Του ΒΑΣ. ΜΑΚΡΙΔΗ*
ΟΙ ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
Είναι ήδη γνωστό εδώ και ένα 10ήμερο το γεγονός της υπογραφής στις 5 Σεπτεμβρίου στο Μινσκ της Λευκορωσίας «Πρωτοκόλλου κατάπαυσης του πυρός» από τις ηγεσίες του επίσημου ουκρανικού κράτους και των αυτοανακηρυγμένων «Λαϊκών Δημοκρατιών» του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ, με την ενεργή συμμετοχή και αρωγή των απεσταλμένων του ΟΑΣΕ και της Ρωσίας. Στο Πρωτόκολλο, το οποίο αποτελείται από 12, συνολικά, σημεία, συμπεριλήφθηκαν αυτούσια τα 7 σημεία της πρότασης που είχε διατυπώσει στις 3 Σεπτεμβρίου ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν για την ειρήνευση στην πολύπαθη, πλέον, περιοχή του Ντονμπάς και η οποία, μεταξύ άλλων, συμπεριελάμβανε:
- Την άμεση κατάπαυση του πυρός και την άμεση και χωρίς όρους απελευθέρωση όλων των αιχμαλώτων και των παρανόμως κρατουμένων προσώπων από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές,
- Την απομάκρυνση όλων των παράνομων στρατιωτικών σχηματισμών, της στρατιωτικής τεχνολογίας και των μισθοφόρων από το έδαφος του Ντονμπάς,
- Την δημιουργία monitoring (παρατηρητηρίου) και την πιστοποίηση από τον ΟΑΣΕ του καθεστώτος μη χρήσης όπλων όπως και ενός μόνιμου παρατηρητηρίου των ρωσο-ουκρανικών συνόρων και την πιστοποίησή του από την πλευρά του ΟΑΣΕ, με τη δημιουργία «ζώνης ασφαλείας» στις παραμεθόριες περιοχές των δύο χωρών,
- Την ψήφιση νόμου, που θα αποκλείει τη δίωξη και την τιμωρία φυσικών προσώπων σε σχέση με γεγονότα που έλαβαν χώρα σε ορισμένες περιοχές των Περιφερειών του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ.
Επίσης, στο Πρωτόκολλο αναφέρεται ρητά η ανάγκη λήψης μέτρων για τη βελτίωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στην περιοχή του Ντονμπάς, ηαποδοχή ενός προγράμματος οικονομικής αναγέννησης του Ντονμπάς και της αποκατάστασης της ομαλής διαβίωσης στην περιοχή, όπως και η αποστολήστην περιοχή συνεργείων αποκατάσης των τεράστιων ζημιών που δημιουργήθηκαν στις ειρηνικές υποδομές της περιοχής, εξαιτίας των ανελέητων βομβαρδισμών από την πλευρά του ουκρανικού στρατού (στγ: η τελευταία φράση αποτελεί, ασφαλώς, την εκτίμηση του γράφοντος και όχι θέση του κειμένου του Πρωτοκόλλου).
Στο Πρωτόκολλο συμπεριλήφθηκαν και ορισμένες διατάξεις, τα οποία αποτελούν και θα συνεχίσουν ν’ αποτελούν σημεία τριβής στις σχέσεις ανάμεσα στο κεντρικό ουκρανικό κράτος και τις αυτοανακηρυγμένες εδώ και περίπου 5 μήνες Αρχές των «Λαϊκών Δημοκρατιών» του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ, που εμφανίζονται με ενιαία, ομοσπονδιακού χαρακτήρα μορφή υπό την ονομασία «Λαϊκή Δημοκρατία της Νεορωσίας». Το κείμενο αναφέρεται, πχ, στην «ανάγκη συνέχισης του πανεθνικού διαλόγου στην Ουκρανία», τη στιγμή που γίνεται πλέον φανερό, ότι οι Αρχές του Ντονμπάς δεν ικανοποιούνται, πλέον, από την «ομοσπονδοποίηση» του ουκρανικού κράτους και οδηγούνται de facto στο δρόμο της οριστικής ανεξαρτητοποίησης και της προσπάθειας για διεθνή αναγνώριση της νεόκοπης κρατικής οντότητας της Νεορωσίας. Η βασική αιτία που οι τοπικές Αρχές του Ντονμπάς οδηγήθηκαν σε αυτή την επιλογή ήταν η ίδια η στάση της κεντρικής ουκρανικής εξουσίας, η οποία (να μην ξεχνάμε) αναρριχήθηκε στη θέση της μετά από ένοπλο πραξικόπημα με την ουσιαστική συμμετοχή (και, ουσιαστικά την ηγεμονία) των δυνάμεων του νεοναζισμού και του ακραίου εθνικισμού και η οποία έστρεψε τα όπλα εναντίον δικών της πολιτών, κατηγορώντας τους συλλήβδην ως «προδότες του έθνους», «τρομοκράτες», «τσιράκια της Μόσχας» κοκ. Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει ποια ήταν η στάση των ίδιων πολιτικών δυνάμεων (νεοφιλελεύθερης Δεξιάς και νεοναζιστικής Ακροδεξιάς) όλα αυτά τα 23 χρόνια «ανεξαρτησίας» της Ουκρανίας, κατά τα οποία καλλιεργούσαν συστηματικά τη μισαλλοδοξία, ειδικά εναντίον των ρωσόφωνων και των «μικρών εθνών» (Αρμενίων, Εβραίων, Ελλήνων, Ρομά, Τατάρων κλπ) που κατοικούσαν κυρίως στις ανατολικές και νότιες περιοχές της χώρας. Δεν είναι της παρούσας στιγμής να αναλύσουμε διεξοδικά τα ιστορικά αίτια και τις ιδιαιτερότητες του ουκρανικού εθνικισμού, που στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου «έδεσε» με το γερμανικό ναζισμό και παρήγαγε το έκτρωμα που παρακολουθούμε στις μέρες μας να κυριαρχεί σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής ζωής της Ουκρανίας. Υπογραμμίζουμε απλώς τα αποτελέσματα της εφαρμογής της ναζιστικής ιδεοληψίας σε μια ευρωπαϊκή χώρα στις μέρες μας και το γεγονός, ότι 69 ολόκληρα χρόνια μετά τη νίκη κατά του φασισμού και του ναζισμού, υπάρχει σε ευρωπαϊκό κράτος κυβέρνηση, στην οποία ηγεμονεύουν οι δυνάμεις του νεοναζισμού.
Η στάση της ουκρανικής ηγεσίας των Ποροσένκο-Τουρτσίνοβ-Γιατσενιούκ κλπ, που έχει όλο αυτό το διάστημα την αμέριστη υποστήριξη τόσο της Δύσης (ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ), όσο και της ουκρανικής οικονομικής και πολιτικής ολιγαρχίας (βασικός εκφραστής της οποίας είναι, πλέον, ο διαβόητος Ίγκορ Κολομόισκι) οδήγησε τα πράγματα στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που, θεωρητικά, επιθυμούσε η ίδια: αυτοί που εδώ και μήνες «διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους» για την «ενότητα του ουκρανικού κράτους» είναι ΑΥΤΟΙ ΑΚΡΙΒΩΣ που το οδηγούν στην de facto διάσπασή του!!! Έχοντας επί 5 συναπτούς μήνες βομβαρδίσει το Ντονμπάς, έχοντας σκοτώσει περί τις 2.500 άμαχους πολίτες και τραυματίσει περίπου άλλους 6.500, έχοντας καταστρέψει περίπου το 80% των ειρηνικών υποδομών μιας περιοχής που εξακολουθούν να θεωρούν «δικό τους έδαφος» και έχοντας οδηγήσει στην προσφυγιά περί τις 800 χιλιάδες κατοίκους του Ντονμπάς που, μέχρι πρόσφατα δεν θεωρούσαν ντροπή το να αυτοαποκαλούνται «Ουκρανοί πολίτες», η χούντα του Κιέβου ανάγκασε τους κατοίκους της άλλοτε νοτιοανατολικής Ουκρανίας να νιώθουν, πλέον, ότι τίποτε θετικό δεν τους ενώνει, πλέον, με την κεντρική ουκρανική εξουσία και πως ο δρόμος για τη δημοκρατία, την ισοπολιτεία και το σεβασμό της διαφορετικότητας περνάει υποχρεωτικά μέσα από την ανεξαρτησία της περιοχής από την Ουκρανία και τη θεμελίωση της νέας κρατικής οντότητας – Νεορωσίας.
Η στάση των χωρών της Δύσης σε όλη αυτή την κατάσταση χαρακτηρίζεται απόπερίσσεια υποκρισία, αν δεν είναι σκόπιμη διαστρέβλωση της πραγματικότητας, προς εξυπηρέτηση των δικών τους γεωπολιτικών συμφερόντων. Κατηγορώντας συστηματικά όλο αυτό το διάστημα τη Ρωσία για δήθεν «επέμβαση στα εσωτερικά» της Ουκρανίας και φωνασκώντας επισήμως γύρω στις 6 με 7 φορές για δήθεν «στρατιωτική επέμβαση» της Μόσχας στην περιοχή του Ντονμπάς, στην πραγματικότητα προσπαθούσαν και προσπαθούν να αποκρύψουν από τη διεθνή κοινή γνώμη τη δική τους άμεση και ωμή εμπλοκή στις εσωτερικές υποθέσεις της Ουκρανίας. Είναι πλέον κοινό μυστικό ότι οι Δυτικοί έστησαν, ουσιαστικά, το πραξικόπημα της 22ης Φεβρουαρίου, το οποίο εκδίωξε τον νόμιμα εκλεγμένο Πρόεδρο της χώρας Γιανουκόβιτς και εγκατέστησε στην εξουσία αυτό το ετερόκλητο μείγμα νεοφιλελεύθερων δεξιών και νεοναζί, το οποίο έπαιξε και παίζει ακόμη διπλό ρόλο: η μεν νεοφιλελεύθερη πτέρυγα έχει αναλάβει το «έργο» του «εξανδραποδισμού» της Ουκρανίας και της πρόσδεσής της στο άρμα της Δύσης με όρους οικονομικής και πολιτικής «αποικίας», η δε ακροδεξιά-νεοναζιστική έχει αναλάβει αφενός το έργο τηςτρομοκράτησης του ουκρανικού λαού και της δημιουργίας των «κατάλληλων» συνθηκών για την εφαρμογή των πιο σκληρών αντιλαϊκών πολιτικών, αφετέρου με τα παραστρατιωτικά της τμήματα (τα οποία Δύση και ουκρανική ολιγαρχίαχρηματοδοτούν και εκπαιδεύουν) τη δημιουργία μιας μόνιμης εστίας προβλημάτων στη Ρωσία, με την εκκαθάριση των εκτάσεων στο Ντονμπάς από τον «περιττό» (κατά τη δική τους οπτική γωνία) πληθυσμό και τη δημιουργία μιας ζώνης στρατιωτικών «πολυγώνων» που θα στοχεύουν άμεσα τα εδάφη της Ρωσίας με την εγκατάσταση πυραυλικών συστημάτων κλπ…
Μέρος του σχεδιασμού των Δυτικών στο ζήτημα της Ουκρανίας ήταν και η λήψη κυρώσεων προς τη Ρωσία εξαιτίας, δήθεν, της προαναφερθείσας εμπλοκής της στο «Ουκρανικό». Στην πραγματικότητα οι κυρώσεις αυτές (πολλές από τις οποίες αγγίζουν τα όρια του γελοίου) μπορούν να αποδειχθούν περισσότερο επιζήμιες για τις χώρες, οι οποίες τις αποφάσισαν, παρά για την ίδια τη Ρωσία. Για όλες;;; Όχι ακριβώς… Οι ΗΠΑ φαίνεται να μοιράζονται τη λήψη των αποφάσεων με τις χώρες της ΕΕ και τους λοιπούς «πρόθυμους ηλίθιους» του διεθνούς πολιτικού στερεώματος, όχι όμως και τις συνέπειες από τη λήψη τους… Οδηγώντας την Ευρώπη στη δήθεν «απεξάρτηση» από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες (φυσικό αέριο και πετρέλαιο), είναι κοινό μυστικό ότι επιδιώκει, ουσιαστικά, τον εξαναγκασμό της σε προμήθεια υγροποιημένου σχιστολιθικού φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ, το οποίο είναι και σχεδόν διπλάσιο σε κόστος, αλλά και εντελώς αντιοικολογικό στον τρόπο εξόρυξής του… Πέραν τούτου, οι ΗΠΑ δεν έχουν νιώσει την υποχρέωση να εξηγήσουν επαρκώς στους Ευρωπαίους συμμάχους τους πώς θα καλυφθεί το κενό τουλάχιστον 15-20 ετών που θα δημιουργηθεί, εάν η Ευρώπη απαρνηθεί το ρωσικό φυσικό αέριο, περιμένοντας την ολοκλήρωση του δικτύου μεταφοράς του υγροποιημένου φυσικού αερίου διαμέσου του Ατλαντικού.
Βεβαίως, η Ρωσία δεν θα μπορούσε να μείνει άπραγη και να δέχεται αδιαμαρτύρητα τις άδικες και απολύτως αδικαιολόγητες, με βάση τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου, κυρώσεις εναντίον της. ‘Ηδη, από την αντίδραση της Ρωσίας (η οποία μάλιστα καθυστέρησε κατά 4 ολόκληρους μήνες) και από τα αντίμετρά της σε σχέση με τα προϊόντα που προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διαφανεί το μέγεθος της ζημίας που μπορούν να υποστούν εάν οι Ευρωπαίοι επιμείνουν στην αδιέξοδη αυτή πολιτική. Επιπλέον, οι κυρώσεις σε βάρος της, οδήγησαν τη Ρωσία σε μία διπλή κίνηση-«ματ», σε ό,τι αφορά τη δική της θέση στο παγκόσμιο στερέωμα: αφενός δόθηκαν από τη Μόσχα μέριμνα και κίνητρα για την περαιτέρω ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής προϊόντων (τροφίμων και μη), αφετέρου δυνάμωσαν επιπλέον οι ήδη ισχυροί δεσμοί της με μια σειρά χωρών, όπως η Κίνα, η Λευκορωσία και οι χώρες της Μέσης Ασίας (Καζαχστάν, Ουζμπεκιστάν, Κιργκιστάν κλπ) και η θεμελίωση της λεγόμενης Ευρασιατικής Τελωνειακής Ένωσης ως διεθνούς οργανισμού και ως ενός είδους «αντίβαρου» στο μονοπολικό μοντέλο αντίληψης του κόσμου που επικρατεί στη Δύση.
Η εκεχειρία στην Ουκρανία και τη Νεορωσία (Νοβορωσία) τηρείται εδώ και 10 μέρες, έστω και με πολλές δυσκολίες και με, μικρότερες ή μεγαλύτερες, παραβιάσεις, κυρίως από την πλευρά της «επίσημης» Ουκρανίας… Τηρείται, επίσης, το χρονοδιάγραμμα ανταλλαγής αιχμαλώτων· μάλιστα πολύ πιο εύκολα και με πολύ λιγότερα προβλήματα απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς… Είναι, βεβαίως, γνωστό ότι η ουκρανική ηγεσία χρησιμοποιεί, εν πολλοίς, την εκεχειρία για την αναδιοργάνωση και την ενίσχυση των στρατευμάτων της στο Ντονμπάς με στόχο, πιθανότατα, μια μελλοντική γενική έφοδο, ωστόσο η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία των Νεορώσων, κατά το κοινώς λεγόμενο, «δεν πιπιλάει το δάχτυλό της» και προετοιμάζεται ανάλογα… Ευχή όλων των υγιώς σκεπτόμενων ανθρώπων είναι, ασφαλώς, η άμεση διακοπή των στρατιωτικών συγκρούσεων και η οριστική ειρηνική επίλυση των όποιων διαφορών ανάμεσα στις δύο πλευρές. Εάν πάντως θα έπρεπε ν’ αναδείξουμε έναν «νικητή» από τις μέχρι τώρα εξελίξεις, θα έπρεπε να μοιράσουμε τον τίτλο ανάμεσα στους Νεορώσους μαχητές του «Λαϊκού Στρατού» του Ντονμπάς που, στο στρατιωτικό πεδίο, κατάφεραν τον τελευταίο καιρό συντριπτικά χτυπήματα εναντίον των «επίσημων» Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας (συμπεριλαμβανομένων και των νεοναζιστικών «ταγμάτων εφόδου» της λεγόμενης «Εθνοφρουράς») και στη ρωσική διπλωματία, η οποία έδειξε να αντέχει στις πιέσεις της Δύσης και με τις – λιγότερες αριθμητικά, πλην αρκούντως αποτελεσματικές – δικές της κινήσεις έχει «ξεδοντιάσει» την προπαγάνδα των Δυτικών κι έχει ήδη δημιουργήσει ένα ρεύμα υποστήριξης της Ρωσίας από μια σειρά από χώρες, οι οποίες μόνο αμελητέες ποσότητες δεν μπορούν να χαρακτηριστούν σε διεθνές επίπεδο. Κίνα, Αργεντινή, Βραζιλία, Βενεζουέλα, Ινδία και πολλές άλλες χώρες στέκονται στο πλευρό των Ρώσων, αναγνωρίζοντάς τους έναν σαφώς θετικότερο ρόλο στα παγκόσμια πολιτικά πράγματα από αυτόν των ΗΠΑ και της Δύσης συνολικά. Και αυτό το τελευταίο θα είναι καλό να το θυμηθούμε και στα «καθ’ ημάς», όταν (και μακάρι το συντομότερο δυνατό!) θα κληθεί να κυβερνήσει τη χώρα η Αριστερά… Αλλά αυτό είναι κάτι που θα μας απασχολήσει αναλυτικότερα σε επόμενο άρθρο… Όπως και το θέμα των βουλευτικών «εκλογών» στην Ουκρανία, που αναμένονται σύντομα και θα αποτελέσουν, κατά τα φαινόμενα, την εκλογική παρωδία του 21ουαιώνα…
*Ο Βασίλης Μακρίδης είναι δημοσιογράφος και μεταφραστής ρωσικής γλώσσας, απόφοιτος της Σχολής Δημοσιογραφίας του πρώην Κρατικού Πανεπιστημίου του Ροστόβ-να-Ντονού, νυν Νοτίου Ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου της Ρωσίας.