***
Ξεκινάω λοιπόν από το προφανές. Από όποια πλευρά κι αν το δει κανείς, και για όποιους λόγους και αν συνέβη αυτό, οι 160 ψήφοι (μόλις πέντε παραπάνω από την ψήφο εμπιστοσύνης και τα Ναι στον προϋπολογισμό) συνιστούν σοβαρή ήττα της κυβέρνησης. Πέραν όλων των άλλων, όταν, ως κυβέρνηση, με δική σου πρωτοβουλία, έχεις επισπεύσεις την προεδρική εκλογή, διακηρύσσοντας παντοιοτρόπως ότι θα τους βρεις τους 180, τότε το «μείον είκοσι» συνιστά σαφή αποτυχία.
Η κυβέρνηση ανέμενε σίγουρα κάτι καλύτερο. Οι ενδείξεις είναι πολλές (λ.χ. οι εκτιμήσεις που διέρρεαν και έθεταν ως κατώτατο όριο το 161 ή το 163 και ανώτατο το 167, με πιθανότερο αποτέλεσμα το 165), θα επικαλεστώ όμως ένα αδιάψευστο τεκμήριο: τη φάτσα των κυβερνητικών, προεξάρχοντος του πρωθυπουργού, την Τετάρτη. Μελετήστε, σας παρακαλώ, τη φωτογραφία του Μάριου Λώλου, γιατί εδώ ισχύει πλήρως το «μια φωτογραφία ισούται με χίλιες λέξεις». Επίσης, αξίζει να περιεργαστείτε την ξινή –ή, ακριβέστερα, ξινότατη– μούρη του Πρετεντέρη ή του Μπάμπη Παπαδημητρίου (Για λόγους καθαρά αισθητικούς αποφεύγω να κοσμήσω τη σελίδα των «Ενθεμάτων» και με αυτές).
Και, ασφαλώς, ο αριθμός 160 αποτελεί σαφές πρόκριμα για τη μη εκλογή του Σταύρου Δήμα. Όπως, αντίστροφα, σαφές πρόκριμα για την εκλογή του, θα ήταν ένα νούμερο άνω των 175.
Από εκεί και πέρα, μου είναι πολύ δύσκολο να εκτιμήσω τη φερεγγυότητα σεναρίων για αλλαγή υποψηφίου στην τρίτη εκλογή, και πολύ περισσότερο συγκεκριμένων ονομάτων. Θα ήθελα όμως να κάνω δύο εκτιμήσεις.
Πρώτον, τέτοιες διεργασίες υπάρχουν (βλ. δηλώσεις Βενιζέλου, δηλώσεις και ακριτομυθίες Μπακογιάννη, συνάντηση Καμένου-Μητσοτάκη) και θα ενταθούν τις επόμενες μέρες· μια ματιά στην αρθρογραφία της Καθημερινής είναι ενδεικτική. Δεύτερον, όλα αυτά συμβαίνουν, σε μεγάλο βαθμό, εξαιτίας του αποτελέσματος της Τετάρτης, που αναγκάζει την κυβέρνηση να αναπροσαρμόσει τακτική, που δημιουργεί διαφοροποιήσεις (Βενιζέλος), που δίνει ευκαιρία σε φίλια πυρά (λέγε με επίτιμο και Ντόρα) για δοκιμαστικές βολές. Αποκλείεται, πάντως, ο αρχικός σχεδιασμός της κυβέρνησης να ήταν ότι κατεβάζει τον Στ. Δήμα με δεδομένο ότι θα πατώσει στον πρώτο γύρο, και μετά να τον αλλάξει. Με λίγα λόγια, οι όποιες αλλαγές και διεργασίες είναι απόρροια των κραδασμών που προξένησε το αποτέλεσμα της πρώτης ψηφοφορίας.
Παρότι οι οχτώ μέρες που απομένουν μέχρι τις 29 Δεκεμβρίου θα είναι πυκνές και θα δούμε πολλά (θα είναι μεγάλη έκπληξη, για μένα τουλάχιστον, να πάμε εντελώς ευθύγραμμα και προβλέψιμα, απλώς με κάποιες ψήφους παραπάνω στη δεύτερη και την τρίτη ψηφοφορία), οι εκλογές παραμένουν, κατά την εκτίμησή μου, η σχεδόν βέβαιη κατάληξη. Γιατί, παρά τις όποιες γνωστές ή άγνωστες εφεδρείες, δεν είναι δυνατόν να βρεθούν οι είκοσι παραπάνω ψήφοι. Ούτε μια άλλη υποψηφιότητα Προέδρου, όποια κι αν είναι αυτή, αρκεί, κατά τη γνώμη μου. Οι τελευταίες εξελίξειςμε την υπόθεση Χαϊκάλη-Αποστολόπουλου (βλ. χωριστό άρθρο γι΄αυτήν) ενισχύουν, νομίζω, ακόμα περισσότερο την άποψή μου αυτή. Το μόνο που θα μπορούσε να τις εξασφαλίσει τις 180 ψήφους θα ήταν μια μείζων ανατροπή, όπως η αλλαγή πρωθυπουργού. Εκτιμώ, ωστόσο, ότι δε υπάρχουν επαρκείς προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο.
Αν έτσι έχουν τα πράματα, αυτό που μας αναλογεί δεν είναι να αναλωνόμαστε σε ατέλειωτες αναλύσεις για τις φανερές και μύχιες προθέσεις της κυβέρνησης, σε σχέδια επί χάρτου και εικοτολογίες για το αν στην τρίτη ψηφοφορία υποψήφιος μπορεί να είναι ο Κουβέλης, η Δαμανάκη, ο Βενιζέλος (ο Ευάγγελος, όχι ο αερολιμένας) ή ο Γιούρι Γκαγκάριν. Εκτός από –θα χρησιμοποιήσω μια παλιομοδίτικη λέξη– την επαγρύπνηση, ένα είναι, για μένα, το βασικό καθήκον: να ετοιμαζόμαστε για τις εκλογές και την επόμενη μέρα. Δεν θα διαφωνήσουμε, θαρρώ, σ’ αυτό· εκείνο που χρειάζεται συζήτηση είναι τι σημαίνει «ετοιμασία». Γιατί εκλογική μάχη δεν σημαίνει μόνο, και δεν σημαίνει κυρίως, εκλογική τακτική, προπαγάνδα κλπ. Είναι μια μάχη πολιτική. Με αυτή την έννοια, όσο πιο ουσιαστικό πολιτικό περιεχόμενο της δίνουμε, όσο περισσότερο δείχνουμε, συγκεκριμένα, πώς η κυβέρνηση της Αριστεράς μπορεί να αποτελέσει τομή σε όλους τους τομείς, σε όλη την καθημερινότητα των ανθρώπων, όσο ξεσηκώνουμε τους ανθρώπους σε αυτή την προοπτική, τόσο πιο καλά ετοιμαζόμαστε· και μια τέτοια λογική εκτιμώ ότι θα κάνει τον εκλογικό μας αγώνα πειστικό, ριζοσπαστικό, αιχμηρό, και να εμπνέει.
ΥΓ. Μου φαίνεται αδιανόητο να θεωρούμε περίπου κανονικό το ενδεχόμενο ο Δήμας να ψηφιστεί από τους «μεταμεληθέντες» Χρυσαυγίτες Αλεξόπουλο και Μπούκουρα. Γιατί δεν πρόκειται για ξέπλυμα των συγκεκριμένων, αλλά της Χρυσής Αυγής και του νεοναζισμού.
ΥΓ2. Ο ορυμαγδός των τροπολογιών, με τις οποίες φορτώνουν βουλευτές και υπουργοί της συγκυβέρνησης όποιο νομοσχέδιο έχει απομείνει αποτελεί άλλη μια ένδειξη ότι και οι ίδιοι για εκλογές και την έξοδό τους από την εξουσία ετοιμάζονται. Όπως μας έλεγε χαρακτηριστικά η Μαρία Καλαντζοπούλου, που τα ξέρει από πρώτο χέρι, «τώρα που γυρίζει» κατατίθενται τα πιο ασύλληπτα ρουσφέτια που αφορούν κατεξοχήν την τακτοποίηση παράνομων καταπατήσεων, αυθαίρετων κτισμάτων, κυρίως σε προστατευόμενες δασικές εκτάσεις εις βάρος της κοινωνίας, του δημόσιου συμφέροντος και της δημόσιας περιουσίας. Αλλά και γενικότερα προωθούνται συλλήβδην όλα τα αιτήματα των «πελατών» που βρίσκονταν στο συρτάρι, όλων των πελατών, από την COSCO μέχρι τους κτηνοτρόφους, από τους καταπατητές της Μανωλάδας μέχρι αυτούς με τα τελεσίδικα κατεδαφιστέα αυθαίρετα. Όλα τα σφάζει, όλα τα μαχαιρώνει η συγκυβέρνηση — κι αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που πρέπει να φύγει το ταχύτερο.