♦ Οι γεννήσεις περιορίστηκαν στα χαμηλότερα επίπεδα από το...1932.
♦ Οι θάνατοι εκτοξεύτηκαν στο υψηλότερο επίπεδο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
♦ Ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται. Επί τέσσερα χρόνια οι θάνατοι είναι περισσότεροι από τις γεννήσεις, ενώ η ψαλίδα ανοίγει ολοένα και περισσότερο.
♦ Οι οικονομικοί μετανάστες επιστρέφουν στις πατρίδες τους μαζικά και οι Έλληνες φεύγουν και αυτοί αναζητώντας εργασία εκτός Ελλάδας.
♦ Οι αυτοκτονίες εμφανίζονται αυξημένες πάνω από 35%.
♦ Το μερίδιο των ατόμων ηλικίας άνω των 80 ετών στον συνολικό πληθυσμό της χώρας εκτοξεύεται και το μερίδιο των ανθρώπων ηλικίας κάτω των 14 φθίνει.
Αλήθεια, είμαστε σίγουροι ότι ο γιαλός είναι στραβός;
Το ότι τα μνημόνια έχουν προκαλέσει σοβαρότατα προβλήματα στον οικογενειακό μας προϋπολογισμό το γνωρίζαμε. Τώρα μαθαίνουμε ότι τα μνημόνια... σκοτώνουν. Υπερβολή; Οι στατιστικές τόσο της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής όσο και του «ηλεκτρονικού ληξιαρχείου» δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αμφισβητήσεων:
♦ Το 2012 η ΕΛΣΤΑΤ κατέγραψε ρεκόρ θανάτων, τον μεγαλύτερο αριθμό σε ετήσια βάση μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
♦ Το ηλεκτρονικό ληξιαρχείο – μια εφαρμογή που τέθηκε σε λειτουργία τον Μάιο του 2013 προκειμένου να καταγράφεται σε πραγματικό χρόνο η στατιστική των θανάτων, των γεννήσεων, των διαζυγίων, των γάμων και των συμφώνων συμβίωσης – αποτυπώνει για δεύτερη συνεχή χρονιά μεγαλύτερο ρυθμό θανάτων συγκριτικά με τις γεννήσεις.
Αν συνδυαστούν τα στοιχεία, προκύπτει ότι από το 2011 και μετά, δηλαδή μόλις έναν χρόνο μετά την πλήρη εφαρμογή των μνημονίων, καταγράφεται κάθε χρόνο μείωση του πληθυσμού της χώρας, καθώς οι γεννήσεις είναι πλέον λιγότερες από ό,τι οι θάνατοι. Επί μια τετραετία γινόμαστε ολοένα και λιγότεροι.
Και αν κάποτε οι οικονομικοί μετανάστες κάλυπταν τη μείωση του πληθυσμού, πλέον δεν συμβαίνει ούτε αυτό. Τα ίδια στοιχεία δείχνουν ότι, μετά τη ραγδαία εισροή πληθυσμού στη δεκαετία του ’90, τώρα έχει αρχίσει η αντίστροφη πορεία και το κύμα της μεγάλης φυγής είτε προς άλλες χώρες είτε προς τον... άλλο κόσμο.
Ιδού οι αριθμοί που επιβεβαιώνουν το συμπέρασμα:
1 Το 2009 ο πληθυσμός της χώρας εκτιμήθηκε από την ΕΛΣΤΑΤ στα 11.305.118 άτομα: 5.597.465 άνδρες και 5.707.653 γυναίκες. Από αυτούς, οι Έλληνες υπήκοοι ήταν 10.350.334, οι υπήκοοι άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης 163.060 και οι υπήκοοι χωρών εκτός Ε.Ε. 791.724.
2 Το 2013, ενώ διανύαμε ήδη τον τέταρτο χρόνο ύφεσης (σ.σ.: τώρα έχουμε συμπληρώσει ήδη 24 αρνητικά τρίμηνα περιμένοντας την ανάπτυξη που δεν έρχεται), ο συνολικός πληθυσμός εκτιμήθηκε από την ΕΛΣΤΑΤ στα 11.062.508 άτομα εκ των οποίων 5,413 εκατομμύρια άνδρες και 5,649 εκατομμύρια γυναίκες.
♦ Οι Έλληνες υπήκοοι μειώθηκαν από τα 10,35 εκατομμύρια στα 10,2 εκατομμύρια. Κυριότεροι λόγοι, η μετανάστευση (καθώς πλέον έχουν γίνει «εξαγωγείς» ανθρώπινου δυναμικού) και το αρνητικό ισοζύγιο των γεννήσεων ως προς τους θανάτους.
♦ Οι υπήκοοι των χωρών-μελών της Ε.Ε. ανήλθαν στα 203.120 άτομα (σ.σ.: παρατηρείται αύξηση σε σχέση με το 2009, αλλά η διεύρυνση της Ε.Ε. δεν έχει επηρεάσει τον αριθμό, καθώς η τελευταία είσοδος χώρας της Ε.Ε. έγινε το 2013 με την Κροατία και οι αμέσως προηγούμενες ήταν η Βουλγαρία και η Ρουμανία, που έχουν όμως ήδη γίνει από το 2007).
♦ Οι υπήκοοι χωρών εκτός Ε.Ε. περιορίστηκαν δραστικά στα 650.825 άτομα.
Μια χώρα που γερνάει
Είναι λοιπόν προφανές ότι τα χρόνια του μνημονίου ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται. Και δεν φτάνει που μειώνεται: επιπλέον γερνάει. Η ανάλυση του πληθυσμού ανά ηλικία είναι επίσης εξαιρετικά ανησυχητική: Δύο τα σημαντικά στοιχεία:
1. Ο πληθυσμός ηλικίας από 0 έως 4 ετών εκτιμάται από την ΕΛΣΤΑΤ ότι μειώθηκε το 2013 σε σχέση με το 2011 κατά 8.112 άτομα. Δηλαδή τα μωρά ηλικίας έως 4 ετών εκτιμήθηκαν σε 549.038 το 2013, ενώ ήταν 557.150 στο τέλος του 2011. Είναι προφανές ότι έχουν μειωθεί οι γεννήσεις, καθώς μωρά μεταπηδούν στην επόμενη ηλικιακή ομάδα, χωρίς όμως να υπάρχει αναπλήρωση.
2. Ο πληθυσμός ηλικίας άνω των 80 ετών αυξάνεται. Αυτό είναι ένα φαινόμενο το οποίο συνεχίζεται με αμείωτη ένταση από το 2001. Τότε ο πληθυσμός άνω των 80 είχε εκτιμηθεί σε 365.213 άτομα (εκ των οποίων οι 166.370 άνω των 85) και το 2013 φτάσαμε στο σημείο οι άνω των 80 να είναι 629.832. Πολύ απλά, έχουμε περισσότερους ηλικιωμένους άνω των 80 από ό,τι παιδιά κάτω των τεσσάρων ετών.
Ασφαλιστικό δράμα
Η ΕΛΣΤΑΤ προχωράει ένα βήμα παραπάνω, κάνοντας σενάριο για την εξέλιξη της «ηλικίας» του πληθυσμού μέχρι και το 2050. Αυτές οι προβολές στο βάθος του χρόνου δεν είναι αδιάφορες, ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη ότι πάνω σε τέτοιου είδους στοιχεία στηρίζονται και οι παρεμβάσεις που γίνονται στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας. Ιδού λοιπόν τι λένε αυτές οι προβολές:
♦ Το 2007 το μερίδιο των ηλικιωμένων άνω των 75 ετών στον συνολικό πληθυσμό της χώρας ήταν 8,1% και το 2013 εκτιμάται στα επίπεδα του 9,7%. Μέχρι το 2050 προβλέπεται ότι θα έχει εκτιναχθεί στο 17,8%.
♦ Το 2007 το μερίδιο των παιδιών κάτω των 14 ετών ήταν 14,3%, ποσοστό που παρέμεινε περίπου σταθερό μέχρι και το 2013. Το ποσοστό των νέων θα βαίνει μειούμενο και από το 2028 και μετά θα πέσει κάτω από το 13%.
♦ Μειούμενο βαίνει και το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 15 έως 64 ετών, που συνθέτουν το εργατικό δυναμικό της χώρας. Από το 67,1% το 2007 έχει ήδη πέσει στο 66,1% το 2013 και εκτιμάται ότι θα πέσει κάτω από το 60% μετά το 2038.
Μελλοντολογία; Ίσως, αν και αυτοί οι αριθμοί πολλές φορές στοιχίζουν όσον αφορά τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
Κωδικός «Αυτοκτονίες»
Ας επιστρέψουμε στο σήμερα, όπου οι αριθμοί είναι σαφώς πιο ρεαλιστικοί, καθώς προέρχονται από καταγραφές και όχι από προβλέψεις:
1 Το 2012 καταγράφηκε ρεκόρ θανάτων. Έφτασαν στους 116.668 σε ετήσια βάση. Ήταν 111.099 το 2011, 109.084 το 2010 και 108.316 το 2009. Δηλαδή, τα χρόνια του μνημονίου, φτάσαμε να χάνουμε πάνω από 8.000 άτομα παραπάνω σε ετήσια βάση συγκριτικά με τα προ μνημονίου επίπεδα. Όλη την περίοδο πριν από το 2008 οι θάνατοι παρέμεναν περίπου σταθεροί στα επίπεδα των 105.000 ετησίως.
2 Από όλες τις αιτίες θανάτων που καταγράφει η ΕΛΣΤΑΤ, κρίσιμος είναι ο κωδικός «Ε54». Σε αυτόν περιλαμβάνονται οι «αυτοκτονίες και οι αυτοεπιβαλλόμενες κακώσεις». Αύξηση και εδώ. Ιδού οι αριθμοί:
♦ 2001: 334 αυτοκτονίες.
♦ 2002: 323 αυτοκτονίες.
♦ 2008: 373 αυτοκτονίες.
♦ 2010: 377 αυτοκτονίες.
♦ 2011: 477 αυτοκτονίες.
♦ 2012: 508 αυτοκτονίες.
Ο τελευταίος αριθμός χρήζει μεγαλύτερης ανάλυσης. Εκτός από το προφανές, ότι δηλαδή οι αυτοκτονίες αυξήθηκαν πάνω από 35% μέσα στην τετραετία της μεγάλης ύφεσης, έχει σημασία και η ηλικία αυτών που αποφασίζουν να θέσουν τέρμα στη ζωή τους: οι μισοί είναι ηλικίας κάτω των 50 ετών.
3 Οι γεννήσεις περιορίστηκαν στα χαμηλότερα επίπεδα από το...1932. Αν πιστέψουμε τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο αριθμός που καταγράφηκε στο τέλος του 2012 δεν έχει εμφανιστεί ποτέ ξανά εδώ και 70-80 χρόνια.
♦ Το 2012 γεννήθηκαν μόλις 100.371 παιδιά έναντι.
♦ Το 2011, γεννήθηκαν 106.428.
♦ Το 2010 γεννήθηκαν 114.766.
♦ Το 2009 γεννήθηκαν 117.933.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι είχε υπάρξει και πάλι κάμψη των γεννήσεων το 1998 και το 1999, όταν και τότε γεννήθηκαν λίγο πάνω από 100.600 παιδιά. Ρεκόρ όμως σαν αυτό του 2012 δεν έχει αποτυπωθεί ποτέ.
4 Από μόνοι τους οι θάνατοι και οι γεννήσεις δεν λένε όλη την αλήθεια αν αντιμετωπιστούν ξεχωριστά. Αν βάλει όμως κάποιος δίπλα δίπλα τις χρονοσειρές για να υπολογίσει το ισοζύγιο, τα πράγματα γίνονται πολύ άσχημα. Ιδού:
♦ 2009: 117.933 γεννήσεις και 108.316 θάνατοι. Ισοζύγιο θετικό.
♦ 2010: 114.766 γεννήσεις και 109.084 θάνατοι. Το ισοζύγιο παραμένει θετικό, αλλά πλέον κινείται σε οριακό επίπεδο.
♦ 2011: 106.428 γεννήσεις και 111.099 θάνατοι. Πρώτη χρονιά πλήρους εφαρμογής των μνημονίων και το ισοζύγιο γίνεται αυτομάτως αρνητικό. Πρώτη φορά αυτοί που πεθαίνουν γίνονται περισσότεροι από αυτούς που γεννιούνται.
♦ 2012: Η ψαλίδα ανοίγει ακόμη περισσότερο, καθώς οι γεννήσεις πέφτουν στα επίπεδα των 100.371 και οι θάνατοι εκτοξεύονται στους 116.668. Περίπου 17.000 άτομα, μια ολόκληρη πόλη έσβησε μέσα σε μόλις έναν χρόνο.
Ελλάδα χωρίς παιδιά
Η μηχανογράφηση μας εξασφαλίζει και περισσότερο πρόσφατα στοιχεία. Το ληξιαρχείο έχει γίνει πλέον ηλεκτρονικό, οπότε το αρμόδιο υπουργείο Εσωτερικών μπορεί να πληροφορείται σε πραγματικό χρόνο την πραγματική κίνηση του πληθυσμού.
♦ Από τον Μάιο του 2013 (τότε λειτούργησε το ηλεκτρονικό ληξιαρχείο) μέχρι το τέλος της περυσινής χρονιάς καταγράφηκαν 70.830 θάνατοι και 64.568 γεννήσεις.
♦ Όσο για το 2014, από τις αρχές του χρόνου μέχρι και τον Δεκαπενταύγουστο, αποτυπώθηκαν 71.236 θάνατοι και 56.280 γεννήσεις. Το φαινόμενο λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις: τα παιδιά μας μεγαλώνουν και από πίσω έρχονται ολοένα και λιγότερα.
Οι γονείς τους βουλιάζουν στα οικονομικά προβλήματα, δεν αποφασίζουν να κάνουν παιδί ή περιορίζονται στο ένα. Η χώρα γερνάει με ολοένα και ταχύτερο ρυθμό, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και τη δαπάνη για την καταβολή των συντάξεων.
Το έσχατο μήνυμα
Ο χειρότερος εφιάλτης για μια χώρα – ο πληθυσμός να στερείται κινήτρου αναπαραγωγής – έχει ξυπνήσει, και εμείς ασχολούμαστε με απίστευτης γελοιότητας υποθέσεις, όπως για παράδειγμα:
♦ Αν θα βάλουμε εισοδηματικό κριτήριο στο επίδομα τέκνων.
♦ Αν θα καταργήσουμε τη σχετική παροχή του ΟΑΕΔ.
♦ Αν θα βρεθούν λεφτά για να χρηματοδοτηθεί το πρόγραμμα των παιδικών σταθμών.
♦ Αν το παιδί δικαιολογεί έκπτωση φόρου (σ.σ.: δεν δικαιολογεί πλέον, καταργήθηκε και αυτή).
♦ Αν το παιδί είναι... τεκμήριο.
Μια χώρα που γερνάει λόγω φυγής των ανθρώπων της, που πεθαίνει λόγω των δραματικών επιπτώσεων των μνημονίων και αυτοκτονεί εξ αιτίας της διάψευσης όλων των ελπίδων της, μια χώρα της οποίας η πολιτική εξουσία αρκείται στη δουλοπρεπή συμπεριφορά έναντι της διεθνούς τοκογλυφίας και σκύβει σε κάθε επιθυμία της, το μόνο μήνυμα που μπορεί να εκπέμψει είναι το έσχατο: SOS...