Άρθρο γνώμης του Πολ Κρούγκμαν στους New York Times με τίτλο "What Greece won"για την επιτυχία της ελληνικής κυβέρνησης στη συμφωνία με τους πιστωτές της, επιτυχία κατά της πολιτικής της λιτότητας προς όφελος της Ελλάδας αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης.
O αρθρογράφος επισημαίνει ότι μετά τη συμφωνία της Ελλάδας με τους πιστωτές της, αν κάποιος διαβάσει τα δημοσιεύματα και τα άρθρα γνώμη θα πιστέψει ότι πρόκειται για καταστροφή, για υποχώρηση εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, ο ίδιος εκτιμά ότι δεν είναι έτσι. Αντιθέτως, η Ελλάδα εξήλθε των διαπραγματεύσεων σε καλή κατάσταση, αν και θα ακολουθήσουν μεγάλες μάχες. Και πηγαίνοντάς τα καλά, η Ελλάδα έκανε χάρη και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Ως επιχείρημα της άποψής του, o Paul Krugman επικαλείται το πρωτογενές πλεόνασμα. Η συμφωνία που πέτυχε η ελληνική κυβέρνηση να μην καθορίζεται το πρωτογενές πλεόνασμα--δεδομένης της μεγάλης ύφεσης και των επιπτώσεών της στα έσοδα--αποτελεί αξιοσημείωτο επίτευγμα και αποτέλεσμα απίστευτων θυσιών. Ωστόσο, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταστήσει σαφές ότι σκοπεύει σε ένα ικανό πρωτογενές πλεόνασμα. Επομένως εάν κάποιος δεν είναι ικανοποιημένος επειδή οι διαπραγματεύσεις δεν άφησαν περιθώριο για πλήρη αντιστροφή της λιτότητας, δεν έχει προσέξει μία στροφή προς ένα δημοσιονομικό κίνητρο τύπου Κέινς.
Το ζήτημα αντιθέτως που προέκυψε είναι εάν η Ελλάδα θα αναγκαζόταν να επιβάλλει επιπλέον λιτότητα. Η προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση είχε συμφωνήσει σε ένα πρόγραμμα που το πρωτογενές πλεόνασμα θα έπρεπε να τριπλασιαστεί τα επόμενα χρόνια, με τεράστιο κόστος για την οικονομία και το λαό της Ελλάδας.
Γιατί μία κυβέρνηση να συμφωνήσει σε κάτι τέτοιο; Εξαιτίας του φόβου. Οι διαδοχικοί ηγέτες στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες δεν τόλμησαν να αμφισβητήσουν τις παράλογες απαιτήσεις των πιστωτών από φόβο μήπως τιμωρηθούν--οι πιστωτές θα κόψουν την παροχή ρευστότητας ή ακόμη χειρότερα θα προκληθεί εκ των έσω κατάρρευση του τραπεζικού τους συστήματος σε περίπτωση άρνησης για αυστηρότερες δημοσιονομικές περικοπές.
Αντιθέτως η νέα ελληνική κυβέρνηση δεν υποχώρησε και δεν συμφωνησε για υπέρογκα πρωτογενή πλεονάσματα. Στην πραγματικότητα κέρδισε ευελιξία για το τρέχον έτος ενώ η διατύπωση για τα μελλοντικά πλεονάσματα ήταν ασαφής. Θα μπρούσε να σημαίνει τα πάντα ή και τίποτε.
Και οι πιστωτές δεν τράβηξαν τη πρίζα. Αντιθέτως, συνέχισαν να παρέχουν χρηματοδότηση για να συνεχίσει η Ελλάδα τους επόμενους μήνες. Ο αρθρογράφος βεβαίως επισημαίνει ότι θα ακολουθήσουν σκληρές μάχες, εντούτοις η ελληνική κυβέρνηση δεν υπέκυψε και αυτό αποτελεί ένα είδος νίκης.
Γιατί λοιπόν όλα αυτά τα αρνητικά δημοσιεύματα; για να είμαστε δίκαιοι η δημοσιονομική πολιτική δεν είναι το μόνο ζήτημα. Υπήρχαν και υπάρχουν διαμάχες για τις ιδιωτικοποιήσεις , όπου ζητήθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ να μην αναστρέψει συμφωνίες που ήδη έχουν γίνει αλλά και στα εργασιακά ζητήματα όπου κάποιες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις της εποχής της λιτότητας θα παραμείνουν. Ο ΣΥΡΙΖΑ επίσης συμφώνησε να πατάξει τη φοροδιαφυγή αν και ο αρθρογράφος δεν μπορεί να κατανοήσει γιατί κάτι τέτοιο θα ήταν ήττα για την αριστερή κυβέρνηση.
Ωστόσο, τίποτε από ό,τι συνέβη δεν δικαιολογεί τη ρητορική της αποτυχίας. Στην πραγματικότητα, η αίσθηση του Paul Krugman είναι ότι υπάρχει μία ανίερη συμμαχία ανάμεσα στους αριστερούς αρφθρογράφους με μη ρεαλιστικές προσδοκίες και τον τύπο των επιχειρήσεων, που αρέσκεται σε μια ιστορία ελληνικής πανωλεθρίας γιατί αυτό πρέπει να παθαίνουν οι αλλαζόνες οφειλέτες. Αλλά δεν υπήρξε πανωλεθρία. Η Ελλάδα φαίνεται ότι τερμάτισε το κύκλο της πιο σκληρής λιτότητας.
Και όπως είπα, συνεχίζει ο αρθρογράφος, έκανε χάρη στην υπόλοιπη Ευρώπη. Θυμηθείτε ότι πίσω από το ελληνικό δράμα υπάρχει η ευρωπαίκή οικονομία, η οποία παρά τα θετικά στοιχεία ακόμη φαίνεται να βυθίζεται στην παγίδα του αποπληθωρισμού. Η Ευρώπη στο σύνολό της απεγνωσμένα επιζητά τον τερματισμό της παράνοιας της λιτότητας και αυτή τη βδομάδα υπήρξαν ελαφρώς θετικές ενδείξεις. Η Ευρωπαίκή Επιτροπή αποφάσισε να μην επιβάλει ποινές στη Γαλλία και την Ιταλία γαι το πρωτογενές πλεόνασμα. Η επιβολή τέτοιων ποινών θα ήταν παράλογη δεδομένης της πραγματικότητας στις αγορές. Αλλά έχουμε δει αναλογες παράλογες ενέργειες στο παρελθόν. Και θα πρέπει να αναρρωτηθεί κανείς εάν η ελληνική ιστορία έπαιξε ρόλο στο ξέσπασμα της λογικής.
Στο μεταξύ, ξεκίνησε η πρώτη πραγματική εξέγερση οφειλετών κατά της λιτότητας ακόμη και αν κανείς δεν το πιστεύει. Πώς λεγεται στα ελληνικά"Κρατήστε την ψυχραιμία σας και συνεχίστε", καταλήγει ο έγκριτος οικονομολόγος.
Ελένη Παπακωνσταντίνου
O αρθρογράφος επισημαίνει ότι μετά τη συμφωνία της Ελλάδας με τους πιστωτές της, αν κάποιος διαβάσει τα δημοσιεύματα και τα άρθρα γνώμη θα πιστέψει ότι πρόκειται για καταστροφή, για υποχώρηση εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, ο ίδιος εκτιμά ότι δεν είναι έτσι. Αντιθέτως, η Ελλάδα εξήλθε των διαπραγματεύσεων σε καλή κατάσταση, αν και θα ακολουθήσουν μεγάλες μάχες. Και πηγαίνοντάς τα καλά, η Ελλάδα έκανε χάρη και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Ως επιχείρημα της άποψής του, o Paul Krugman επικαλείται το πρωτογενές πλεόνασμα. Η συμφωνία που πέτυχε η ελληνική κυβέρνηση να μην καθορίζεται το πρωτογενές πλεόνασμα--δεδομένης της μεγάλης ύφεσης και των επιπτώσεών της στα έσοδα--αποτελεί αξιοσημείωτο επίτευγμα και αποτέλεσμα απίστευτων θυσιών. Ωστόσο, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταστήσει σαφές ότι σκοπεύει σε ένα ικανό πρωτογενές πλεόνασμα. Επομένως εάν κάποιος δεν είναι ικανοποιημένος επειδή οι διαπραγματεύσεις δεν άφησαν περιθώριο για πλήρη αντιστροφή της λιτότητας, δεν έχει προσέξει μία στροφή προς ένα δημοσιονομικό κίνητρο τύπου Κέινς.
Το ζήτημα αντιθέτως που προέκυψε είναι εάν η Ελλάδα θα αναγκαζόταν να επιβάλλει επιπλέον λιτότητα. Η προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση είχε συμφωνήσει σε ένα πρόγραμμα που το πρωτογενές πλεόνασμα θα έπρεπε να τριπλασιαστεί τα επόμενα χρόνια, με τεράστιο κόστος για την οικονομία και το λαό της Ελλάδας.
Γιατί μία κυβέρνηση να συμφωνήσει σε κάτι τέτοιο; Εξαιτίας του φόβου. Οι διαδοχικοί ηγέτες στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες δεν τόλμησαν να αμφισβητήσουν τις παράλογες απαιτήσεις των πιστωτών από φόβο μήπως τιμωρηθούν--οι πιστωτές θα κόψουν την παροχή ρευστότητας ή ακόμη χειρότερα θα προκληθεί εκ των έσω κατάρρευση του τραπεζικού τους συστήματος σε περίπτωση άρνησης για αυστηρότερες δημοσιονομικές περικοπές.
Αντιθέτως η νέα ελληνική κυβέρνηση δεν υποχώρησε και δεν συμφωνησε για υπέρογκα πρωτογενή πλεονάσματα. Στην πραγματικότητα κέρδισε ευελιξία για το τρέχον έτος ενώ η διατύπωση για τα μελλοντικά πλεονάσματα ήταν ασαφής. Θα μπρούσε να σημαίνει τα πάντα ή και τίποτε.
Και οι πιστωτές δεν τράβηξαν τη πρίζα. Αντιθέτως, συνέχισαν να παρέχουν χρηματοδότηση για να συνεχίσει η Ελλάδα τους επόμενους μήνες. Ο αρθρογράφος βεβαίως επισημαίνει ότι θα ακολουθήσουν σκληρές μάχες, εντούτοις η ελληνική κυβέρνηση δεν υπέκυψε και αυτό αποτελεί ένα είδος νίκης.
Γιατί λοιπόν όλα αυτά τα αρνητικά δημοσιεύματα; για να είμαστε δίκαιοι η δημοσιονομική πολιτική δεν είναι το μόνο ζήτημα. Υπήρχαν και υπάρχουν διαμάχες για τις ιδιωτικοποιήσεις , όπου ζητήθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ να μην αναστρέψει συμφωνίες που ήδη έχουν γίνει αλλά και στα εργασιακά ζητήματα όπου κάποιες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις της εποχής της λιτότητας θα παραμείνουν. Ο ΣΥΡΙΖΑ επίσης συμφώνησε να πατάξει τη φοροδιαφυγή αν και ο αρθρογράφος δεν μπορεί να κατανοήσει γιατί κάτι τέτοιο θα ήταν ήττα για την αριστερή κυβέρνηση.
Ωστόσο, τίποτε από ό,τι συνέβη δεν δικαιολογεί τη ρητορική της αποτυχίας. Στην πραγματικότητα, η αίσθηση του Paul Krugman είναι ότι υπάρχει μία ανίερη συμμαχία ανάμεσα στους αριστερούς αρφθρογράφους με μη ρεαλιστικές προσδοκίες και τον τύπο των επιχειρήσεων, που αρέσκεται σε μια ιστορία ελληνικής πανωλεθρίας γιατί αυτό πρέπει να παθαίνουν οι αλλαζόνες οφειλέτες. Αλλά δεν υπήρξε πανωλεθρία. Η Ελλάδα φαίνεται ότι τερμάτισε το κύκλο της πιο σκληρής λιτότητας.
Και όπως είπα, συνεχίζει ο αρθρογράφος, έκανε χάρη στην υπόλοιπη Ευρώπη. Θυμηθείτε ότι πίσω από το ελληνικό δράμα υπάρχει η ευρωπαίκή οικονομία, η οποία παρά τα θετικά στοιχεία ακόμη φαίνεται να βυθίζεται στην παγίδα του αποπληθωρισμού. Η Ευρώπη στο σύνολό της απεγνωσμένα επιζητά τον τερματισμό της παράνοιας της λιτότητας και αυτή τη βδομάδα υπήρξαν ελαφρώς θετικές ενδείξεις. Η Ευρωπαίκή Επιτροπή αποφάσισε να μην επιβάλει ποινές στη Γαλλία και την Ιταλία γαι το πρωτογενές πλεόνασμα. Η επιβολή τέτοιων ποινών θα ήταν παράλογη δεδομένης της πραγματικότητας στις αγορές. Αλλά έχουμε δει αναλογες παράλογες ενέργειες στο παρελθόν. Και θα πρέπει να αναρρωτηθεί κανείς εάν η ελληνική ιστορία έπαιξε ρόλο στο ξέσπασμα της λογικής.
Στο μεταξύ, ξεκίνησε η πρώτη πραγματική εξέγερση οφειλετών κατά της λιτότητας ακόμη και αν κανείς δεν το πιστεύει. Πώς λεγεται στα ελληνικά"Κρατήστε την ψυχραιμία σας και συνεχίστε", καταλήγει ο έγκριτος οικονομολόγος.
Ελένη Παπακωνσταντίνου