«Ο βίος μου, άγνωστος και στην αρχαιότερη
ακόμη φιλολογία, περιγράφεται εντούτοις,
με κάθε σχολαστικότητα, στους κύκλους
που γράφει το ψάρι, στα παγωμένα βάθη.»
Από τη συλλογή ποιημάτων και εικόνων Το χιόνι που ήξερα
του Νίκου Χουλιαρά
Η κηδεία του θα τελεστεί αύριο Τετάρτη? στις 4 το απόγευμα, από το Α'Νεκροταφείο Αθηνών.
Ο Νίκος Χουλιαράς γεννημένος τον Οκτώβριο του 1940 στα Γιάννενα ήταν απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους ζωγράφους.
Κατά το χρονικό διάστημα 1965-1970 ασχολήθηκε με τη μουσική. Έγραψε πολλά τραγούδια-που τα τραγούδησε ο ίδιος, καθώς και άλλοι γνωστοί τραγουδιστές-με μεγάλη επιτυχία. Ήταν επίσης, ο πρώτος που έκανε διασκευές σε δημοτικά τραγούδια και παρουσίασε τα ηπειρώτικα στο κοινό της Αθήνας.
«Εγεννήθηκα δεκατρείς ημέρες πριν την κήρυξη του Ελληνοιταλικού πολέμου [...] με βάφτισαν στον αέρα, γιατί είχαν αρχίσει να πέφτουν βόμβες«.
Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Η ζωγραφική του Ν. Χουλιαρά χαρακτηρίζεται από μορφές που θυμίζουν το παραμύθι ή το όνειρο ενώ δεν λείπει από τη γραμμή τους και ένα γκροτέσκο στοιχείο. Συχνά οι ζωγραφιές του συνοδεύονται από χειρόγραφα κείμενα που συμπληρώνουν, τροποποιούν ή πολλαπλασιάζουν το νόημα των εικόνων του. «Όταν ήμουνα μικρός είχα λογαρισμούς με το σύμπαν.»
Τα πρώιμα έργα του διακρίνονται από το στοιχείο της αφαίρεσης ενώ σημαντικό ρόλο στην εικονοποιία του αναλαμβάνει και το τοπίο της ιδιαίτερης πατρίδας του. Αργότερα, η ζωγραφική του θα στραφεί στους έρημους, αλλά υποβλητικά τονισμένους χώρους.
«Ζω με τις φιγούρες της ζωγραφικής μου και τα ανθρωπάκια της τηλεόρασης. Το παράθυρό μου είναι μια προέκταση της τηλεόρασης. Φτιάχνω ιστορίες με τα δέντρα που βλέπω και τους ανθρώπους που περνάνε. Μερικές φορές η άσφαλτος του δρόμου, ανάμεσα στα δέντρα, μου φαίνεται σαν λίμνη του Αμαζονίου. Είναι περίεργο, αλλά παρατηρώντας τη ζωή στο δρόμο είναι σαν να βλέπω τους ανθρώπους μου, όπως τους έκανα στα σχέδια και στα βιβλία μου. Κάθε μέρα συναντάω κάποιον από τους ήρωές μου. Κάνω παρέα μαζί τους και διαπιστώνω ότι έκανα και κάνω τα ίδια λάθη που έκαναν κι αυτοί. Είναι ζωντανή η σχέση μαζί τους.«
![]()
Ως συγγραφέας ο Ν. Χουλιαράς αγαπήθηκε με το μυθιστόρημα «Ο Λούσιας», που κυκλοφόρησε το 1979 και έχει ως πρωταγωνιστή ένα παιδί το οποίο, απαλλαγμένο από τους σιδερένιους νόμους του ορθολογισμού, θα θέσει τα πιο αναπάντεχα ερωτήματα σε όσους θα το πλησιάσουν, στέλνοντας στο πυρ το εξώτερον όλες τις βεβαιότητες και τις παραδοχές τους.
Η κοινή λογική θα κάνει χαρούμενη φτερά από τον «Λούσια» και ο μικρός ήρωας θα μετατρέψει την αθωότητά του σε δύναμη ελευθερίας και δημιουργίας ενώ την ίδια ώρα θα μεγαλώσει και θα βαθύνει την ανθρωπιά του. Διηγήματα του Ν. Χουλιαρά έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά, τα ιταλικά και τα σουηδικά ενώ ο «Λούσιας» έγινε τηλεοπτική σειρά (σκηνοθεσία Σταύρος Καπλανίδης) και μεταδόθηκε από την ΕΡΤ 1 το 1989.
![]()
Άλλα του πεζά είναι «Το Μπακακόκ» (1981), «Ζωή την άλλη φορά» (1985), «Το άλλο μισό» (1987), «Στο σπίτι του εχθρού μου» (1995), «Μια μέρα πριν δυο μέρες μετά» (1988), «Εικόνες από το ύψος της ζωής» (2000).
Μεγάλη υπήρξε η ενασχόλησή του με την μουσική. Δικές του επιτυχίες είναι Το τσιμεντένιο δάσος, Θα σου το πω με Α, Ο νοτιάς της ξενιτιάς και η διασκευή τουΓιάννη μου το μαντήλι σου. Τραγούδια του έχουν τραγουδήσει πολλοί καλλιτέχνες του Νέου Κύματος όπως η Αρλέτα, η Πόπη Αστεριάδη, η Μαρίζα Κωχ και άλλοι.
Σημαντικές στιγμές στη δισκογραφία του είναι οι Μεγάλες επιτυχίες και H νύχτα που μας ξέρει με την συμμετοχή της Δήμητρας Γαλάνη και της Αφροδίτης Μάνου. Το 2006 εμφανίζεται ως στιχουργός στο Τραγούδι του συγκροτήματος «Μικρές Περιπλανήσεις» από τον δίσκο ...και με οδηγό μου ένα παιδί ενώ η πιο πρόσφατη δουλειά του έχει τίτλο Τα νησιά τ’ ουρανού όπου ερμηνεύει η Αλίκη Καγιαλόγλου, ενώ ο ίδιος ο Νίκος Χουλιαράς ερμηνεύει ένα από τα κομμάτια του δίσκου.
![]()
[…]
Μ’ αρέσουν τα ποιήματα που ζουν στο δρόμο, έξω απ’ τα βιβλία: αυτά που τουρτουρίζουν στις γωνιές κι όλο καπνίζουν σαν φουγάρα· που αναβοσβήνουν, μες στη νύχτα, σαν Χριστουγεννιάτικα λαμπάκια – όχι αυτά που κρέμονται στα δέντρα της γιορτής, στη θαλπωρή των δωματίων, αλλά εκείνα που τονίζουνε την ερημία των σφαχτών στις μωβ βιτρίνες των συνοικιακών κρεοπωλείων.
Τα σακατεμένα και τα μοναχικά, μ’ αρέσουν: τα ποιήματα-κοπρίτες που περπατούν κουτσαίνοντας στις σκοτεινές άκρες των λεωφόρων: αυτά που τ’ αγνοούν οι κριτικοί κι οι εκπαιδευτικοί του Μωραΐτη· που τα χτυπούν συχνά οι μεθυσμένοι οδηγοί και τα αφήνουν αβοήθητα στο δρόμο. Και τα ποιήματα-παιδάκια, όμως αγαπώ· αυτά που ενώ δεν έχουν μάθει ακόμη την αλφάβητο, μπορούν εντούτοις, με δυο λέξεις τους, να σου κολλήσουν την ψυχή στον τοίχο.
Μ’ αρέσουν, πάλι, τα απελπισμένα κι όμως χαμογελαστά: τα ποιήματα-συνένοχοι· εκείνα που σου κλείνουνε με νόημα το μάτι. Που δεν σου πιάνουν την κουβέντα, δεν σ’ απασχολούν μα συνεχίζουνε το δρόμο τους αδιάφορα: τα ποιήματα-«δεν πρόκειται να σου ζητήσω τίποτε»· αυτά που χαιρετούν μόνο και φεύγουν, όπως μ’ αρέσουνε και τ’ άλλα, τα χαρούμενα, που προτιμούνε τα παιχνίδια απ’ το μάθημα καθώς και τα ποιήματα-παππούδες, γιατί ενώ γνωρίζουνε καλά το μάταιο της ζωής εντούτοις θέλουν να το ζήσουν.
[…]
Από το κείμενο Τα ποιήματα στο δρόμο του Νίκου Χουλιαρά (δημοσιευμένο στο περιοδικό Η Λέξη, τεύχος 147, Σεπτέμβρης-Οκτώβρης 1998)
![]()
Έχουν εκδοθεί τα παρακάτω βιβλία του: "Σαράντα σχέδια"Ώρα 1974· Νεφέλη 1985· "Ζωγραφική-κείμενα"Κέδρος 1978· (Α'βραβείο στη Διεθνή Έκθεση της Λειψίας για το καλύτερα σχεδιασμένο βιβλίο στον κόσμο), "Ο Λούσιας"Κέδρος 1979· "Νεφέλη" 1987· "Το Μπακακόκ"Κέδρος 1981· "Νεφέλη" 1998· "Το χιόνι που ήξερα"Κέδρος 1983· (Γ'βραβείο στη Διεθνή Έκθεση της Λειψίας για το καλύτερα σχεδιασμένο βιβλίο στον κόσμο), "Ζωή την άλλη φορά"Νεφέλη 1985· "Το άλλο μισό", Νεφέλη 1987· "Ο χρόνος είναι πάντα με το μέρος του"Νεφέλη 1989· "Μια ιστορία του μακρύ χειμώνα"Νεφέλη 1990· "Η μέσα βροχή"Νεφέλη 1991· "Νίκος Χουλιαράς-ζωγραφική 1966-1991"Εκδόσεις Εργαστήρι 1992· "Οι λεπτομέρειες του μαύρου"Νεφέλη 1993· "Οι ζωγραφιές του νυχτερινού χάρτη"Νεφέλη 1994· "Στο σπίτι του εχθρού μου"Νεφέλη 1995· "Οι κατοικήσιμοι τόποι της ζωγραφικής"Νεφέλη 1997· "Μια μέρα πριν δύο μέρες μετά"Νεφέλη 1998, "Εικόνες στο ύψος της ζωής"Νεφέλη 2000.
Διηγήματά του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, τα ιταλικά, τα αγγλικά, τα σουηδικά και τα γερμανικά, ενώ έχουν εκδοθεί στα γαλλικά από τον εκδοτικό οίκο Hatier η συλλογή διηγημάτων "Το Μπακακόκ"και τα μυθιστορήματα "Ο Λούσιας"και "Ζωή την άλλη φορά". Διηγήματά του έχουν μεταφερθεί στην τηλεόραση, ενώ "Ο Λούσιας"έγινε τηλεοπτική σειρά που μεταδόθηκε από την ΕΤ-1 το 1989. Το 1996 ήταν υποψήφιος για το Ευρωπαϊκό Αριστείο Λογοτεχνίας με το βιβλίο του "Στο σπίτι του εχθρού μου".
Ο Νίκος Χουλιαράς γεννημένος τον Οκτώβριο του 1940 στα Γιάννενα ήταν απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους ζωγράφους.
Κατά το χρονικό διάστημα 1965-1970 ασχολήθηκε με τη μουσική. Έγραψε πολλά τραγούδια-που τα τραγούδησε ο ίδιος, καθώς και άλλοι γνωστοί τραγουδιστές-με μεγάλη επιτυχία. Ήταν επίσης, ο πρώτος που έκανε διασκευές σε δημοτικά τραγούδια και παρουσίασε τα ηπειρώτικα στο κοινό της Αθήνας.
«Εγεννήθηκα δεκατρείς ημέρες πριν την κήρυξη του Ελληνοιταλικού πολέμου [...] με βάφτισαν στον αέρα, γιατί είχαν αρχίσει να πέφτουν βόμβες«.
Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Η ζωγραφική του Ν. Χουλιαρά χαρακτηρίζεται από μορφές που θυμίζουν το παραμύθι ή το όνειρο ενώ δεν λείπει από τη γραμμή τους και ένα γκροτέσκο στοιχείο. Συχνά οι ζωγραφιές του συνοδεύονται από χειρόγραφα κείμενα που συμπληρώνουν, τροποποιούν ή πολλαπλασιάζουν το νόημα των εικόνων του. «Όταν ήμουνα μικρός είχα λογαρισμούς με το σύμπαν.»
Τα πρώιμα έργα του διακρίνονται από το στοιχείο της αφαίρεσης ενώ σημαντικό ρόλο στην εικονοποιία του αναλαμβάνει και το τοπίο της ιδιαίτερης πατρίδας του. Αργότερα, η ζωγραφική του θα στραφεί στους έρημους, αλλά υποβλητικά τονισμένους χώρους.
«Ζω με τις φιγούρες της ζωγραφικής μου και τα ανθρωπάκια της τηλεόρασης. Το παράθυρό μου είναι μια προέκταση της τηλεόρασης. Φτιάχνω ιστορίες με τα δέντρα που βλέπω και τους ανθρώπους που περνάνε. Μερικές φορές η άσφαλτος του δρόμου, ανάμεσα στα δέντρα, μου φαίνεται σαν λίμνη του Αμαζονίου. Είναι περίεργο, αλλά παρατηρώντας τη ζωή στο δρόμο είναι σαν να βλέπω τους ανθρώπους μου, όπως τους έκανα στα σχέδια και στα βιβλία μου. Κάθε μέρα συναντάω κάποιον από τους ήρωές μου. Κάνω παρέα μαζί τους και διαπιστώνω ότι έκανα και κάνω τα ίδια λάθη που έκαναν κι αυτοί. Είναι ζωντανή η σχέση μαζί τους.«
Ως συγγραφέας ο Ν. Χουλιαράς αγαπήθηκε με το μυθιστόρημα «Ο Λούσιας», που κυκλοφόρησε το 1979 και έχει ως πρωταγωνιστή ένα παιδί το οποίο, απαλλαγμένο από τους σιδερένιους νόμους του ορθολογισμού, θα θέσει τα πιο αναπάντεχα ερωτήματα σε όσους θα το πλησιάσουν, στέλνοντας στο πυρ το εξώτερον όλες τις βεβαιότητες και τις παραδοχές τους.Η κοινή λογική θα κάνει χαρούμενη φτερά από τον «Λούσια» και ο μικρός ήρωας θα μετατρέψει την αθωότητά του σε δύναμη ελευθερίας και δημιουργίας ενώ την ίδια ώρα θα μεγαλώσει και θα βαθύνει την ανθρωπιά του. Διηγήματα του Ν. Χουλιαρά έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά, τα ιταλικά και τα σουηδικά ενώ ο «Λούσιας» έγινε τηλεοπτική σειρά (σκηνοθεσία Σταύρος Καπλανίδης) και μεταδόθηκε από την ΕΡΤ 1 το 1989.
Άλλα του πεζά είναι «Το Μπακακόκ» (1981), «Ζωή την άλλη φορά» (1985), «Το άλλο μισό» (1987), «Στο σπίτι του εχθρού μου» (1995), «Μια μέρα πριν δυο μέρες μετά» (1988), «Εικόνες από το ύψος της ζωής» (2000).
Μεγάλη υπήρξε η ενασχόλησή του με την μουσική. Δικές του επιτυχίες είναι Το τσιμεντένιο δάσος, Θα σου το πω με Α, Ο νοτιάς της ξενιτιάς και η διασκευή τουΓιάννη μου το μαντήλι σου. Τραγούδια του έχουν τραγουδήσει πολλοί καλλιτέχνες του Νέου Κύματος όπως η Αρλέτα, η Πόπη Αστεριάδη, η Μαρίζα Κωχ και άλλοι.
Σημαντικές στιγμές στη δισκογραφία του είναι οι Μεγάλες επιτυχίες και H νύχτα που μας ξέρει με την συμμετοχή της Δήμητρας Γαλάνη και της Αφροδίτης Μάνου. Το 2006 εμφανίζεται ως στιχουργός στο Τραγούδι του συγκροτήματος «Μικρές Περιπλανήσεις» από τον δίσκο ...και με οδηγό μου ένα παιδί ενώ η πιο πρόσφατη δουλειά του έχει τίτλο Τα νησιά τ’ ουρανού όπου ερμηνεύει η Αλίκη Καγιαλόγλου, ενώ ο ίδιος ο Νίκος Χουλιαράς ερμηνεύει ένα από τα κομμάτια του δίσκου.
[…]
Μ’ αρέσουν τα ποιήματα που ζουν στο δρόμο, έξω απ’ τα βιβλία: αυτά που τουρτουρίζουν στις γωνιές κι όλο καπνίζουν σαν φουγάρα· που αναβοσβήνουν, μες στη νύχτα, σαν Χριστουγεννιάτικα λαμπάκια – όχι αυτά που κρέμονται στα δέντρα της γιορτής, στη θαλπωρή των δωματίων, αλλά εκείνα που τονίζουνε την ερημία των σφαχτών στις μωβ βιτρίνες των συνοικιακών κρεοπωλείων.
Τα σακατεμένα και τα μοναχικά, μ’ αρέσουν: τα ποιήματα-κοπρίτες που περπατούν κουτσαίνοντας στις σκοτεινές άκρες των λεωφόρων: αυτά που τ’ αγνοούν οι κριτικοί κι οι εκπαιδευτικοί του Μωραΐτη· που τα χτυπούν συχνά οι μεθυσμένοι οδηγοί και τα αφήνουν αβοήθητα στο δρόμο. Και τα ποιήματα-παιδάκια, όμως αγαπώ· αυτά που ενώ δεν έχουν μάθει ακόμη την αλφάβητο, μπορούν εντούτοις, με δυο λέξεις τους, να σου κολλήσουν την ψυχή στον τοίχο.
Μ’ αρέσουν, πάλι, τα απελπισμένα κι όμως χαμογελαστά: τα ποιήματα-συνένοχοι· εκείνα που σου κλείνουνε με νόημα το μάτι. Που δεν σου πιάνουν την κουβέντα, δεν σ’ απασχολούν μα συνεχίζουνε το δρόμο τους αδιάφορα: τα ποιήματα-«δεν πρόκειται να σου ζητήσω τίποτε»· αυτά που χαιρετούν μόνο και φεύγουν, όπως μ’ αρέσουνε και τ’ άλλα, τα χαρούμενα, που προτιμούνε τα παιχνίδια απ’ το μάθημα καθώς και τα ποιήματα-παππούδες, γιατί ενώ γνωρίζουνε καλά το μάταιο της ζωής εντούτοις θέλουν να το ζήσουν.
[…]
Από το κείμενο Τα ποιήματα στο δρόμο του Νίκου Χουλιαρά (δημοσιευμένο στο περιοδικό Η Λέξη, τεύχος 147, Σεπτέμβρης-Οκτώβρης 1998)
Έχουν εκδοθεί τα παρακάτω βιβλία του: "Σαράντα σχέδια"Ώρα 1974· Νεφέλη 1985· "Ζωγραφική-κείμενα"Κέδρος 1978· (Α'βραβείο στη Διεθνή Έκθεση της Λειψίας για το καλύτερα σχεδιασμένο βιβλίο στον κόσμο), "Ο Λούσιας"Κέδρος 1979· "Νεφέλη" 1987· "Το Μπακακόκ"Κέδρος 1981· "Νεφέλη" 1998· "Το χιόνι που ήξερα"Κέδρος 1983· (Γ'βραβείο στη Διεθνή Έκθεση της Λειψίας για το καλύτερα σχεδιασμένο βιβλίο στον κόσμο), "Ζωή την άλλη φορά"Νεφέλη 1985· "Το άλλο μισό", Νεφέλη 1987· "Ο χρόνος είναι πάντα με το μέρος του"Νεφέλη 1989· "Μια ιστορία του μακρύ χειμώνα"Νεφέλη 1990· "Η μέσα βροχή"Νεφέλη 1991· "Νίκος Χουλιαράς-ζωγραφική 1966-1991"Εκδόσεις Εργαστήρι 1992· "Οι λεπτομέρειες του μαύρου"Νεφέλη 1993· "Οι ζωγραφιές του νυχτερινού χάρτη"Νεφέλη 1994· "Στο σπίτι του εχθρού μου"Νεφέλη 1995· "Οι κατοικήσιμοι τόποι της ζωγραφικής"Νεφέλη 1997· "Μια μέρα πριν δύο μέρες μετά"Νεφέλη 1998, "Εικόνες στο ύψος της ζωής"Νεφέλη 2000.
Διηγήματά του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, τα ιταλικά, τα αγγλικά, τα σουηδικά και τα γερμανικά, ενώ έχουν εκδοθεί στα γαλλικά από τον εκδοτικό οίκο Hatier η συλλογή διηγημάτων "Το Μπακακόκ"και τα μυθιστορήματα "Ο Λούσιας"και "Ζωή την άλλη φορά". Διηγήματά του έχουν μεταφερθεί στην τηλεόραση, ενώ "Ο Λούσιας"έγινε τηλεοπτική σειρά που μεταδόθηκε από την ΕΤ-1 το 1989. Το 1996 ήταν υποψήφιος για το Ευρωπαϊκό Αριστείο Λογοτεχνίας με το βιβλίο του "Στο σπίτι του εχθρού μου".