Στο λάκκο των λεόντων δεν πας με το ένδυμα της Μαρίας Μαγδαληνής

Μια διαπραγμάτευση δεν έχει προδιαγεγραμμένο χρόνο και όσο περισσότερο είναι κυριολεκτικά διαπραγμάτευση, τόσο περισσότερο χρόνο χρειάζεται. Όσοι λένε ότι έχει υπάρξει καθυστέρηση και έπρεπε ήδη να έχουμε καταλήξει σε συμφωνία, αυτό που κάνουν είναι να επαναλαμβάνουν τη δική τους πρακτική: με την πρώτη μέρα υπογράφουμε το οτιδήποτε. Υπάρχει σαφώς μια παράπλευρη επενέργεια αυτής της «μακρόσυρτης» διαπραγμάτευσης, που μεταφράζεται από ορισμένους –υποτίθεται- αναλυτές σε απώλεια υλικών μεγεθών, όμως δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά. Και αυτοί οι οποίοι κάνουν αυτή τη διαπραγμάτευση είχαν συνυπολογίσει ότι αυτό θα πάρει χρόνο γι’ αυτό και η πρώτη ενέργεια της κυβέρνησης ήταν να ζητήσει συμφωνία γέφυρα.

Γιατί οι ευρωπαίοι εταίροι συνεχώς εντείνουν τις πιέσεις;

Οπωσδήποτε η εκλογή αυτής της κυβέρνησης δυσαρέστησε τους κυρίαρχους Ευρωπαίους, και αναφέρομαι κατεξοχήν στον άξονα του Βορρά. Το είπαν εξάλλου. Αυτός ο άξονας συμφωνεί σε μία ιδέα: έγιναν εκλογές και δεν έχουμε οικεία πρόσωπα στην κυβέρνηση. Ο κ. Σοίμπλε το είπε αυτό πιο βάρβαρα: «Λυπάμαι για τους Έλληνες που έχουν αυτή την κυβέρνηση». Ο κ. Γκάμπριελ έκανε λόγο για «εν μέρει κομμουνιστική κυβέρνηση», λες και είμαστε στην εποχή του πολέμου της Κορέας. Είναι, λοιπόν, σίγουρο ότι δεν τους αρέσει αυτή η κυβέρνηση, ότι θέλουν να την οδηγήσουν σε αδιέξοδο, ίσως ακόμα και –όπως είπε ο πρωθυπουργός- να θέλουν να εξευτελίσουν την κυβέρνηση και να ταπεινώσουν τη χώρα. Δεν αποκλείω τίποτα, όμως όταν πας στο λάκκο των λεόντων δεν πας με το ένδυμα της Μαρίας Μαγδαληνής. Η κομμουνιστογενής αριστερά αν έχει κάτι ιστορικά είναι μια πολύ συγκεκριμένη αντίληψη του τι σημαίνει ο όρος πολιτική εξουσία. Αυτά πρέπει να το έχει στο νου της η ελληνική κυβέρνηση.

Καλλιέργεια ηθικού πανικού

Τα σκήπτρα της κινδυνολογίας τα κρατούν τα κυρίαρχα ΜΜΕ. Μάλιστα, πλέον παρουσιάζεται ως έγκυρη πολιτική ανάλυση, τα πρωτοσέλιδα ξένων εφημερίδων. Γιατί αυτό;
Η ατζέντα που καταρτίζεται στα τηλεοπτικά δελτία των 8 έχει σαφείς ιδεολογικές και πολιτικές αφετηρίες και στοχεύσεις, είναι η ατζέντα της πενταετίας των μνημονίων. Η εμμονή ότι η Bild ή το Bloomberg είπε ότι «η χώρα πάει στα βράχια» είναι καλλιέργεια ηθικού πανικού στο κοινό. Την περασμένη βδομάδα έγιναν ουκ ολίγα ρεπορτάζ για τις εκροές καταθέσεων. Επειδή, όπως λένε οι τεχνοοικονομολόγοι, η οικονομία είναι κλίμα, βεβαίως αν στα δελτία των 8 παράγονται και αναπαράγονται ηθικοί πανικοί, τότε θα βλέπουμε εκροή καταθέσεων και γκρέμισμα του χρηματιστηρίου. Μια άλλη κυβέρνηση θα είχε κινητοποιήσει την εισαγγελία. Η κυβέρνηση της αριστεράς δεν θα το κάνει, γιατί έχει άλλη κουλτούρα. Όμως θα πρέπει να σκεφτούν αυτοί που βγάζουν τα δελτία των 8 ότι πριονίζουν το κλαδί πάνω στο οποίο κάθονται, διότι και οι ίδιοι είναι ίσως καταθέτες.

Η κυβέρνηση να φροντίσει τη συνοχή της

Ένα από τα επιχειρήματα που ακούστηκαν για την ομιλία του Αλ. Τσίπρα στην Κοινοβουλευτική Ομάδα ήταν πως το κάνει για να ελέγξει τους βουλευτές του. Είναι απαραίτητη η κομματική πειθαρχία;
Η προχθεσινή ομιλία του πρωθυπουργού στην ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε παράδειγμα πολιτικής σύνθεσης ιδεολογικών απόψεων και αξιακών συνισταμένων, με ισχυρό το μήνυμα προς τα έξω. Και δεν πρέπει να ψάχνουμε να βρούμε προς ποια μεριά έγειρε η σύνθεση, καθώς ήταν ενιαία και σαφής. Και δεν θα υπήρχε αυτού του είδους η ομιλία αν δεν υπήρχαν οι πολλές συνιστώσες. Η διαδικασία πλέον είναι αντίστροφη. Δεν αποφασίζει το κυβερνητικό συμβούλιο οικονομικής πολιτικής, αποφασίζει συλλογικά το υπουργικό συμβούλιο, αφού έχει περάσει από τη βάσανο και τη ΚΟ και της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ. Βέβαια, η κυβέρνηση πρέπει να φροντίσει τη συνοχή της. Θα πρέπει και οι 162 να ψηφίσουν το νόμο για την ιθαγένεια, χωρίς επιφυλάξεις, για να μην τεθεί ζήτημα δεδηλωμένης.

Φαίνεται πως οι ΑΝΕΛ έχουν ενστάσεις και πιέζουν να υπάρξουν υποχωρήσεις…
Οι 13 βουλευτές των ΑΝΕΛ αποτελούν μια κοινοβουλευτικά υπολογίσιμη δύναμη, δεν παύει όμως είναι στο 4,8%. Αν ισχύει ο κανόνας του συσχετισμού των δυνάμεων θα πρέπει να δει και ο κ. Καμμένος με ποιο τρόπο θα μαζέψει τους βουλευτές του. Το νομοσχέδιο, έστω και με υποχωρήσεις, θα πρέπει να ψηφιστεί από όλους.

Η μη στάση της αντιπολίτευσης

Πώς κρίνεις τη στάση της αξιωματικής αντιπολίτευσης; Αδυνατεί να διαχειριστεί την ήττα της ή έχει χάσει κάθε επιχείρημα;
Η αντιπολίτευση χαρακτηρίζεται από μια συνολική μη στάση. Η αξιωματική αντιπολίτευση έχει ένα και μόνο στόχο: Να συντηρήσει με απίστευτη εσωστρέφεια αυτό που ο Ρομπέρτο Μικέλς όριζε ως κομματική ολιγαρχία. Και αυτό φάνηκε από την πρώτη δήλωση του κ. Σαμαρά το βράδυ της Κυριακής στο Ζάππειο, ο οποίος περίπου είπε πως έχει τη συνείδησή του ήσυχη, τα έκανε όλα καλά και έχασε λιγότερο από δύο μονάδες. Αυτό σημαίνει συντήρηση της κομματικής ολιγαρχίας χωρίς καμία προοπτική, ούτε πολιτικής επιβίωσης ούτε για να σταθεί έστω στο επίπεδο της άσκησης μιας ουσιαστικής αντιπολίτευσης.

Προσπαθούν, όμως, να κερδίσουν την εύνοια της Ευρώπης, διοργανώνοντας ακόμα και συγκεντρώσεις, όπως αυτή της περασμένης Πέμπτης.
Νομίζω ότι αυτό το σενάριο να κρατηθούν κάποιοι κύκλοι ολιγαρχικοί στην ηγεσία τους έχει πολύ λίγες πιθανότητες. Οι σημερινοί κυρίαρχοι κύκλοι της Ευρώπης, στους οποίους δυνητικά θα απευθυνόταν αυτό το μέτωπο, του κόβουν τα πόδια, διότι δεν δίνουν τίποτα στη χώρα και η χώρα δεν μπορεί να μετατραπεί σε μια απλή διοικητική επαρχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα δείγματα από την ΕΕ είναι πολλαπλά και σχισματικά: Δείτε το δημοψήφισμα της Βρετανίας, την άνοδο της Μαρί Λεπέν, του Πέπε Γκρίλο και του Μπερλουσκόνι, την ανάπτυξη αυτονομιστικών κινημάτων στην Ισπανία και την εξέλιξη του Ποδέμος, την άνοδο της ακροδεξιάς σε Φινλανδία, Ολλανδία και Αυστρία.

Το ΠΑΣΟΚ, ύστερα και από την συγκυβέρνηση, έχει ταυτιστεί πλήρως με τη ΝΔ. Πώς θα ξεφύγει από αυτό;
Το ΠΑΣΟΚ βιώνει τις συνέπειες από τις οσμώσεις της παραδοσιακής κεντροδεξιάς με την παραδοσιακή κεντροαριστερά υπό την επίνευση του νεοφιλελεύθερου πιστεύω. Αυτό συμβαίνει αυτή τη στιγμή και στη Γερμανία, γι’ αυτό βλέπουμε τον αντικαγκελάριο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ να είναι ορισμένες φορές πιο επιθετικός απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση από ότι είναι ο ακραίος κ. Σόιμπλε. Υπάρχει, ωστόσο, μια μερίδα στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, και δεν μιλάω μόνο σε επίπεδο στελεχών, που εξακολουθεί να επιδιώκει να σταματήσει η ταύτιση με την πολιτική και ιδεολογική σκευή της ΝΔ. Και νομίζω ότι αυτό αποτυπώθηκε με την εκλογή της Φώφης Γεννηματά στην προεδρία του κόμματος.

Το πολιτικό κεφάλαιο του ΣΥΡΙΖΑ

Είναι αναστρέψιμη αυτή η κατάσταση;
Σε επίπεδο εκλογικής κοινωνιολογίας μπορώ να πω ότι το μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος του ΠΑΣΟΚ έχει μετακομίσει στις τάξεις του ΣΥΡΙΖΑ. Να ξέρουμε όμως ότι το εκλογικό σώμα του ΣΥΡΙΖΑ διαγράφεται εύθραυστο, χωρίς ιστορικές αναφορές για το κόμμα, κατά συνέπεια θα πρέπει με πάρα πολύ προσεκτικό τρόπο ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση να διαχειριστούν αυτές τις εύθραυστες κοινωνικές συμμαχίες. Τίποτα δεν είναι δεδομένο, μπορεί ανά πάσα στιγμή να σπάσει ο οποιοσδήποτε άτυπος συνασπισμός κοινωνικών δυνάμεων τον έφερε στο 37%. Τολμώ, ωστόσο, να κάνω την πρόβλεψη πως αν γίνουν εκλογές, και δεν υπάρχουν πάσης φύσεως ανωμαλίες, τότε ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να φτάσει στο 42%.

Δημοσκοπικά ο κόσμος φαίνεται πως στηρίζει, με κριτική ματιά, την πολιτική που ασκεί η κυβέρνηση…
Όλοι σχεδόν συμφωνούν για το πολιτικό κεφάλαιο που εξακολουθεί να διατηρεί η κυβέρνηση σε μια πολύ κρίσιμη, ασταθή και αβέβαιη συγκυρία. Όμως, δεν είναι αλώβητο, καθώς σε κάποιες δημοσκοπικές μεταβλητές έχουμε πτωτικές τάσεις. Και το κρισιμότερο είναι πως αυτό το πολιτικό κεφάλαιο, που απολαμβάνει η κυβέρνηση, δεν έχει θετικό πρόσημο, αλλά αρνητικό, λόγω της απουσίας εναλλακτικής λύσης, αλλά και γιατί ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται. Αυτό η κυβέρνηση πρέπει να το λάβει υπόψη.

Απελπισμένη απόπειρα σύνθεσης

Για να επιστρέψουμε στην αντιπολίτευση, το Ποτάμι είναι ένα νέο σχήμα, που γέρασε πρόωρα;
Επειδή είναι ένας νέος σχηματισμός, έχει το πλεονέκτημα ότι δεν φέρνει πίσω του τα βαρίδια στα οποία καταλήγει ένας ιστορικός σχηματισμός. Από την άλλη πλευρά, είναι ένα πολυτασικό σχήμα στα όρια μεταξύ ενός κλασικού κομματικού οργανισμού και ενός άυλου, ενός διαδικτυακού σχήματος και αυτό του δημιουργεί προβλήματα, τα οποία συνοψίζονται σε μια φράση του κ. Θεοδωράκου: Φέρτε όποια συμφωνία και εμείς την υπογράφουμε. Είναι μια απελπισμένη απόπειρα σύνθεσης των μη συνθέσιμων στο εσωτερικό του Ποταμιού. Είναι η επιτομή της μη στάσης. Φαίνεται ότι εξαρχής το Ποτάμι είναι καταδικασμένο σε αυτή την αντίληψη.

Η πολλαπλότητα του ΣΥΡΙΖΑ δυναμώνει τη διαπραγμάτευση

Συνεχώς ασκείται κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ περί πολυφωνίας, και ότι η κυβέρνηση τηρεί αυτή τη στάση για να διατηρήσει τη συνοχή στο εσωτερικό της. Ποια η γνώμη σου;

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μια πολιτική δύναμη με πολλές φωνές στο εσωτερικό της, γι’ αυτό είναι αναγκαίες οι συνθέσεις. Είναι η πρώτη φορά, μετά τη μεταπολίτευση τουλάχιστον, που καθιερώνεται ένα μοντέλο διακυβέρνησης που δεν έχει καμία σχέση με τα προηγούμενα. Πλέον η αρχή του ενός ανδρός δεν αποτελεί πυξίδα για το κυβερνητικό σχήμα, ούτε ο πρωθυπουργός λειτουργεί ως κυνηγός δικών του κεφαλών επιβάλλοντας κομματική πειθαρχία, ούτε η κυβέρνηση λειτουργεί με τη λογική ενός άρθρου για όλα τα μνημόνια ή δημοσίευσης πράξεων νομοθετικού περιεχομένου. Δεν είναι αυτό η κουλτούρα της αριστεράς, δεν μπορεί και δεν το κάνει.
Από την άλλη, η πολλαπλότητα στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ πιστεύω ότι προσθέτει δύναμη στη διαπραγμάτευση. Υπάρχουν, βέβαια ζητήματα τα οποία μπορεί να δείξει κανείς, όπως το ότι πιάνουν στασίδι στα πρωινάδικα δέκα συγκεκριμένα άτομα, και ορισμένες φορές μπερδεύομαι αν μιλά ο Σαμαράς ή βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Όμως ο ΣΥΡΙΖΑ κυβερνά σύμφωνα με την κουλτούρα της αριστεράς και αυτό είναι το πλεονέκτημα του. Πιστεύω πως αν δεν υπήρχε π.χ. η Αριστερή Πλατφόρμα στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και στους κόλπους του υπουργικού συμβουλίου, η φωνή της κυβέρνησης στη διαπραγμάτευση θα ήταν ασθενέστερη.

Πόσο σημαντικό είναι να κινητοποιηθεί και ο κόσμος απέναντι σε αυτή την ασφυξία που προσπαθούν να μας επιβάλλουν;

Η φράση του πρωθυπουργού ότι «όσο μας στηρίζει ο ελληνικός λαός τόσο θα υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα της χώρας», συνοψίζει στο ακέραιο τη νέα αντίληψη που καθιερώνει ο ΣΥΡΙΖΑ περί διακυβέρνησης, την ανάγκη οι πολίτες να υποστηρίζουν έμπρακτα όσο ποτέ άλλοτε την πολιτική της κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις. Βεβαίως οφείλω να εκφράσω μια διαφωνία, πολλούς μήνες τώρα ενώ έχει καθιερωθεί ενημέρωση του κυβερνητικού εκπροσώπου προς τους συντάκτες, εκδίδονται συνεχώς non paper και ανακοινώσεις από κυβερνητικές πηγές. Αυτό αντιβαίνει στην αξιακή σκευή της αριστεράς σε ότι αφορά τη δημοσιότητα, είναι ένας ολισθηρός δρόμος που πρέπει να σταματήσει. Χρειάζεται πλήρης διαφάνεια παντού και ενυπόγραφες ανακοινώσεις.