Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΑΦΑΖΑΝΗ
Οι σκληρές αντιπαραθέσεις του σήμερα φωτίζονται, ίσως, καλύτερα από τοποθετήσεις και συγκρούσεις του πρόσφατου παρελθόντος.
Παραθέτω στη συνέχεια τις βασικές παρατηρήσεις που έκανα ως Ειδικός Εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ το Δεκέμβρη του 2007 κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού του 2008 στη Βουλή, όπως είναι καταγεγραμμένες στο Γενικό Πρακτικό των Εισηγήσεων της Βουλής.
Το Δεκέμβρη του 2007 κανείς δεν μίλησε στη Βουλή για την επερχόμενη κρίση. Όλο, σχεδόν, το πολιτικό φάσμα αιωρείτο εκτός τόπου και χρόνου και οι εταίροι του δικομματισμού έπαιζαν μεταξύ τους ανούσια παιχνίδια εξουσίας, θυμίζοντας του επιβάτες του Τιτανικού λίγο πριν την πρόσκρουση. Ούτε ένας από τους οικονομικούς επιτελείς του δικομματισμού (και όχι μόνο) δεν ανέφερε στις ομιλίες τους ούτε καν τη λέξη κρίση, όχι μόνο στην εσωτερική της πτυχή αλλά ούτε στην πολύ πιο προφανή επερχόμενη διεθνή της διάσταση.
Η παρέμβαση μου τότε στη Βουλή ήταν αφιερωμένη αποκλειστικά στην κρίση και τις δραματικές επιπτώσεις της στη χώρα μας, με αποτέλεσμα να εισπράττω χλευασμούς. Στην ίδια ομιλία τόνιζα στο αμέριμνο σκηνικό ότι ο προϋπολογισμός του 2008, λόγω της επερχόμενης κρίσης, βρίσκεται στον αέρα, ότι το 2008 θα είναι το πρώτο έτος ύφεσης για την ελληνική οικονομία, ενώ ο προϋπολογισμός προέβλεπε ανάπτυξη 4%!!!
Στην ίδια ομιλία μου τόνιζα ότι τα κεντρικά προβλήματα της οικονομίας ήταν τα μεγάλα ελλείμματα στοεμπορικό ισοζύγιο και στο ισοζύγιο πληρωμών, τα οποία, όπως έλεγα, μπορεί να καλύπτονται προσωρινά εντός του ευρώ (αν είχαμε έλεγα εθνικό νόμισμα θα υπήρχε η ανακούφιση της υποτίμησης) αλλά θα ξεσπάσουν πολύ γρήγορα με πολύ επώδυνες παρενέργειες.
Τόνιζα, επίσης, ότι η ανάπτυξη των τελευταίων χρόνων στηριζόταν στον υπέρμετρο δανεισμό και δεν είχε καμμία ενδογενή αναπτυξιακή δυναμική και για αυτό δεν ήταν καθόλου διατηρήσιμη!
Ποιός τα άκουγε; ΚΑΝΕΝΑΣ!!!
Ο ελληνικός Τιτανικός έπλεε ακάθεκτος προς το παγόβουνο, προσέκρουσε αμέριμνος σε αυτό, συνετρίβη και έκτοτε η τραγωδία συνεχώς κλιμακώνεται.
Μεγαλύτερη τραγωδία συνιστά το γεγονός ότι και τώρα ακόμα, κανένας από το αστικό πολιτικό σκηνικό δεν θέλει να βγάλει ούτε ίχνος συμπεράσματος για το μέλλον.
Αντίθετα, ενώ τα προβλήματα της χώρας είναι κατ΄εξοχήν αναπτυξιακά και παραγωγικά, με κορυφαίο το θέμα της αποδοτικότητας της οικονομίας, όλα τα μέτρα που λαμβάνονται είναι μέτρα βάναυσης λιτότητας, που επιτείνουν την ύφεση και επομένως το αδιέξοδο!
Αυτήν την ώρα η ελληνική οικονομία χρειάζεται δύο θεμελιώδη μέτρα, χωρίς τα οποία δεν μπορεί να ανασάνει.
Πρώτον: Στάση πληρωμών στο χρέος με στόχο τη διαγραφή του.
Δεύτερον: Στοιχειώδη προστασία από την ασφυκτική ευρωπαϊκή και εξωτερική ανταγωνιστική πίεση για την επανεκκίνησή της, πράγμα που πρώτα από όλα σημαίνει έξοδο από την ευρωζώνη και συγκρότηση εθνικού νομίσματος και εθνικής νομισματικής πολιτικής για την προνομιακή χρηματοδότηση του δημοσίου και της οικονομίας.
Τα μέτρα αυτά προφανώς δεν είναι εύκολα ούτε θα έχουν εύκολες παρενέργειες. Ούτε, βεβαίως, είναι μέτρα που ανοίγουν αυτομάτως τις πόρτες διεξόδου, αν δεν συνοδευθούν με ένα συνεκτικό σύγχρονο προοδευτικό πρόγραμμα σοσιαλιστικού προσανατολισμού.
Αν η στάση πληρωμών για τη διαγραφή του χρέους και το εθνικό νόμισμα δεν ανοίγουν από μόνα τους τις πύλες της διεξόδου, συναποτελούν, όμως, αφετηριακά μέτρα, χωρίς τα οποία δεν μπορεί η χώρα να απαλλαγεί από το δίδυμο "τρόικα - μνημόνια"και να κάνει ουσιαστικά βήματα μπροστά σε ένα καινούργιο προοδευτικό και σοσιαλιστικό δρόμο!
Παναγιώτης Λαφαζάνης
Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου 2012
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2007: ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΡΑΤΙΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΟΥ 2008
ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΟΥ 2008 - ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 2007
ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΑΦΑΖΑΝΗ - ΕΙΔΙΚΟΥ ΕΙΣΗΓΗΤΗ ΤΟΥ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ
Πρώτη παρατήρηση:
Ως γνωστόν έχει ξεκινήσει μια διεθνής πιστωτική κρίση με αφορμή τα επισφαλή στεγαστικά δάνειατης subprime αγοράς των ΗΠΑ. Η κρίση αυτή, που ξεκίνησε από τον περασμένο Ιούλη όχι μόνο δεν ανακόπτεται, αλλά συνεχώς βαθαίνει και επεκτείνεται. Η κυβέρνηση δεν φαίνεται να εκτιμά σοβαρά τη σημασία αυτής της κρίσης και τις ενδεχόμενες επιπτώσεις της στην παγκόσμια οικονομία, αλλά και στην ανάπτυξη στην Ελλάδα. Πολύ περισσότερο, στηρίζει τα μεγέθη του προϋπολογισμού σεεύθραυστα δεδομένα για την τιμή του πετρελαίου και τον πληθωρισμό. Είναι βέβαιο, πλέον, ότι ο πληθωρισμός θα υπερβεί κατά πολύ το 2,7%, που προβλέπει η κυβέρνηση για το 2008, ενώ είναι το πιθανότερο οι τιμές του πετρελαίου να κινηθούν το ερχόμενο έτος αρκετά υψηλότερα από το όριο των 78 δολαρίων το βαρέλι στο οποίο βασίζονται οι προβλέψεις της κυβέρνησης.
Η διεθνής πιστωτική κρίση, παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες που γίνονται διεθνώς για τη συγκράτησή της, είναι πιθανόν να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, οι οποίες ενδεχομένως να οδηγήσουν σε ύφεση, όχι μόνο την οικονομία των ΗΠΑ αλλά και την παγκόσμια οικονομία. Η ρίζα αυτής της διεθνούς πιστωτικής κρίσης βρίσκεται στην πρωτοφανή διεθνή υπερσυσσώρευση κεφαλαίων σε λίγα χέρια, καθώς και στην επεκτεινόμενη, ανεξέλεγκτη παγκόσμια κερδοσκοπία. Η πιθανότητα μιας παγκόσμιας ύφεσης η βεβαιότητα της σημαντικής υποχώρησης των ρυθμών της παγκόσμιας ανάπτυξης, είναι βέβαιον ότι θα έχει επιπτώσεις στη χώρα μας. Η πρόβλεψη του προϋπολογισμού του 2008 για ανάπτυξη της τάξης του 4% είναι παρακινδυνευμένη, αν δεν βρίσκεται και εκτός τόπου και χρόνου. Πολύ περισσότερο αν συνδυάσουμε αυτή την εκτίμηση με την εκτόξευση του πληθωρισμού, την ραγδαία υποτίμηση του δολαρίου και την αύξηση των τιμών του πετρελαίου. Ο προϋπολογισμός του 2008 μπορεί, λόγω αυτών των προβληματικών εκτιμήσεων, όχι μόνο να πέσει έξω, αλλά και να βρεθεί κυριολεκτικά στον αέρα. Η υποχώρηση των ρυθμών ανάπτυξης το 2008, όχι μόνο δεν μπορεί να αποκλειστεί, αλλά και το ερχόμενο έτος μπορεί να αποδειχθεί αφετηρία μιας σταδιακής ύφεσης της ελληνικής οικονομίας.
Δεύτερη παρατήρηση:
Η κυβέρνηση υποτιμά, με την πολιτική της και τον προϋπολογισμό, τα όλο και πιο εκρηκτικά ελλείμματα στο εμπορικό ισοζύγιο και το ισοζύγιο πληρωμών της χώρας. Έχουμε φτάσει στο σημείο οι εισαγωγές να είναι 3,5 φορές πάνω από τις εξαγωγές, ενώ το έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμώνφέτος θα προσεγγίσει το 14% του ΑΕΠ, διεκδικώντας τα πρωτεία στον κόσμο. Η κατάσταση αυτή δεν φαίνεται ότι μπορεί να βελτιωθεί εντός του 2008. Τα ελλείμματα αυτά δεν είναι διατηρήσιμα, ούτε διατηρήσιμη είναι η ανάπτυξη που βασίζεται πάνω σε αυτά.
Αν η Ελλάδα βρισκόταν εκτός ευρώ, αυτά τα ελλείμματα θα είχαν οδηγήσει σε μεγάλη υποτίμηση τουνομίσματος. Σήμερα, μπορεί μια τέτοια υποτίμηση, η οποία θα ανακούφιζε την αποδοτικότητα της ελληνικής οικονομίας να μην είναι δυνατή, αλλά αυτό καθόλου δε σημαίνει ότι οι επιπτώσεις των εκρηκτικών ελλειμμάτων στο εξωτερικό ισοζύγιο δεν είναι άκρως επώδυνες για την οικονομία, ιδιαίτερα για τους μισθούς και την απασχόληση.
Τα μεγάλα αυτά εξωτερικά ελλείμματα καταδεικνύουν την παταγώδη αποτυχία των πολιτικών που έχουν ακολουθηθεί όλα τα προηγούμενα χρόνια και οι οποίες οδηγούν την οικονομία σε όλο και μικρότερη αποδοτικότητα. Η απάντηση για να αντιμετωπιστεί αυτό το έλλειμμα αποδοτικότητας της οικονομίας, ασφαλώς δεν είναι η περαιτέρω μείωση των μισθών και η περαιτέρω διάλυση των εργασιακών σχέσεων, όπως εισηγούνται διεθνείς οργανισμοί, όπως ο ΟΟΣΑ ή το ΔΝΤ, αλλά και ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, εισηγήσεις που απηχούν και το πνεύμα της κυβερνητικής πολιτικής. Αντίθετα, η αύξηση της αποδοτικότητας της οικονομίας συνδέεται, πέραν των πολλών άλλων, με ένα νέο προοδευτικό σχέδιο ανασυγκρότησης της οικονομίας που δεν θα βασίζεται στις ασύδοτες αγορές, αλλά πρώτα απ'όλα στις δημόσιες επενδύσεις, την επένδυση στην παιδεία και τη στήριξη των κοινωνικών δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Τρίτη παρατήρηση:
Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ παλιότερα και η κυβέρνηση της ΝΔ σήμερα, επαίρονται για τους ρυθμούς ανάπτυξης της χώρας, οι οποίοι κινούνται γύρω στο 4% την τελευταία δεκαετία. Η ανάπτυξη όμως αυτή δεν είναι διατηρήσιμη διότι κυρίως στηρίζεται στην κατανάλωση με την υπερχρέωση των νοικοκυριών και σε εξωγενείς παράγοντες. Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι για το 2006, που είναι ολοκληρωμένα τα στοιχεία, είχαμε ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ κατά τα 14 δις ευρώ. Την ίδια χρονιά, το χρέος της Κεντρικής Κυβέρνησης αυξήθηκε κατά 11 δις ευρώ, τα δάνεια των νοικοκυριών αυξήθηκαν 16,5 δις ευρώ, τα δάνεια των επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 23 δις ευρώ, οι καθαρές κοινοτικές εισροές ήταν της τάξης των 4,5 δις ευρώ και οι εισπράξεις από τις ιδιωτικοποιήσεις, έφτασαν στο 1,6 δις ευρώ. Το σύνολο όλων αυτών μας κάνει 52,5 δις ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι για ένα ευρώ αύξηση του ΑΕΠ χρειάστηκαν 4 ευρώ δανειακοί πόροι, εκποίηση δημόσιας περιουσίας και κοινοτικές εισροές. Αυτό δείχνει ότι η ανάπτυξη της χώρας δεν έχει καμία σχεδόν ενδογενή δυναμική, ενώ δεν μπορεί να διατηρηθεί μεσοπρόθεσμα, γιατί δεν μπορούν να διατηρηθούν τα στοιχεία που την τροφοδοτούν. Δεν μπορεί να συνεχιστεί για πολύ ο υπέρμετρος δανεισμός του δημοσίου και κυρίως των νοικοκυριών, που είναι υπερχρεωμένα με ληστρικά επιτόκια, όπως δεν μπορούν να συνεχιστούν σε αυτό το ύψος οι κοινοτικές εισροές, οι οποίες άλλωστε τελειώνουν ως το 2013, ενώ οι συνεχείς απαράδεκτες ιδιωτικοποιήσεις έχουν ορίζοντα την συνολική εκποίηση της Δημόσιας περιουσίας.
Τέταρτη παρατήρηση:
Η κυβέρνηση της Ν.Δ., κλιμακώνοντας τις πολιτικές των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, έχει ως δόγμα το «Πωλείται η Ελλάς». Χαρακτηριστική είναι η επέλαση της Marfin Investment Group (MIG) στον ΟΤΕ, την οποία απεγνωσμένα η κυβέρνηση επιχειρεί να συγκρατήσει με τροπολογία, η οποία θέτει όριο το 20% στη συμμετοχή της MIG στο μετοχικό κεφάλαιο του ΟΤΕ. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση έχει ως στόχο την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, την ιδιωτικοποίηση του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, τηνιδιωτικοποίηση λιμανιών, αεροδρομίων και υποδομών της χώρας. Την ίδια ώρα, στην Ελλάδα, έχουν στήσει ένα τρελό «πάρτυ» τα ξένα κερδοσκοπικά funds, τα οποία ελέγχουν το 55% περίπου τηςκεφαλαιοποίησης του Χρηματιστηρίου. Η ελληνική οικονομία παραδίδεται στο έλεος των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρηματικών ομίλων και ιδιαίτερα στις πολυεθνικές εταιρείες, αλλά και στο έλεος των κερδοσκοπικών κεφαλαίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι πληρωμές για κέρδη, μερίσματα και τόκουςστο εξωτερικό, ξεπέρασαν το 2007 τα 8 δις ευρώ, ενώ αυξάνονται ταχύτατα από χρόνο σε χρόνο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, αν συνυπολογίσουμε τα μυθώδη κέρδη των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των Τραπεζών, η κυρίαρχη πολιτική κινδυνεύει να γίνει άθυρμα στην απληστία του μεγάλου κεφαλαίου,πράγμα που εξηγεί και την έκρηξη στη χώρα, των κοινωνικών ανισοτήτων, την υποβάθμιση μισθών και συντάξεων και τη διεύρυνση της νέας φτώχειας.
Πέμπτη παρατήρηση:
Ο προϋπολογισμός για το 2008, που κατέθεσε η κυβέρνηση είναι όπως και οι προηγούμενοι, έντονα πλασματικός και ακραία αδιαφανής. Χαρακτηριστικό για αυτό είναι η δυσανάλογα μεγάλη αύξηση του χρέους της Κεντρικής Κυβέρνησης, έναντι του αντίστοιχου ελλείμματος του Προϋπολογισμού. Για παράδειγμα, η διαφορά το 2004 ανάμεσα στην αύξηση του χρέους της Κεντρικής Κυβέρνησης και της αύξησης του ελλείμματος της Κεντρικής Κυβέρνησης ήταν 6,5 δις ευρώ. Η αντίστοιχη διαφορά για το 2005 ήταν 5,5 δις ευρώ, για το 2006 4,5 δις ευρώ, το 2007 3,5 δις ευρώ, ενώ η πρόβλεψη για το2008 είναι 2,5 δις ευρώ. Οι μεγάλες αυτές διαφορές καταδεικνύουν ότι γίνονται εκτεταμένες κρυφές δαπάνες, οι οποίες υποκρύπτονται από τα επίσημα στοιχεία του προϋπολογισμού.
iskra.gr