Είμαι μέλος μίας νέας κυβέρνησης και έχω την τιμή να βρίσκομαι για πρώτη φορά σε μια τέτοια σημαντική συνάντηση, εκπροσωπώντας τη χώρα μου
Επιτρέψτε μου, γι'αυτό, να ξεκινήσω με μια δήλωση αρχών και ταυτότητας. Η ενέργεια στην αντίληψή μας δεν αποτελεί απλώς ένα ακόμη εμπόρευμα για την αποκόμιση εταιρικών κερδών, αλλά είναι πρώτα απ'όλα και κυρίως, ένα πρωταρχικό αναπτυξιακό και κοινωνικό αγαθό, που πρέπει να είναι προσβάσιμο στους πάντες με όρους αξιοπρέπειας και δικαιοσύνης.
Σε γενικές γραμμές δεν αμφισβητούμε τους διακηρυγμένους στόχους της ενεργειακής ένωσης.Αμφιβάλλουμε, όμως, αν τα μέσα που προτείνονται μπορούν να τους επιτύχουν ή αν, αντίθετα, επιτείνουν τις ανισότητες και επώδυνες οικονομικές και κοινωνικές παρενέργειες που βλέπουμε να κυριαρχούν σήμερα στην ευρωζώνη και την ΕΕ.
Πολύ φοβούμεθα ότι το μεγαλεπήβολο σχέδιο της σταδιακής ενεργειακής ένωσης αντιμετωπίζεται από ισχυρούς κύκλους όχι τόσο ως αναπτυξιακό και κοινωνικό όραμα σύγκλισης, συνανάπτυξης, προσέγγισης και ευημερίας λαών και χωρών, αλλά περισσότερο ως όχημα μετάβασης.
Σταδιακής μετάβασης σε μία μεγάλη νεοφιλελεύθερη ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά, η οποία μπορεί να μεγεθύνει τις ενεργειακές ανισότητες, τους αποκλεισμούς και τους διαχωρισμούς, ίσως και νέα τείχη στην Ευρώπη.
Μετάβασης, επίσης, σε ένα μεγάλο ενεργειακό χώρο στον οποίο μπορεί να κυριαρχήσουν, ήδη αυτό εξελίσσεται, μία χούφτα πολυεθνικοί εταιρικοί γίγαντες, του τύπου των 7 αδελφών που δέσποζαν παλιότερα στον χώρο του πετρελαίου.
Με την ευκαιρία θα ήθελα να σας πληροφορήσω ότι τα βήματα, συχνά βίαιης, νεοφιλελεύθερης απορρύθμισης στον τομέα της ενέργειας που με επιμονή και της Επιτροπής και τα τελευταία χρόνια με τη μανιώδη προσήλωση της Τρόικας ακολουθήθηκαν στην χώρα μας, ευνόησαν, πιστέψτε με, κατά κύριο λόγο ληστρικά ιδιωτικά συμφέροντα, ενώ υποβοήθησαν δύο εφιαλτικές παρενέργειες: αύξησαν δραματικά την ενεργειακή φτώχεια και τίναξαν στα ύψη τις ενεργειακές τιμές. Η προτροπή για ιδιωτικοποιήσεις και η κατάτμηση δημοσίων ενεργειακών επιχειρήσεων, καθόλου δεν υποβοήθησε την παραγωγικότητα και την διέξοδο από την κρίση.
Με έκπληξη επίσης παρατήρησα την πρόταση του κειμένου για την εκ των προτέρων ενημέρωση και συμμετοχή της Επιτροπής στις ενεργειακές συμφωνίες των κρατών-μελών με τρίτες χώρες. Δεν είναι μόνο ο ασφυκτικός περιορισμός της κυριαρχίας των κρατών που ενοχλεί στην προκειμένη περίπτωση, αλλά κυρίως η γραφειοκρατική διαδικασία και ιδιαίτερα η απουσία εθνικής ευελιξίας στη διαμόρφωση αποδοτικών, πολυεπίπεδων και πολυδιάστατων διεθνών ενεργειακών σχέσεων των χωρών μελών.
Να υπογραμμίσω επίσης ότι ο ρόλος των εθνικών κρατών και των αναπτυξιακών και κοινωνικών παρεμβάσεών τους στο χώρο της ενέργειας είναι αναντικατάστατος.
Και αυτός ο ρόλος δεν πρέπει να υποβαθμιστεί ή και να εκμηδενιστεί, όπως περίπου προτείνεται από την ενίσχυση των εξουσιών του ευρωπαϊκού οργανισμού και των ανεξαρτήτων αρχών των κρατών μελών, τα οποία συχνά βάζουν τις αγορές και τις μεγάλες εταιρείες πάνω από τις οικονομίες και τις κοινωνίες, τροφοδοτώντας αβυσσαλέες ανισότητες.
Μία γνήσια ενεργειακή ένωση στην Ευρώπη είναι αναγκαία αλλά αυτή πρέπει να συμβαδίσει με μίαπροοδευτική στροφή της Ευρώπης και να κτιστεί βήμα-βήμα σε γνήσια αναπτυξιακή και κοινωνική κατεύθυνση και όχι στη βάση των ψευδεπίγραφων νόμων της αγοράς που συχνά κρύβουν την κυριαρχία άτεγκτων συμφερόντων."
Η δεύτερη παρέμβαση του Παναγιώτη Λαφαζάνη στη σύνοδο των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ για τις Ενεργειακές Υποδομές έχει ως εξής:
«ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΕΙΣ ΑΜΟΙΒΑΙΟΥ ΟΦΕΛΟΥΣ, ΧΩΡΙΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ»
"Έχουμε την προφανή άποψη ότι οι πιο προωθημένες ενεργειακές διασυνδέσεις με δίκτυα, αγωγούς και μεταφορικούς δρόμους μπορούν να ενδυναμώσουν τη συνεργασία και τη συνανάπτυξη ανάμεσα σε χώρες και λαούς και να συνεισφέρουν στην ασφάλεια και την επάρκεια του ενεργειακού εφοδιασμού με καλύτερους όρους και μικρότερο κόστος.
Προϋπόθεση είναι αυτές οι ενεργειακές διασυνδέσεις να μην προκύπτουν ως αποτέλεσμα ηγεμονικών πιέσεων και επιβολής, να μην υποκρύπτουν εξαρτήσεις και να αναπτύσσονται σε ισότιμη βάση και στη βάση του προφανούς αμοιβαίου οφέλους.
Η Ελλάδα με την κυβέρνησή μας θέλει να αναπτύξει ενεργειακές διασυνδέσεις και διεθνείς ενεργειακές σχέσεις που θα είναι πολυδιάστατες, πολύπλευρες και θα κινούνται, χωρίς προσκολλήσεις και αγκυλώσεις, σε πολλούς και διαφορετικούς ορίζοντες. Η Ευρώπη θα έχει μεγάλο όφελος αν δεν θέτει προσκόμματα και υποβοηθήσει την Ελλάδα σε μια τέτοια κατεύθυνση.
Η Ελλάδα, μία νησιωτική χώρα που βρίσκεται στην περιφέρεια της Ευρώπης και συγκεκριμένα σε μία νευραλγική γεωπολιτική περιοχή, η οποία συνορεύει με διακεκαυμένες ζώνες, έχει συγκριτικά πολύ περισσότερο ανάγκη από την ευρωπαϊκή στήριξη στον τομέα της ενέργειας και των ενεργειακών δικτύων, και ειδικότερα από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, η οποία είναι απολύτως ανεπαρκής.
Θεωρούμε για ευνόητους λόγους, απόλυτα αναγκαίο και στρατηγικής σημασίας έργο την ενεργειακή διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης-ηπειρωτικής Ελλάδας, το οποίο πρέπει να ενταχθεί στο σύνολό του στα έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος και να τύχει, επίσης στο σύνολό του, γενναίας χρηματοδότησης.
Στην ίδια κατεύθυνση θεωρούμε εύλογη και δίκαιη την ευρωπαϊκή στήριξη στην ενεργειακή διασύνδεση των νησιών του Αιγαίου, με κύριο στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη του αιολικού τους δυναμικού και τον δραστικό περιορισμό των εκπομπών αερίων.
Να σημειώσω, επίσης, ότι οι ευρωπαϊκοί πόροι που διατίθενται στην ενέργεια είναι ανεπαρκείς, κατανέμονται μάλλον άδικα, ενώ από τις χρηματοδοτήσεις ευνοούνται οι χώρες και οι εταιρείες που μπορούν να έχουν πρόσβαση σε φτηνό δανεισμό. Αν δεν ληφθούν μέτρα που να διορθώνουν αυτήν την κατάσταση μπορεί σειρά από οικονομικά πιο αδύνατες χώρες να καταστούν ενεργειακά εξαρτήματα των πλουσίων κρατών και των μεγάλων εταιρειών.
Τέλος, δεν θα παραλείψω και μια άλλη πτυχή που συνδέεται με τις ευρωπαϊκές ενεργειακές διασυνδέσεις και τις ενεργειακές υποδομές και αφορά στην ανάγκη ανάληψης κοινών ευρωπαϊκών προσπαθειών με στόχο να υποβοηθήσουν την οριοθέτηση και την ασφάλεια όλων των θαλάσσιων ζωνών στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο στη βάση της διεθνούς νομιμότητας και του διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, το οποίο αποτελεί και ευρωπαϊκό κεκτημένο."