νέα ολοκληρωμένη αφήγηση για το μέλλον του τόπου και τους πολίτες του .Να οικοδομεί ένα νέο πλαίσιο σχέσεων και σύστημα αξιών στη διαδικασία παραγωγής και διανομής του πλούτου, στις σχέσεις παραγωγής και περιβάλλον, υλικών αγαθών και ποιότητας ζωής. Να αναπτύσσει νέους κανόνες διευθέτησης των επιμέρους αντιθέσεων.
Η στρατηγική της παραγωγικής ανασυγκρότησης της Ελλ. Οικονομίας περιλαμβάνει καθοριστικές αλλαγές σε ότι αφορά τις μεθόδους άσκησης πολιτικών που απευθύνονται στην επιχειρηματικότητα, το ρόλο των δημοσίων πολιτικών και την παράλληλη ανάδειξη της κοινωνικής οικονομίας σε σημαντικό μοχλό για την παραγωγική και κοινωνική ανασυγκρότηση. Η ανάπτυξη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών στον ένα ή τον άλλο τομέα, και της ανταπόκρισής τους σε παραγωγικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές ανάγκες, θα είναι στην πραγματικότητα αποτέλεσμα ενός ευρύτερου σχεδιασμού.
Στη βάση των παραπάνω ο ΣΥΡΙΖΑ επιδιώκει να δημιουργήσει μια νέα οπτική προσέγγιση για την επιχειρηματικότητα ,το κέρδος και την ανταγωνιστικότητα.
Η οπτική αυτή ανατρέπει την ταύτιση της επιχειρηματικότητας με την μεγιστοποίηση του ιδιωτικού κέρδους, τη συνάρτηση του κέρδους με την εκμετάλλευση των εργαζομένων και τη καταστροφή του περιβάλλοντος, τη συσχέτιση της επιχειρηματικής ικανότητας με τη διαπλοκή ,τη παράκαμψη λειτουργικών και φορολογικών κανόνων και τις χαριστικές πράξεις. Για τον ΣΥΡΙΖΑ η στήριξη των ΜμΕ είναι στρατηγική επιλογή στο πλαίσιο όμως κανόνων που θα ενθαρρύνουν τη στροφή της επιχειρηματικότητας σε νέους τρόπους κερδοφορίας, μέσω της αύξησης της παραγωγικότητας, της ποιότητας των προϊόντων και της διαρκούς αναζήτησης της καινοτομίας, της προώθησης συνεργασιών μεταξύ επιχειρήσεων, τη βελτίωση της σχέσης του κεφαλαίου και της μισθωτής εργασίας. Συγχρόνως με τα παραπάνω και τη στήριξη της κοινωνικής οικονομίας, ιδιαίτερα νέων συνεταιριστικών-συνεργατικών μορφών που προάγουν διαφορετικές παραγωγικές σχέσεις και μορφές διανομής και θα προωθείται έτσι, ως πρωταρχικός ο ρόλος της οικονομίας στη κάλυψη των κοινωνικών αναγκών δηλαδή η Οικονομία των αναγκών.
Έτσι οι έννοιες της επιχειρηματικότητας ,της ανταγωνιστικότητας και του κέρδους, επανατοποθετούνται σε μια νέα, κοινωνικά επωφελή διάσταση. Έτσι οικοδομείται μια νέα προωθητική και δημιουργική σχέση της Αριστεράς με τον κόσμο της Εργασίας και των Επιχειρήσεων.
4. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΡΟΛΟ ΤΩΝ ΜμΕ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ- ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΜμΕ.
Είναι ξεκάθαρη πλέον η μνημονιακή στρατηγική που ασπάζεται και υλοποιεί η κυβέρνηση .
Δραστική μείωση του αριθμού των ΜμεΕ δια της μεθόδου του «επιχειρηματικού δαρβινισμού» με σκοπό την «εξυγίανση του χώρου» . Παράλληλα, ενθάρρυνση και προνομιακή στήριξη για την εγκατάσταση και επέκταση μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων στους τομείς του εμπορίου και υπηρεσιών που υποστηρίζονται μέχρι σήμερα από ΜμεΕ. Έτσι δημιουργείται κι’ ένα εργατικό δυναμικό με εμπειρία και σε κατάσταση απόγνωσης , έτοιμο να υποταχθεί σ’ εξευτελιστικούς μισούς στ’ ευρύτερα σχέδια τους.
Η στρατηγική μας για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ αντιπαραθέτει μια πολιτική η οποία στηρίζει και στηρίζεται στην ανάπτυξη της μικρομεσαίας επιχείρησης. Με τη προώθηση πολιτικών αναδιάρθρωσης , λειτουργικού εκσυγχρονισμού και παραγωγικής ανασυγκρότησης των ΜμεΕ. Με τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες ζωντανούς και ενεργητικούς παράγοντες στο νέο παραγωγικό μοντέλο ανάπτυξης της χώρας.
Ο νέος ρόλος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο αναπτυξιακό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο δεν αναπαράγει το μοντέλο του παρελθόντος αλλά αντίθετα στοχεύει στην αλλαγή κοινωνικών σχέσεων ,το σπάσιμο του ατομικισμού , την ενίσχυση της συλλογικότητας και της συλλογικής δράσης. Η ένταξη των ΜμΕ στο νέο σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης αποτελεί μια πρόκληση σε οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό επίπεδο γιατί:
Η μικρομεσαία επιχείρηση αναδεικνύεται σε ουσιαστικό μηχανισμό σχετικά ταχείας ανάπτυξης θέσεων απασχόλησης.
Η μικρομεσαία επιχείρηση μπορεί να συνεισφέρει στην παραγωγή καινοτόμων ή εναλλακτικών προϊόντων τα οποία συμβάλλουν όμως παράλληλα στη διασφάλιση σημαντικών ποιοτικών παραμέτρων στη ζωής μας.
Η δυνατότητα δημιουργίας και ανάπτυξης μικρομεσαίων επιχειρήσεων αποτελεί ουσιαστική παράμετρο της τοπικής-ενδογενούς ανάπτυξης, της ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής και των ανθρώπινων σχέσεων.
Ως εκ τούτου, η στρατηγική για τις Μμ Επιχειρήσεις θα εστιάσει:
· Στη προώθηση της συμμετοχής των ΜμΕ ,με διαβαθμισμένο τρόπο και αντικειμενική αξιολόγηση, σε όλους τους τομείς παραγωγικής δραστηριότητας της Ελλ. Οικονομίας. Ειδικές πολιτικές στήριξης σε επιλεγμένους κλάδους της οικονομίας πρόσφορους για την ανάπτυξη ΜμΕ.
· Στην ενίσχυση για τη διατήρηση των ήδη υπαρχόντων και ενθάρρυνση για τη δημιουργία νέων σταθερών θέσεων εργασίας . Για την αξιοποίηση των νέων άνεργων και ιδιαίτερα των επιστημονικά και τεχνικά καταρτισμένων στη παραγωγική και λειτουργική αναβάθμιση των ΜμΕ. Για την καλλιέργεια της καινοτομίας και ανάπτυξη της εφαρμοσμένης έρευνας στη μικρομεσαία επιχείρηση.
· Στην υποστήριξη πρακτικών και δράσεων δικτύωσης επιχειρήσεων με οριζόντιο ή κάθετο χαρακτήρα σε τοπικό ή ευρύτερο περιφερειακό επίπεδο. Για τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας, την ενσωμάτωση τεχνογνωσίας και τη διαμόρφωση ανταγωνιστικής εμπορικής πολιτικής, τόσο στην εσωτερική όσο και στη διεθνή αγορά. Αξιοποίηση του επιστημονικού δυναμικού και ιδιαίτερα των νέων για τη δημιουργία ανάλογων μηχανισμών δικτύωσης ΜμΕ.
· Η επαναθεμελίωση του «συνεταιρίζεσθαι» και η ανάπτυξη του κοινωνικού τομέα της οικονομίας(κοινωνικές επιχειρήσεις, πράσινες επιχειρήσεις, παραγωγικοί μικροί συνεταιρισμοί) σε διαδραστική σχέση με τους άλλους τομείς της οικονομίας.
Η Παραγωγική Ανασυγκρότηση και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Η πολιτική για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ,στο πλαίσιο του Σχεδίου για την παραγωγική ανασυγκρότηση, δεν μπορεί παρά να αποτελεί τμήμα μιας συνολικότερης οικονομικής και βιομηχανικής πολιτικής με στόχο την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών ποιότητας και υψηλής προστιθέμενης αξίας . Με ανταγωνιστικές δυνατότητες στη διεθνή αγορά. Με παράλληλη υποκατάσταση αντίστοιχων προϊόντων που σήμερα εισάγονται. (Το 75% των προϊόντων είναι εισαγόμενα και εξ αυτών: το 80% παράγονται ή διακινούνται από 8 μεγάλους πολυεθνικούς ομίλους.)
Βασικοί κλάδοι -συμπλέγματα οι οποίοι αποτελούν προνομιακό πεδίο ανάπτυξης μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας με ενδεικτικά πεδία δραστηριότητας είναι:
· Αγροδιατροφικό σύμπλεγμα
Σε δομές υποστήριξης της έρευνας, του σχεδιασμού παραγωγής προϊόντων και παράγωγων προϊόντων ,σε δίκτυα τυποποίησης , προώθησης ,διανομής και εξαγωγών .
· Τουρισμός-Πολιτισμός
Σε δομές ανάπτυξης αγροτουρισμού, τουρισμού υγείας και άλλων ειδικών μορφών τουρισμού. Σε μηχανισμούς ανάπτυξης , διαφύλαξης , περιήγησης και προβολής φυσικών ,πολιτιστικών και ιστορικών αγαθών. Σε επενδύσεις που διασφαλίζουν τη διασύνδεση των άλλων παραγωγικών τομέων με το τουρισμό, την επέκταση της τουριστικής περιόδου , την ποιοτική του ανάπτυξη και την ενίσχυση του εσωτερικού τουρισμού των λαϊκών τάξεων.
· Ενέργεια-Μεταφορές
Στην ανάπτυξη μικρών και ιδιαίτερα συνεταιριστικού χαρακτήρα μονάδων παραγωγής ηλιακής ή αιολικής ενέργειας και μονάδων τεχνικού εξοπλισμού και τεχνικής υποστήριξης. Η ανάπτυξη ενός συνδυασμένου δικτύου μεταφορών εκτός του ότι θα συμβάλλει στην ανάπτυξη ΜμΕ του κλάδου θα μειώσει τα κόστη μεταφοράς και θα βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα των ΜμΕ.
· Νέες τεχνολογίες-Έρευνα
Η διαπιστωμένη δυναμική ανάπτυξης μικρών επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας από απόφοιτους τεχνολογικών ή πανεπιστημιακών ιδρυμάτων δείχνει την τεράστια δυνατότητα ανάπτυξης ΜμΕ εφαρμογής καινοτόμων ιδεών και παραγωγής προϊόντων με ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Συγχρόνως αναδεικνύουν την ανάγκη δομών συντονισμού των ΜμΕ με Πανεπιστήμια και Ερευνητικά κέντρα και χρηματοδότησης για ανάπτυξη Εφαρμοσμένης Έρευνας και διάχυση αυτής, στη παραγωγή και τις ΜμΕ.
· Αναπλάσεις-Αναβάθμιση κτηρίων
Σημαντικές δυνατότητες αύξησης της απασχόλησης και ανάπτυξης ΜμΕ μπορεί να δώσει η προοπτική της ενεργειακής αναβάθμισης και αντισεισμικής θωράκισης των κτιρίων, είτε πρόκειται για δημόσια, είτε για ιδιωτικές κατοικίες. Τα παραπάνω σε συνδυασμό με προγράμματα αστικών αναπλάσεων στις πόλεις μπορεί να δώσουν ανάσα στο κλάδο των κατασκευών του οποίου οι επιχειρήσεις πρέπει να λειτουργήσουν με νέα μορφή και προδιαγραφές και κυρίως με συνεργατικά σχήματα αξιοποιώντας τις νέες γνώσεις και δεξιότητες .
Για τη προώθηση των παραπάνω και την ένταξη των ΜμΕ στο γενικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης, απαιτείται η παραπέρα επεξεργασία θετικών πρακτικών σε κλαδικό επίπεδο, στη βάση των παραγωγικών συμπλεγμάτων του Σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης, καθώς και ο πιο συγκεκριμένος σχεδιασμός σε Περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Η παραπάνω διαδικασία απαιτείται να έχει ένα συνεχή χαρακτήρα και ιδιαίτερα, να «παρακολουθεί» με παρεμβατικό τρόπο τις μεταβολές που συντελούνται. Τις μεσο-μακροπρόθεσμες τάσεις που διαμορφώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο, στη παραγωγή προϊόντων και στο διεθνές εμπόριο.
5. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜμΕ.
Η προσπάθεια για δομική αναδιάρθρωση, λειτουργικό εκσυγχρονισμό και παραγωγική ανασυγκρότηση των ΜμεΕ πρέπει να κινηθεί σε δύο παράλληλους άξονες. Στον ένα άξονα αναφέρονται :
Πολιτικές, με στόχευση την εξυγίανση και ανασυγκρότηση υφιστάμενων επιχειρήσεων, με υπερχρέωση και με κυρίαρχα στοιχεία λειτουργικής και παραγωγικής υστέρησης .
και στον άλλο άξονα
Πολιτικές στήριξης δυναμικών και καινοτόμων παραγωγικά επιχειρήσεων και ενθάρρυνσης για τη δημιουργία νέων , κύρια συνεργατικού χαρακτήρα, ιδιαίτερα σε κλάδους που έχουν στρατηγικό ενδιαφέρον.
Μόνο στο πλαίσιο της παραπάνω στρατηγικής μπορούν να ξεπεραστούν μεσοπρόθεσμα και με δημιουργικό τρόπο οι στρεβλώσεις, να ενεργοποιηθούν παραγωγικά οι διάσπαρτοι οικονομικοί πόροι και να ληφθούν παράλληλα μέτρα άμεσης απόδοσης, για τη σταδιακή μετατροπή της τεράστιας κληροδοτούμενης ανεργίας σε παραγωγική εργασία . Δεν πρέπει να παραβλέπουμε, ότι σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, οι μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις προσανατολίζονται σε υπεράκτια παραγωγή με απασχόληση χαμηλού κόστους, ενώ οι ΜμΕ αποτελούν μια σημαντική πηγή δημιουργίας θέσεων απασχόλησης εντός της χώρας. Στην Ελλάδα οι μεγάλες επιχειρήσεις δημιουργούν μόλις το 14% των θέσεων απασχόλησης, ενώ ο αντίστοιχος Μ.Ο. της Ε.Ε. είναι 33%.
Για την αποτελεσματική προώθηση της παραπάνω στρατηγικής απαιτείται η δημιουργία βασικών οργανισμών-εργαλείων δημόσιου χαρακτήρα. Μέσω των οποίων, θα ενοποιούνται, θα συντονίζονται, θα αποτιμώνται και θα διορθώνονται δημόσιες πολιτικές στο χώρο των ΜμεΕ στα αντίστοιχα πεδία παρέμβασης.
ΕΘΝΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Μμ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Αναφέρεται στο επίπεδο του σχεδιασμού κλαδικών πολιτικών, συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων για ΜμΕ , της πληροφόρησης για αναπτυξιακές προοπτικές σύμφωνα με το Εθνικό σχέδιο και τα Περιφερειακά αναπτυξιακά Σχέδια παραγωγικής ανασυγκρότησης, της αρχικής συμβουλευτικής και της εξυπηρέτησης επιχειρήσεων με τη μορφή της μίας στάσης. Απευθύνεται προς τις επιχειρήσεις κάθε κατηγορίας και μορφής, με ιδιαίτερο βάρος στις νέες επιχειρήσεις. Επιπλέον θα ενημερώνει και θα κατευθύνει τους ενδιαφερόμενους μικρομεσαίους επιχειρηματίες για τις δυνατότητες χρηματοδότησης ή δανεισμού από το τραπεζικό σύστημα ή άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων Ο φορέας μπορεί να λειτουργεί υπό την εποπτεία του ΥΠΑΝ σε συνεργασία με: Υπ. Οικονομίας, Αγροτ. Ανάπτυξης , την Ένωση Επιμελητηρίων, την Ένωση Περιφερειών και τα Ινστιτούτα ΓΣΕΒΕΕ- ΕΣΕΕ κ.α .Θα έχει τη μορφή δικτύου με πρώτο το επίπεδο των Δήμων και σε δεύτερο των Περιφερειών.
ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ &ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ
Αναφέρεται στο επίπεδο της ανάπτυξης και προώθησης της καινοτομίας καθώς και της πιστοποίησης επιχειρήσεων, προϊόντων ή υπηρεσιών. Ο φορέας μπορεί να λειτουργεί υπό την εποπτεία του Υπ. Έρευνας & Τεχνολογίας ή ΥΠΑΝ σε συνεργασία με Υπ.Αγροτ. Ανάπτυξης ,ΑΕΙ-ΤΕΙ, Ερευνητικά Κέντρα ,Ένωση Επιμελητηρίων ,Ένωση Περιφερειών και τα Ινστιτούτα των κοινωνικών εταίρων. Ο φορέας θα διαμορφώνει και θα εξελίσσει πρότυπα πιστοποίησης σε όλα τα επίπεδα παραγωγής και λειτουργίας των επιχειρήσεων ,θα ελέγχει δειγματοληπτικά τις αποδιδόμενες πιστοποιήσεις ,θα συμβάλει στην καθιέρωση ετικετών σε προϊόντα σε διάφορα επίπεδα, (τοπικής προέλευσης ή οικολογικής διαχείρισης κ.α) . Θα προωθεί καινοτόμες επιχειρηματικές ιδέες και θα διαμεσολαβεί στη διασύνδεση και στήριξη των Ερευνητικών δράσεων στα Πανεπιστήμια και ΑΤΕΙ με τις επιχειρήσεις. Θα σχεδιάζει προγράμματα χρηματοδότησης ΜμΕ για ανάπτυξη εφαρμοσμένης έρευνας σε συνεργασία με ΑΕΙ-ΑΤΕΙ προσαρμοσμένης στις ανάγκες τους.
ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ
Αναδιοργάνωση του υφιστάμενου Οργανισμού και μετατροπή του σε βασικό εργαλείο:
· Παρακολούθησης, έρευνας και μελέτης του Εμπορίου σε Παγκόσμιο , Ευρωπαϊκό και Περιφερειακό επίπεδο.
· Σχεδιασμού του παραγωγικού και εμπορικού ρόλου της χώρας στο Παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας και στο διεθνές Εμπόριο.
· Διασύνδεση και άμεση πληροφόρηση των επιχειρήσεων μέσω Επιμελητηρίων και ενεργητική στήριξη και διευκόλυνσή τους μέσω Πρεσβειών στη σύναψη εμπορικών συμφωνιών, συμμετοχή τους σε εκθέσεις και επιχειρηματικές αποστολές.
· Αξιοποίηση και προώθηση του ηλεκτρονικού επιχειρείν σε εξαγωγικές δραστηριότητες.
Δημιουργία στα πλαίσια του παραπάνω οργανισμού μηχανισμού για την παρακολούθηση των διεθνών τιμών προϊόντων προς εξαγωγή, εισαγόμενων πρώτων υλών και μηχανολογικού εξοπλισμού.
Οι παραπάνω Οργανισμοί (Πιστοποίησης και καινοτομίας &Προώθησης Εξαγωγών και Διεθνούς Εμπορίου) θα συμμετέχουν οργανικά στον Εθνικό Φορέα Ανάπτυξης και Υποστήριξης Μμ Επιχειρήσεων.
6. ΑΞΟΝΕΣ ΑΜΕΣΩΝ ΜΕΤΡΩΝ
Στα πλαίσια των γενικών στόχων που αναφέρθηκαν για εξυγίανση και ανασυγκρότηση των υφιστάμενων υπερχρεωμένων επιχειρήσεων ,την παράλληλη στήριξη δυναμικών και παραγωγικά καινοτόμων καθώς και την ενθάρρυνση για τη δημιουργία νέων ,συνεργατικού κύρια χαρακτήρα, οι παρεμβάσεις μέτρων νομοθετικού και πρακτικού χαρακτήρα, πρέπει να κινηθούν επιπρόσθετα στα όσα προαναφέρθηκαν και στα εξής σημαντικά πεδία:
Α. Ανάσχεση της ύφεσης. Με τους μικρούς επιχειρηματίες ζωντανούς και ενεργητικούς παράγοντες.
Αναμφίβολα, πρώτο μέλημά μας πρέπει να αποτελέσει, η εξασφάλιση της επιβίωσης αλλά και της αξιοπρεπούς διαβίωσης των ανθρώπων που ενεργοποιούνται σε αυτές τις επιχειρηματικές δραστηριότητες. Για αυτούς θα πρέπει να προβούμε στην ανάληψη εκείνων των πρωτοβουλιών, οι οποίες θα τους εξασφαλίζουν:
Την απαραίτητη για την επιβίωσή τους ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Συντάξιμες αποδοχές με βάση τα έτη που έχουν εργαστεί
Διασφάλισης της πρώτης κατοικίας.
Τη δυνατότητα δραστηριοποίησής τους, στον επαγγελματικό χώρο που έχουν επιλέξει με προστασία της επαγγελματικής στέγης.
Την αξιοπρεπή τους διαβίωση, με ρεαλιστική ρύθμιση των χρεών τους προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά ταμεία, και τη νέα σεισάχθεια όσο αφορά τα δάνεια από το Τραπεζικό σύστημα .
Βασικός όμως παράγοντας ανακούφισης που θα έχει άμεση θετική επίδραση στις ΜμΕ και στην επανεκκίνηση της οικονομίας είναι τα μέτρα που αποτελούν βασικό πυλώνα της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ. Πρόκειται για την δυνατότητα αύξησης της καταναλωτικής ζήτησης των λαϊκών τάξεων, στα βασικά και ποιοτικά αγαθά και στα πολιτιστικά δρώμενα, με την επαναφορά του κατώτατου μισθού , των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων και την αύξηση των δημόσιων επενδύσεων.
Β. Ανάσχεση της ύφεσης . Με τις επιχειρήσεις ζωντανές. Πορεία στην Ανάπτυξη.
Β1. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ
Πρωταρχικός στόχος η εμπέδωση κλίματος φορολογικής δικαιοσύνης με παράλληλη μείωση της παραοικονομίας η οποία πέρα των άλλων, υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα της μικρής επιχείρησης και διογκώνει την ανομία και τη φοροδιαφυγή.
Τα στοιχεία φορολόγησης των ΜμΕ στην Ελλάδα δείχνουν ότι αθροιστικά από άμεσους και έμμεσους τακτικούς ετήσιους φόρους, αλλά και από αναδρομικές και έκτακτες εισφορές, γραφειοκρατία κλπ, προκύπτει μία επιβάρυνση που κυμαίνεται από 48% έως 53%, ενώ στην Ε.Ε. η φορολογία δεν ξεπερνά το 33%.
Γενική μας κατεύθυνση είναι η προσπάθεια για σχετικά χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, που σταδιακά θα καταλήξουν στον Ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Βασικές μέριμνες, με συγκεκριμένες πολιτικές στα πλαίσια του γενικού οικονομικού προγράμματος και της Δημοσιοοικονομικής κατάστασης της χώρας είναι:
· Η φορολογική πολιτική, να διασυνδεθεί μέσω σχετικών και κλιμακούμενων μειώσεων των φορολογικών συντελεστών, με τη συμβολή της ΜμΕ στη προώθηση συγκεκριμένων και μετρίσιμων ποιοτικών και ποσοτικών γενικών στόχων, στοχευμένους σε τομείς προτεραιότητας για τη παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας . Σε πρώτο επίπεδο με τη συμβολή της στην ενίσχυση της απασχόλησης,(ρήτρα απασχόλησης) και του χαρακτήρα λειτουργίας της ,(στήριξη των επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας , συνεταιριστικής μορφής και νεανικής επιχειρηματικότητας). Σε δεύτερο επίπεδο, με την ενθάρρυνση των συνενώσεων, δικτυώσεων και συνεργειών υφιστάμενων ΜμΕ με τη καινοτομία , την περιβαλλοντική προστασία και την ενεργειακή αναβάθμιση.
· Για τις υπερχρεωμένες , στο Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία επιχειρήσεις ,εκτός από την κεφαλαιοποίηση των οφειλών , οι προτάσεις για ευνοϊκές και ρεαλιστικές ρυθμίσεις που έχουν διατυπωθεί πρέπει να συνδεθούν με αξιόπιστα επιχειρηματικά σχέδια ανασυγκρότησης, σε οριζόντια τοπική διάταξη ή κάθετη περιφερειακή . Με μελέτες βιωσιμότητας των αναφερόμενων επιχειρήσεων ή ανάλογα σχέδια για νέες επιχειρήσεις, εταιρικής ή συνεταιριστικής μορφής, που θα προκύπτουν με συνένωση παλαιών, με στόχο οικονομίες κλίμακας και βιώσιμη προοπτική. Θέσπιση ευνοϊκών φορολογικών απαλλαγών και ρυθμίσεων, για την μεταβίβαση πάγιου εξοπλισμού, που παραμένει αδρανής σε αυτές, ιδιαίτερα σε κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις. Σε περιπτώσεις συνενώσεων οι ρυθμισμένες υποχρεώσεις δεν θα πρέπει να βαραίνουν τις νέες επιχειρήσεις, αλλά μόνο τα υπόχρεα φυσικά πρόσωπα.
· Συμψηφισμός των οφειλών του Δημοσίου προς τις επιχειρήσεις, (επιστροφές ΦΠΑ) με οφειλές προς ΔΟΥ και ασφαλιστικά ταμεία. (Ο μέσος όρος πληρωμής των επιχειρήσεων από το δημόσιο είναι 65 ημέρες έναντι 25 στην ΕΕ.) Έκδοση μεταβιβάσιμων ομολογιών του Δημοσίου, έναντι χρεών του σε επιχειρήσεις για εξόφληση αντίστοιχων χρεών επιχειρήσεων προς το Δημόσιο και μόνο.
· Σταδιακή μείωση με στόχο τη κατάργηση της προκαταβολής φόρου των επιχειρήσεων . Κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος.
· Μελέτη για κλίμακες ΦΠΑ 5%, 9% και 19%. Ειδικά σε είδη πρώτης ανάγκης όπως διατροφής , εστίασης ,πολιτισμού και ενέργειας.
· Αύξηση του ορίου μη υποχρέωσης τήρησης βιβλίων στις 10000 ευρώ για εμπορικές επιχειρήσεις και 20000 για μεταποιητικές .
· Μείωση κόστους ενέργειας για τις επιχειρήσεις. Οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης στην ενέργεια (ηλεκτρική ενέργεια, πετρέλαιο, φυσικό αέριο) είναι πολλαπλάσιοι εκείνων που επιβάλλουν οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες και των ορίων που αναφέρονται στις σχετικές οδηγίες της ΕΕ. Οι ειδικοί φόροι ενέργειας επιβαρύνουν την παραγωγή και πλήττουν την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων .
· Να απαγορευθεί η ποινική δίωξη και η αστική ευθύνη για την πρώτη κατοικία, εκτός των περιπτώσεων αποδεδειγμένων και τελεσίδικών αποφάσεων (π.χ. εικονικά τιμολόγια, λαθρεμπόριο).
· Μελέτη απαλλαγής από τον ΦΠΑ, επιχειρήσεων με χαμηλούς τσίρους.
· Αφορολόγητο όριο, ίσο για όλους τους πολίτες.
· Εκσυγχρονισμός του πτωχευτικού δικαίου, καθιέρωση δεύτερης ευκαιρίας με όρους και προϋποθέσεις που δε θα την αποκλείουν.
Β2. ΣΤΗΡΙΞΗ - ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΜμΕ
Η παράλληλη υλοποίηση πολιτικών στους παραπάνω άξονες (πολιτικών που θα πρέπει να έχουν και οριζόντια διασύνδεση) θα δημιουργήσει μεσο-μακροπρόθεσμα συνθήκες αναμόρφωσης και δομικής διαφοροποίησης του χώρου, με υπέρβαση των στρεβλώσεων που υπάρχουν σήμερα. Ας μη διαφεύγει της προσοχής μας πως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα θα είναι η κληροδοτούμενη ανεργία των μνημονίων που με τόση πίστη εφάρμοσαν ΝΔ καιΠΑΣΟΚ . Οι ΜμεΕ ως πιο ευλύγιστες, ανταποκρίνονται πολύ γρήγορα και δίχως την απαίτηση μεγάλων κεφαλαίων.
Η στήριξη και ανάπτυξη της μικρής επιχείρησης είναι βασικό εργαλείο για τη χάραξη του πιο σύντομου δρόμου σε μια στρατηγική αντιμετώπισης του εκρηκτικού προβλήματος της ανεργίας.
Ειδικότεροι και επιπλέον των γενικών μέτρων για τις ΜμεΕ:
· Ειδικά προγράμματα στήριξης νέων ή υφιστάμενων ΜμΕ, με επιδοτούμενες θέσεις εργασίας νέων επιστημόνων, σε καινοτόμους τομείς .
· Τα προγράμματα κατάρτισης ή επανεκπαίδευσης ανέργων να συνδέονται άμεσα με τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης από υφιστάμενες επιχειρήσεις ή με τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων ιδιαίτερα κοινωνικών – συνεταιρισμών.
· Αναγνώριση και κατοχύρωση του ρόλου και για τα συν-βοηθούντα μέλη της μικρής επιχείρησης.
· Αναμόρφωση του προγράμματος επιδότησης Νέων Ελεύθερων Επαγγελματιών, προς την κατεύθυνση περισσότερο βιώσιμων, αλλά και καλύτερα υποστηριζόμενων συνεταιριστικών επιχειρήσεων και συνδυασμός του με το πρόγραμμα δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας.
Β3. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ
Βασικά εργαλεία της δημόσιας πολιτικής χρηματοδοτήσεων στις ΜμΕ πρέπει να είναι το φορολογικό και ένα τραπεζικό ίδρυμα πιστωτικού και επενδυτικού χαρακτήρα ειδικού για τις ΜμεΕ.
· Η Τράπεζα θα συγκεντρώσει όλα τα «εργαλεία» χρηματοδότησης των μικρών επιχειρήσεων, λειτουργώντας ως Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης των εθνικών και κοινοτικών προγραμμάτων που έχουν προσανατολισμό τις μικρές επιχειρήσεις και τους αυτοαπασχολούμενους. Αξιοποίηση σε αυτή τη κατεύθυνση ή παράλληλα με αυτή, του δικτύου των συνεταιριστικών τραπεζών.
· Παράλληλα και μέσω αυτού του Τραπεζικού Ιδρύματος , μπορούν να αναπτυχθούν μέθοδοι αξιολόγησης και κατανομής πόρων, και σταδιακά να δημιουργηθούν και άλλα αξιόπιστα χρηματοδοτικά μέσα ειδικότερου χαρακτήρα και σκοπού . Εταιρίες Συμμετοχών ,κεφάλαια σποράς για νέες ΜμΕ, κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου(Venture Capital), με σκοπό την «αφύπνιση πόρων»και την αξιόπιστη παραγωγική αξιοποίησή τους στη προσπάθεια για τη παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας και των ΜμεΕ στη χώρα μας.
· Προς αυτήν την κατεύθυνση είναι αναγκαία η αναμόρφωση του ΕΣΠΑ και η διακριτή δέσμευση πόρων για πολύ μικρές επιχειρήσεις και αυτοαπασχολούμενους.
· Επιπλέον απαιτείται δημιουργία Νέου Δημόσιου Φορέα Πιστοληπτικού Ελέγχου υπό την εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδας με κατάργηση της «Τειρεσίας Α.Ε.».
· Οι ακάλυπτες επιταγές παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, ενώ οι μισές επιχειρήσεις που πραγματοποιούν συναλλαγές μέσω επιταγών, διατηρούν επιταγές που είναι ήδη ακάλυπτες. Είναι απαραίτητη η θέσπιση χρονικού ορίου μεταχρονολόγησης των επιταγών σε πρώτη φάση και σταδιακά η κατάργησης τους. Εναλλακτικά να εξεταστεί η αντικατάσταση τους μέσω εγγυητικών επιστολών τραπεζών ή άλλου πιστωτικού φορέα.
Για την υποστήριξη της πολιτικής δημιουργίας νέων επιχειρήσεων, συνεργατικών σχηματισμών και επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας, εκτός από την αναθεώρηση ή συμπλήρωση του νομοθετικού πλαισίου λειτουργίας και τη θέσπιση φορολογικών κινήτρων, απαιτείται εξισορρόπηση της αναλογίας χρηματοδοτήσεων, μεταξύ παλαιών και νέων επιχειρήσεων, σε όλα τα προγράμματα. Ειδική μέριμνα ώστε οι προγραμματικές συμφωνίες στα πλαίσια μεγάλων επενδυτικών κοινοπραξιών του Δημοσίου να περιλαμβάνουν ειδικές ρήτρες για στήριξη και συνεργασία με ΜμεΕ. Ανάλογες πρακτικές, να θεσπιστούν και στις δαπάνες της Αυτοδιοίκησης και Δημόσιων Οργανισμών.
Β4. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Αποτελεί κοινωνικό και πολιτικό ζήτημα πρώτης προτεραιότητας.
Κεντρικός άξονας είναι η διασφάλιση της λειτουργία ενός φερέγγυου και βιώσιμου Ασφαλιστικού Συστήματος με Δημόσιο χαρακτήρα.
Το μείζον άμεσο πρόβλημα ως προς αυτό είναι η κεφαλαιακή στήριξη του Ασφαλιστικού συστήματος και η ρεαλιστική και δίκαιη ρύθμιση των οφειλών στα Ασφαλιστικά Ταμεία(κράτους και ιδιωτών).
Στα πλαίσια αυτών πρέπει να μελετηθεί και το σενάριο διαχωρισμού των κλάδων σύνταξης και υγειονομικής περίθαλψης.
Πριν απ’ όλα όμως απαιτείται η έρευνα και παραδειγματική τιμωρία όσων ενέχονται σε παράνομες πράξεις και σκάνδαλα έχοντας οδηγήσει τα ασφαλιστικά ταμεία σε οικονομικό αδιέξοδο.
Ειδικές προτάσεις:
· Σύνδεση των ασφαλιστικών υποχρεώσεων προς τον φορέα Ασφάλισης με τη φοροδοτική ικανότητα της επιχείρησης. Οι υποχρεωτικές εισφορές να καθορίζονται όχι βάσει ασφαλιστικής αρχαιότητας, αλλά βάσει συστήματος συνδυασμού τζίρου και καθαρών κερδών της επιχείρησης.
· Σύσταση Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης Ελ. Επαγγελματιών - Αυτοαπασχολούμενων και Ενιαίου Φορέα Υγείας.
Διαχωρισμό της εισφοράς για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
· Κεφαλαιοποίηση, (χωρίς πρόστιμα και προσαυξήσεις που προέκυψαν στα χρόνια του μνημονίου), των μέχρι σήμερα ασφαλιστικών οφειλών, δίνοντας τη δυνατότητα αποπληρωμής μετά την 1/1|2016 σε αριθμό δόσεων και ποσό ανάλογο του εισοδήματος, επιχειρηματικού ή προσωπικού.
· Άμεση θεώρηση βιβλιαρίων υγείας με αποδέσμευση από την ασφαλιστική ενημερότητα, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2015.
· Αύξηση του ποσού οφειλής που μπορεί να παρακρατηθεί από τη σύνταξη του οφειλέτη από 20.000€ που είναι σήμερα, σε 40.000€. Πρόγραμμα δανειοδότησης ελεύθερων επαγγελματιών στο πρότυπο του προγράμματος του ΤΕΜΠΜΕ για αποπληρωμή χρεών προς τα ασφαλιστικά ταμεία.
· Αφαίρεση προαιρετικά, οφειλόμενων ασφαλιστικών ετών, για όσους ασφαλισμένους έχουν θεμελιώσει τα απαιτούμενα έτη , για τα οποία έχουν καταβάλει τις εισφορές και έχουν συμπληρώσει το όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση με αναλογική μείωση της σύνταξης.
· Ακατάσχετη η πρώτη κατοικία, για χρέη προς τον ΟΑΕΕ και η απαγόρευση πλειστηριασμών για τους έχοντες πραγματική οικονομική αδυναμία.
· Αποποινικοποίηση για χρέη προς τον ΟΑΕΕ.
· Ειδική μέριμνα για τις «προαιρετικές περιοχές» του ΟΑΕΕ με καθιέρωση ειδικής χαμηλής κλίμακας εισφοράς στον ΟΑΕΕ, για τους επιτηδευματίες που εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία, δίνοντας τέλος σε μία διαρκή σύγχυση αρμοδιοτήτων και υποχρεώσεων με τον ΟΓΑ. Το παραπάνω βέβαια έχει νόημα εφόσον δεν δημιουργηθεί ένας ενιαίος φορέας ασφάλισης.
Β5. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ-ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΚΑΙ ΜμεΕ
Θεμελιακή αρχή συγκρότησης των πολιτικών εκπαίδευσης και κατάρτισης είναι ο ενιαίος χαρακτήρα της γνώσης, άρα και της μάθησης. Το ζητούμενο είναι το πως οι συνολικές εκπαιδευτικές προσπάθειες θα συσχετιστούν ώστε να κάνουν τον εκπαιδευόμενο και αυριανό εργαζόμενο ή επιχειρηματία ικανό να δράσει ατομικά, συλλογικά και εντέλει λειτουργικά και διεξοδικά μέσα σε ένα γοργά μεταβαλλόμενο κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για την Παιδεία προβλέπει έναν ενιαίο τύπο σχολείου θεωρίας και πράξης. Σ’ αυτό το σχολείο θα διδάσκονται μαθήματα γενικής και τεχνολογικής Παιδείας που θα οδηγούν σε έναν ενιαίο τίτλο σπουδών, που θα επιτρέπει την εγγραφή, είτε στα ΑΕΙ-ΑΤΕΙ, είτε στη δημόσια και δωρεάν μεταλυκειακή επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση.
Δημιουργείται ταυτόχρονα ένα σύγχρονο ,επαρκές και αξιόπιστο δίκτυο Δημόσιας Μεταλυκειακής Τεχνικής – Επαγγελματικής εκπαίδευσης και Κατάρτισης ως βασικό συστατικό στοιχείο της δημόσιας εκπαίδευσης και στο οποίο θα ενταχθούν και τα σημερινά Δημόσια ΙΕΚ .
Το δίκτυο αυτό θα καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες των αποφοίτων του Ενιαίου
Λυκείου που δεν επιθυμούν να συνεχίσουν στα ΑΕΙ, θα παρέχει το σύνολο των τεχνολογικών ειδικοτήτων που χρειάζεται η ελληνική κοινωνία και θα απονέμει πτυχία με αναγνωρισμένα επαγγελματικά δικαιώματα. Η φοίτηση θα διαρκεί από ένα εξάμηνο έως 3 έτη, ανάλογα με την ειδικότητα, ενώ οι σπουδαστές θα έχουν πάντα τη δυνατότητα συνέχισης των σπουδών τους στα ΑΕΙ.
Η Γενική Εκπαίδευση Ενηλίκων μαζί με την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση είναι βασικός πυλώνας της Διά Βίου Εκπαίδευσης και αποτελεί σημαντική παράμετρο για την προσωπική ολοκλήρωση ενός κριτικά σκεπτόμενου ενεργού πολίτη αλλά και ενός σωστού και δημιουργικού μικρομεσαίου επιχειρηματία.
Είναι συνεπώς, αναγκαία μια Δημόσια διά βίου εκπαίδευση η οποία :
· Να προσφέρεται δωρεάν σε όλους
· Να λειτουργεί με διαφάνεια
· Να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες των διαφόρων περιοχών και συνεπώς αποκεντρωμένη με τα προγράμματα σπουδών να τελούν υπό την εποπτεία του ενιαίου κέντρου εκπαίδευσης και κατάρτισης
· Οι λειτουργοί της να εργάζονται με αξιοπρεπείς εργασιακούς όρους.
Για το σκοπό αυτό ιδρύεται Ενιαίο Κέντρο Εκπαίδευσης και Κατάρτισης όλων των μορφών(αρχικής, συνεχιζόμενης ,επανακατάρτισης κλπ) και όλες οι αντίστοιχες σχολές άλλων υπουργείων , κρατικών και ιδιωτικών φορέων θα υπάγονται στον λειτουργικό και εκπαιδευτικό έλεγχο του Υπουργείου Παιδείας. Οι σχολές αυτές θα καλύπτουν το σύνολο των υπαρχόντων ειδικοτήτων και θα προσαρμόζονται στις δυνατότητες και ανάγκες της οικονομίας και των επιχειρήσεων σύμφωνα με τις ανάγκες της παραγωγικής ανασυγκρότησης σε συνεργασία με τον Εθνικό Φορέα Ανάπτυξης και υποστήριξης Μμ Επιχειρήσεων. Η έννοια της μαθητείας με την σημερινή μορφή της δεν μπορεί να γίνει ανεκτή. Απεναντίας θεωρούμε αναγκαία και επιβεβλημένη την υποχρεωτική πρακτική άσκηση για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης μετά το δωδεκάχρονο υποχρεωτικό σχολείο. Η πρακτική άσκηση θα πρέπει να είναι οργανωμένη, να ακολουθεί την ολοκλήρωση της θεωρητικής γνώσης και να αποτελεί επιδοτούμενα αμειβόμενη, ασφαλισμένη και συντάξιμη εργασία.
Β6.ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ
Καθοριστικής σημασίας για την εξυγίανση, ανάπτυξη και ανασυγκρότηση ιδιαίτερα στους τομείς του τουρισμού, μεταποίησης και εμπορίου. Παράλληλα με τη γενικότερη διαδικασία αναπροσανατολισμού και αναθεώρησης των γενικών και ειδικών χωροταξικών, η οποία πρέπει να επιταχυνθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό, απαιτούνται έκτακτα μέτρα , ρυθμίσεις και πολιτικές στήριξης για την δημιουργία ΒΙ.ΠΕ, ΒΙΟ.ΠΑ σε αναξιοποίητες εκτάσεις του Δημοσίου ή αλλού, καθώς και την ανάπτυξη επιχειρηματικών –εμπορικών κέντρων εντός των αστικών ιστών. Στόχος σε μία δεκαετία να εκλείψει το φαινόμενο των παράνομων διάσπαρτων επιχειρηματικών μονάδων, πράγμα που και την προστασία του περιβάλλοντος δεν υπηρετεί και την συνέργειες των επιχειρήσεων δεν ευνοεί.
Επανεξέταση στη κατεύθυνση της αυστηροποίησης της Εμπορικής Χωροταξίας ,σε ότι αφορά την ανάπτυξη πολυκαταστημάτων ,για την ουσιαστική προστασία του ανταγωνισμού. Χαρακτηρισμός των αγορών Αθήνας , Θεσσαλονίκης κ.α ως κορεσμένες με παράλληλη επανεξέταση των όρων παράνομης λειτουργίας των υπαρχόντων.
Β7. ΤΟΠΙΚΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ-ΩΡΑΡΙΟ
Η ενθάρρυνση της διασύνδεσης, παραγωγικών επιχειρήσεων σε τοπικό επίπεδο με σκοπό τη κάλυψη αναγκών της τοπικής αγοράς μέσω και της στήριξης κοινωνικών πρωτοβουλιών και δικτύων αλληλεγγύης, είναι σημαντικός παράγοντας αναζωογόνησης οικονομικών κύκλων τοπικού χαρακτήρα.
Παραπέρα δημιουργεί προϋποθέσεις δικτύωσης και σε περιφερειακό επίπεδο, για τη δημιουργία εμπορικής τοπικής ή περιφερειακής επωνυμίας ποιοτικών προϊόντων και υπηρεσιών. Σημαντικός χώρος ανάπτυξης μιας τέτοιας στρατηγικής είναι ο τουρισμός μέσω της προώθησης της διατροφικής αξίας των ελληνικών προϊόντων καθώς και των ιδιαίτερων προϊόντων ειδικών κλάδων της μεταποίησης και χειροτεχνίας.
Επανεξέταση του καθεστώτος και του χαρακτήρα των λαϊκών αγορών με γνώμονα κύρια τη προώθηση των τοπικών προϊόντων και όχι το εμπόριο εισαγόμενων ειδών γενικού εμπορίου.
Διασφάλιση της αργίας της Κυριακής. Σαφείς προδιαγραφές για τον επανακαθορισμό των τουριστικών ζωνών και τρόπου καθορισμού ειδικών ωραρίων σε ειδικές κατηγορίες εμπορικών καταστημάτων με ευθύνη της Αυτοδιοίκησης και σε συνεννόηση με τους τοπικούς φορείς εργοδοτών και εργαζομένων.
*****************************************
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
1.Οι ΜΜΕ στην Ελλάδα και ΕΕ
ΣΗΜ. Αρκετά στοιχεία που αναφέρονται για την Ελλάδα , ίσως έχουν διαφοροποιηθεί κατά τη μνημονιακή περίοδο .
Στην έκθεση του ΕΙΜ (2009) για τη δομή και την ανάπτυξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στην ΕΕ τα κύρια συμπεράσματα που διατυπώνονται είναι τα εξής: Η ΕΕ στο μη χρηματοοικονομικό κλάδο της οικονομίας μετρά πάνω από 20 εκατομμύρια επιχειρήσεις, εκ των οποίων πάνω από το 99% είναι ΜΜΕ. Από αυτές η συντριπτική πλειονότητα (92%) είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις, που έχουν λιγότερους από 10 εργαζόμενους, δηλαδή η τυπική ευρωπαϊκή επιχείρηση είναι μια πολύ μικρή επιχείρηση. Τα δύο τρίτα της συνολικής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα βρίσκεται σε ΜΜΕ. Οι ΜΜΕ έχουν χαμηλότερη παραγωγικότητα της εργασίας από τις μεγάλες επιχειρήσεις. Έτσι, οι ΜμεΕ συμβάλλουν με χαμηλότερο μερίδιο στην προστιθέμενη αξία (58%) σε σχέση με την απασχόληση (67%). Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις εμφανίζονται να έχουν ροπή για επενδύσεις που είναι σημαντικά πάνω από το μέσο όρο στο μη χρηματοοικονομικό κλάδο της οικονομίας. Σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, με τις μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις να προσανατολίζονται σε υπεράκτια παραγωγή και στην απασχόληση σε θέσεις εργασίας χαμηλού κόστους, οι ΜΜΕ αποτελούν μια σημαντική πηγή δημιουργίας θέσεων απασχόλησης. Επί πλέον, οι ΜΜΕ χρησιμεύουν ως βασικός δίαυλος διάδοσης της γνώσης και της καινοτομίας. Καθώς οι ΜΜΕ εξαρτώνται περισσότερο από τις εξωτερικές πηγές χρηματοδότησης, φαίνεται πιθανό ότι η τρέχουσα χρηματοπιστωτική κρίση θα έχει ένα μάλλον ισχυρό αντίκτυπο σε αυτές (EIM Business & Policy Research, 2009).
Από τη σύγκριση της λειτουργίας των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στην Ελλάδα και στην Ε.Ε., με βάση την έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις ΜμεΕ στην Ελλάδα 2003-2010, επιβεβαιώνονται οι δυσμενείς συνθήκες που λειτουργεί η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα στη χώρα μας, ο θάνατος των ΜμΕ στην Ελλάδα και την κατάρρευση της ραχοκοκαλιάς της ελληνικής οικονομίας. Η απασχόληση στις ελληνικές επιχειρήσεις είναι λίγο χαμηλότερα από το 110 σε Ελλάδα και Ε.Ε., ενώ οι ΜμεΕ απασχολούν πάνω από το 85% του εργατικού δυναμικού (πολύ παραπάνω από τον Μ.Ο. της Ε.Ε.). Ο αριθμός των ΜμεΕ στην Ελλάδα με βάση το 100 ανέρχεται στο 93 έναντι 112 στην Ε.Ε., ενώ η προστιθέμενη αξία της ΜμεΕ στην Ελλάδα υποχωρεί συνεχώς όσο μειώνεται ο αριθμός των ΜμεΕ και έχει πέσει στο 110 έναντι 120 στην Ε.Ε. Η συμμετοχή του κλάδου των ΜμεΕ στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας ανέρχεται στο 35.3% σε σχέση με το 21.8% των λοιπών χωρών της Ε.Ε. Συγκρίνοντας το 2003 με το 2010 οι ΜμεΕ είναι λιγότερες κατά 30.000 με απώλεια 135.000 θέσεων εργασίας, ενώ συγκρίνοντας το 2010 με το 2011 έχουμε 68.000 λιγότερες ΜμεΕ και άλλες 53.000 να βρίσκονται στο κόκκινο με αποτέλεσμα να είναι στα πρόθυρα να κατεβάσουν ρολά. Το εννεάμηνο του 2011 χάθηκαν 67.000 θέσεις εργασίας, ενώ οι απολύσεις έφτασαν τις 27.000, εμφανίζοντας αύξηση κατά 55%. Οι μεγάλες επιχειρήσεις δημιουργούν μόλις το 14% των θέσεων απασχόλησης στην Ελλάδα, ενώ ο αντίστοιχος Μ.Ο. της Ε.Ε. είναι 33%. Οι ελληνικές ΜμεΕ απασχολούν κατά Μ.Ο. 2.9 άτομα, αριθμός αισθητά μικρότερος σε σχέση με τον Μ.Ο. της Ε.Ε., ο οποίος είναι 4.2 άτομα ανά επιχείρηση. Οι ΜμεΕ παροχής υπηρεσιών στην Ελλάδα, σε όρους πλήθους επιχειρήσεων, είναι σαφώς μικρότερες από τον Μ.Ο. της Ε.Ε. (34% έναντι 44%). Τα ίδια περίπου δεδομένα με τα παραπάνω ισχύουν, αναφορικά με την απασχόληση και την προστιθέμενη αξία, και στον τομέα των υπηρεσιών. Από την άλλη πλευρά οι ελληνικές ΜμεΕ που δραστηριοποιούνται στον τομέα του εμπορίου είναι αναλογικά περισσότερες από τον Μ.Ο. της ΕΕ (42% έναντι 31%).
Τα στοιχεία φορολόγησης των ΜμεΕ στην Ελλάδα δείχνουν ότι αθροιστικά από άμεσους και έμμεσους τακτικούς ετήσιους φόρους, αλλά και από αναδρομικές και έκτακτες εισφορές προκύπτει μία επιβάρυνση που κυμαίνεται από 48% έως 53%, ενώ στην Ε.Ε. η φορολογία δεν ξεπερνά το 33%. Αξίζει να επισημάνουμε ότι σε περίπτωση οφειλής του κράτους προς την επιχείρηση δεν υπάρχει δυνατότητα συμψηφισμού μεταξύ φορολογικών αξιώσεων του Δημοσίου και των επιχειρήσεων για ποσά άνω των 30.000.
Ενώ ο ρυθμός δημιουργίας των ΜμεΕ στην Ελλάδα είναι σχεδόν παρεμφερής με αυτόν του Μ.Ο. της Ε.Ε. το μερίδιο των επιχειρηματιών που εκμεταλλεύτηκαν τις κατάλληλες ευκαιρίες για να ανοίξουν μία επιχείρηση είναι σαφώς υποδεέστερο από εκείνο του Μ.Ο. των χωρών της Ε.Ε. (39% σε σχέση με το 55%). Αυτό το στοιχείο υπονοεί πως ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των ελλήνων επιχειρηματιών έχουν οδηγηθεί στο άνοιγμα της επιχείρησής τους, λόγω ανάγκης και έλλειψης άλλων εναλλακτικών - προοπτικών. Η προώθηση - διαφήμιση της επιχειρηματικότητας από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης είναι περιορισμένη στην Ελλάδα (34,5%) σε σχέση με τις λοιπές χώρες της Ε.Ε. (51,35%).
Παρόλο που το σύστημα έκδοσης αδειών και αδειοδοτήσεων στην Ελλάδα προσεγγίζει εκείνο του Μ.Ο. των χωρών της Ε.Ε. η επιβάρυνση από τις ισχύουσες κυβερνητικές ρυθμίσεις, η σχετική πολυπλοκότητα στο επικοινωνιακό κομμάτι και η ανεπαρκής έως ανύπαρκτη πρόοδος στην απλοποίηση των κανόνων και των διαδικασιών τοποθετούν την Ελλάδα σε δυσμενή θέση σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ε.Ε. Το κόστος που είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα εταιρικό σχήμα φτάνει το 21% (ως προς το κατά κεφαλήν εισόδημα) έναντι 5,5% στην Ε.Ε. Η απαιτούμενη καταβολή ελάχιστου κεφαλαίου στην Ελλάδα είναι στο 22,3% (% ως προς το κατά κεφαλήν εισόδημα) έναντι 18,76% στον Μ.Ο. των χωρών της Ε.Ε. Το απαιτούμενο κόστος μεταβίβασης περιουσίας (% ως προς την περιουσιακή αξία) είναι 12,7% στην Ελλάδα σε αντίθεση με την Ε.Ε. όπου κυμαίνεται στο 4,68%. Για να κλείσει οριστικά μια επιχείρηση στην Ελλάδα χρειάζεται 2 χρόνια με κόστος περίπου 9% και είναι τα μόνα στοιχεία που ταυτίζονται με τον Μ.Ο. της Ε.Ε., με την προϋπόθεση ότι στην Ευρώπη ακολουθούν συγκεκριμένη πτωχευτική διαδικασία, ενώ στην Ελλάδα απλώς κατεβάζουν ρολά και συνεχίζουν να οφείλουν εισφορές με πρόστιμα και προσαυξήσεις επίχριστο. Η διαθεσιμότητα των 8 βασικών κρατικών υπηρεσιών, οι οποίες παρέχουν βοήθεια στις ελληνικές επιχειρήσεις μέσω της χρήσης του διαδικτύου (ηλεκτρονική εξυπηρέτηση των ελληνικών επιχειρήσεων), είναι αρκετά περιορισμένη στην πατρίδα μας σε σχέση με τις λοιπές χώρες της Ε.Ε. (62,5 έναντι 89,35). Σε αυτόν το τομέα η Ελλάδα καταγράφει τη χειρότερη επίδοση επί του συνόλου των χωρών της Ε.Ε. εξαιτίας κυρίως του υψηλού κόστους τόσο της έναρξης της λειτουργίας των επιχειρήσεων όσο και της μεταβίβασης των περιουσιακών στοιχείων αν και οι λοιποί δείκτες κυμαίνονται στο ίδιο επίπεδο με αυτό του Μ.Ο. των χωρών της Ε.Ε. Ο μέσος όρος πληρωμής των επιχειρήσεων από το δημόσιο είναι 65 ημέρες έναντι 25 στην ΕΕ.
Αναφορικά με την οικονομική σχέση των ΜμεΕ και του Κράτους το μερίδιο των ΜμεΕ στην συνολική αξία των κρατικών συμβολαίων είναι 31% στην Ελλάδα και 38% στην Ε.Ε., ενώ η ηλεκτρονική διαθεσιμότητα των προκηρύξεων κρατικών προμηθειών στην Ελλάδα προσεγγίζει μόλις το 43%, ενώ στην ΕΕ το 73%. Τέλος, με βάση τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει πως η κρατική βοήθεια προς τις ΜμεΕ στην Ελλάδα είναι οριακά υψηλότερη (7,6%) από την Ε.Ε. (6,9%). Το ποσοστό μη επιτυχών αιτήσεων, από τις ΜμεΕ, για παροχή τραπεζικών δανείων ανέρχεται το 36% στην Ελλάδα, ενώ αντίθετα στις άλλες χώρες της Ε.Ε. το ποσοστό αυτό υπολογίζεται στο 23%. Ο Μ.Ο. εξόφλησης συναλλαγών μεταξύ επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι περίπου 107 ημέρες έναντι 54 ημερών στην Ε.Ε. Οι επενδύσεις υψηλού επιχειρηματικού ρίσκου είναι ιδιαίτερα περιορισμένες στην πατρίδα μας (0,002%) σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες (0,014%), ενώ τα πιστωτικά ιδρύματα διακατέχονται από μία έντονη επιφύλαξη στη χορήγηση δανείων προς τις ΜμεΕ (38% έναντι 30% στην Ε.Ε.). Το ποσοστό αξιοποίησης ευρωπαϊκών κονδυλίων για την δημιουργία και ενίσχυση των ΜμεΕ είναι στην Ελλάδα μόλις 6% έναντι 22% στην Ε.Ε. Η Ελλάδα είναι η πρώτη από τις χώρες της Ε.Ε., η οποία παρουσιάζει τόσο μεγάλη καθυστέρηση στην ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο των οδηγιών που ισχύουν στην Ε.Ε.. Η ενσωμάτωση των Κοινοτικών οδηγιών στην ελληνική νομοθεσία αργεί 5 φορές παραπάνω απ'ότι στο Μ.Ο. των χωρών της Ε.Ε., ενώ πολλές φορές αρκετές από αυτές τις κοινοτικές οδηγίες δεν ενσωματώνονται καθόλου στην εθνική νομοθεσία. Αν και η γενική εικόνα της Ελλάδας στο συγκεκριμένο τομέα συμβαδίζει με αυτήν των υπολοίπων χωρών, υπάρχουν έντονες διακυμάνσεις και αποκλίσεις σε βασικούς δείκτες.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι αρκετά δεκτικές στην προώθηση νέων μεθόδων marketing και στην εφαρμογή νέων καινοτόμων πρακτικών (51,29% επί του συνόλου των ΜμεΕ έναντι 39,09% στην Ε.Ε.) καθώς επίσης και στη βελτίωση των εσόδων από τις πωλήσεις τους μέσω υιοθέτησης νέων μεθόδων 26,65% έναντι 13,26% ). Παρ'όλα αυτά σημαντική υστέρηση παρατηρείται σε εκείνους τους δείκτες που μετράνε το επίπεδο των δεξιοτήτων - ικανοτήτων καθώς οι ελληνικές επιχειρήσεις: δε συμμετέχουν σε χρηματοδοτούμενες από την Ε.Ε. έρευνες (9,77% έναντι 20,95%, σε πλήθος 100.000 επιχειρήσεων), δεν χρησιμοποιούν ευρέως το διαδίκτυο για την προώθηση των προϊόντων τους (8% έναντι 13%) και δεν πραγματοποιούν αγορές μέσω του διαδικτύου (10% των επιχειρήσεων έναντι 28% στην Ε.Ε.). Μεγάλη απόκλιση παρουσιάζεται και στην εκπαίδευση των εταιρειών και των υπαλλήλων τους (21% έναντι 58,48% ως προς το σύνολό τους), ενώ και ο ρυθμός συμμετοχής των εργαζομένων σε εκπαιδευτικά προγράμματα απόκτησης νέων δεξιοτήτων είναι εμφανώς χαμηλότερος από αυτόν των υπολοίπων χωρών της Ε.Ε. (4,7% σε σχέση με 12,62%). Το μέσο κόστος που απαιτείται για εξαγωγή προϊόντων από τη χώρα μας διαμορφώνεται στα 1.153 δολάρια έναντι 1.043 στην Ε.Ε., ενώ ο απαιτούμενος χρόνος διεκπεραίωσης της διαδικασίας εκτιμάται σε 20 ημέρες έναντι 11,71 ημερών στην ΕΕ. με αριθμό συνοδευτικών εγγράφων 5 έναντι 4. Για τις εισαγωγές των προϊόντων το κόστος είναι 1.265 δολάρια έναντι 1.097,64 στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές με απαιτούμενο χρόνο 25 ημερών έναντι 12,35 και με απαραίτητα έγγραφα 6 έναντι 5,35. Και σε αυτόν το τομέα η Ελλάδα βρίσκεται πίσω σε σχέση με την Ε.Ε. και κρίνεται επιβεβλημένη η διεθνοποίηση της δραστηριότητας των ΜμεΕ και η ενίσχυση των διεθνών εταιρικών συνεργασιών (ΕΣΕΕ, 24/10/2011).
2. Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα και την ΕΕ
Από τη γενική παρατήρηση των τάσεων εξέλιξης της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα φαίνεται αυξημένη ροπή προς την επιχειρηματικότητα, µε τους αυτοαπασχολούμενους ως ποσοστό των εργαζομένων να αποτελούν στην Ελλάδα πολύ υψηλό ποσοστό μεταξύ των χωρών µελών ΕΕ. Ο δείκτης συνολικής επιχειρηματικότητας εμφανίζει την Ελλάδα να τοποθετείται σε επίπεδο ελαφρά ανώτερο του μέσου όρου της ΕΕ (ποσοστό 5,8% έναντι 5,5%). Ωστόσο, η Ελλάδα φαίνεται να μειονεκτεί στην ποιοτική διάσταση της επιχειρηματικότητας, όπου οι αδυναµίες εντοπίζονται κυρίως στο χαμηλό αριθμό επιχειρήσεων ευκαιρίας, στο μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων που απευθύνονται σε καταναλωτές, στο χαμηλό βαθµό εξωστρέφειας των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και στις χαμηλές προοπτικές δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Ειδικότερα:
Η επιχειρηματικότητα «ανάγκης» παραμένει σε υψηλό ποσοστό 28% της συνολικής επιχειρηματικής δραστηριότητας, σε σύγκριση µε ποσοστό 18% σε επίπεδο ΕΕ. Όσον αφορά στο είδος και την ποιότητα της επιχειρηματικής δραστηριότητας, η Ελλάδα παρουσιάζει σχετικά χαμηλό δείκτη επιχειρηματικότητας υψηλών δυνατοτήτων, γεγονός που την κατατάσσει στις τελευταίες θέσεις σε επίπεδο ΕΕ. Πιο συγκεκριμένα, από τα επιχειρηματικά εγχειρήματα στην Ελλάδα το 16,14% μπορεί να χαρακτηριστεί ως υψηλών δυνατοτήτων (που συμβάλλουν στην επέκταση των αγορών, στη δημιουργία απασχόλησης, στην αύξηση του εξαγωγικού προσανατολισμού της χώρας κ.λπ.) (ΕΣΠΑ 2007-2013).
Στην Ελλάδα, οι Δείκτες Επιχειρηματικότητας Υψηλών Δυνατοτήτων και Εταιρικής Επιχειρηματικότητας (που αντικατοπτρίζουν το βαθµό καινοτοµικότητας των επιχειρήσεων), είναι χαμηλοί. Συγκριτικές αναλύσεις αναδεικνύουν µεν την χώρα στην 1η θέση ως προς την επιχειρηματική αυτο-απασχόληση και στην 7η σε ότι αφορά στην ανοιχτή κεφαλαιοποίηση των επιχειρήσεων (προσφυγή στο Χρηματιστήριο). Στην 8η στο μερίδιο των νέων επιχειρήσεων στο σύνολο, στην 6η ως προς τη συνολική «ροπή προς την επιχειρηματικότητα», (πάνω από το µέσο όρο της ΕΕ-15 και της ΕΕ-25), στην 11η ως προς το ρυθμό «γέννησης» επιχειρήσεων και στην 8η, ως προς τον καθαρό ρυθμό, (γεννήσεις μείον «θάνατοι»). Τελευταία στους όρους δανεισµού επιχειρηματικών κεφαλαίων, στη 13η ως προς τις δημόσιες υπηρεσίες προς επιχειρήσεις που παρέχονται ηλεκτρονικά, στην 3η από το τέλος ως προς τον ολικό συντελεστή εταιρικής φορολόγησης και τη συνολική δαπάνη σε Ε&Τ ως ποσοστό του ΑΕΠ. Τελευταία ως προς το ποσοστό του κύκλου εργασιών που πραγματοποιείται δια του ηλεκτρονικού εμπορίου (ΕΠΑΕ 2007-2013).
Διερευνώντας την έκταση της συμμετοχής των γυναικών στο σύνολο των δύο διακριτών ομάδων επιχειρηματιών, (εργοδότες και εργαζόμενοι για ίδιο λογαριασµό), στην Ελλάδα προκύπτει ότι οι γυναίκες αποτελούν το 1/4 περίπου του συνόλου. Είναι φανερό ότι η επιχειρηματικότητα των γυναικών υπολείπεται κατά πολύ σε σύγκριση µε την επιχειρηματικότητα των ανδρών, ενώ παρουσιάζει μεγάλες διαπεριφερειακές διαφοροποιήσεις (ΕΣΠΑ 2007-2013).