Ο πρόσφατος νέος δανεισμός της Ελληνικής Δημοκρατίας με την «ιστορική υπερψήφισή του» από 222 βουλευτές (εκ των 300) του Κοινοβουλίου, έχει αξιοσημείωτες από νομική άποψη «παγίδες», οι οποίες κατ'αρχάς μπορεί να μην εντοπίζονται, αλλά να προκύπτουν εκ των υστέρων και σε μεταγενέστερο χρόνο να δημιουργούν απρόβλεπτες καταστάσεις!
Επίσης, οι ρυθμίσεις αυτές μπορεί κατ'αρχήν να μη θεσμοθετούν νομικά «ανώμαλες εξελίξεις».
Σε εξαιρετικές όμως περιπτώσεις-περιστάσεις μπορούν βασίμως να ανατρέψουν ακόμη και το σύνολο των συμφωνηθέντων! Με άλλα λόγια, οι ρυθμίσεις αυτές («παγίδες») μπορούν να καταστήσουν άνευ αντικειμένου τις ήδη υπάρχουσες δεσμεύσεις, τις οποίες, με εντυπωσιακή μάλιστα πλειοψηφία, νομιμοποίησε η νομοθετική λειτουργία της εσωτερικής έννομης τάξης!
Ας προσεγγίσουμε όμως τα ζητήματα -ορθότερα μερικά εξ αυτών, που μπορούν να καταγραφούν στο παρόν περίγραμμα:
Μεταξύ των όρων και της ερμηνείας των όρων της σύμβασης συμπεριλαμβάνεται:
α) «η Σύμβαση Διευκόλυνσης PSI Διαχείρισης Υποχρεώσεων της 01/3/2012», ενώ
β) αναφέρεται και ότι «ΔΔΕ» σημαίνει «τη Σύμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης ύψους 80 δισ. € της 08/5/2010».
Από νομοτεχνική άποψη, άξιο επισημείωσης είναι ότι, προς αποφυγήν επαναλήψεων, η συντομογραφία διευκολύνει το όλον κείμενο και δηλώνει «τι» εννοείται στο «εξής» - εξ ου λόγου στο εξής ως προς τη συγκεκριμένη σύμβαση, ο όρος «ΔΔΕ» αφορά τη «Σύμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης του Μαΐου του 2010».
Ωστόσο, από πουθενά δεν προκύπτει στη συνέχεια του κειμένου η παραμικρή σχέση ή αναφορά με αυτές τις διευκρινίσεις και αυτούς τους ορισμούς-όρους!
Τυχαίο; Αφελές; Προδήλως όχι, σύμφωνα (και) με τα παρακάτω που αφορούν τον πυρήνα των προβληματισμών μου.
Πέραν του ότι, και σε συνάρτηση με το Μνημόνιο Συνεννόησης, το ταμείο αυτό είναι κατά την ουσία και τον τύπο καθοδηγούμενο-διοικούμενο από τους δανειστές, οι διατάξεις που το αφορούν στο οικείο κεφάλαιο ως προς τις δεσμεύσεις, εγείρουν τεράστιες ενστάσεις ως προς τη σκοπιμότητα των ρυθμίσεων και την όλη δογματική.
Είναι αδιστάκτως βέβαιον ότι οι δεσμεύσεις της Σύμβασης που υπερψήφισε το Ελληνικό Κοινοβούλιο στις 14/8/2015 καθίστανται κατ'αρχάς άνευ αντικειμένου, γιατί ακριβώς σε δεύτερο χρόνο (μη προσδιοριζόμενο μάλιστα) προβλέπονται τροποποιήσεις-προσθήκες και συμβατικές παρεμβάσεις, που ανάγονται όχι μόνο στη διακριτική ευχέρεια του ΕΜΣ, αλλά και στην αποκλειστική αρμοδιότητα του!
Δηλαδή, η Ελληνική Δημοκρατία δεσμεύεται πως: παν ό,τι έχει συνομολογηθεί τελεί υπό την αίρεση της μονομερούς μεταβολής των συμφωνηθέντων, αρκεί να το κρίνει και να το θέλει ο ΕΜΣ !
Έτσι, όποτε το κρίνει και για οποιοδήποτε λόγο: «ο ΕΜΣ μπορεί να ρευστοποιεί περιουσιακά στοιχεία του κράτους με ιδιωτικοποιήσεις ή και με άλλα μέσα ή να διεκδικεί άλλα έσοδα, καθώς και να ζητεί παροχή άλλων εγγυήσεων και δεσμεύσεων και ανάληψη άλλων υποχρεώσεων ή άλλων δικαιωμάτων που κρίνει αναγκαία για την υποστήριξη της θέσης του...»(sic).
Κατά συνέπεια ο ΕΜΣ, πέραν των ιδιωτικοποιήσεων, μπορεί να αξιώσει έσοδα και με άλλους τρόπους και με άλλα μέσα, όπως επί παραδείγματι έσοδα από εκμετάλλευση φυσικών πόρων, έσοδα από αρχαιολογικούς χώρους ή μουσεία, έσοδα από εκποίηση ακατοίκητων νήσων και Κύριος οίδε τι άλλο!...
Επίσης, ο ΕΜΣ μπορεί να ζητεί και άλλες εγγυήσεις από οπουδήποτε, περιουσιακά στοιχεία του κράτους ή ακόμη και εγγυήσεις υπαγωγής της όλης Σύμβασης ως προς την εφαρμογή και ερμηνεία των κανόνων σε καθεστώς άλλου δικαίου (π.χ. αγγλικού), καθόσον αποκλεισμός τέτοιας εκδοχής δεν υφίσταται!
Υπόψη δε ότι η μονομερής μεταβολή των ήδη συμφωνηθέντων επαφίεται (ως έχει προεκτεθεί) στη διακριτική ευχέρεια του ΕΜΣ χωρίς τη σύμπραξη της Ελληνικής Δημοκρατίας!
Δηλαδή ο ΕΜΣ έχει εξουσιοδοτηθεί με μονομερές δικαίωμα αυτοσύμβασης!
Ούτως όμως εχόντων των πραγμάτων προκύπτει και το άδηλον ζήτημα προς «τι» οι προαναφερόμενες συμβάσεις της 8ης Μαΐου 2010 και της 1ης Μαρτίου 2012.
Το ζήτημα αυτό των όρων της Σύμβασης, που ωστόσο δεν περιλαμβάνονται στη σύμβαση ως ρυθμιζόμενα αντικείμενα, ομολογώ ότι υπερβαίνει τις επιστημονικές μου παραστάσεις και, επειδή δεν διαθέτω μεταφυσικές ικανότητες, αδυνατώ να αντιληφθώ τα παραγωγικά της βούλησης των συμβαλλομένων αίτια.
Τα αίτια δε αυτά θα είναι αντικείμενο ιστορικής απόδειξης! Πάντως, λόγω της φύσης του ΕΜΣ (αναφέρομαι στο λειτουργικό και οργανωτικό κριτήριο -αφορά Διεθνή Οργανισμό) η υπό κρίση δανειακή σύμβαση υπάγεται στις πρόνοιες και αξιώσεις της Σύμβασης της Βιέννης για το Δίκαιο των Διεθνών Συνθηκών (1), οπότε η Ελληνική Δημοκρατία μπορεί, ανακτώντας την κυριαρχία της, να αξιώσει τα δέοντα σύμφωνα με τα κρατούντα στη διεθνή έννομη τάξη!
Τούτο όμως προϋποθέτει την αναγκαία πολιτική βούληση! Η ιστορία θα δείξει...
Ενταύθα επιβάλλονται και δύο διορθώσεις:
Α) Ακούστηκε στο Κοινοβούλιο, στην εισήγηση της πλειοψηφίας για την υπερψήφιση της νέας δανειακής σύμβασης και του νέου Μνημονίου Συνεννόησης ότι: το Ευρωπαϊκό Ενωσιακό (Κοινοτικό) Δίκαιο είναι Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο. Λάθος! Είναι άλλης τάξης δίκαιο, που δεν είναι ούτε διεθνές ούτε εσωτερικό -για περαιτέρω ανάλυση βλ. Πέτρος Ι. Μηλιαράκης, «Το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα μεταξύ νομικού δόγματος και πολιτικής», Εκδόσεις Λιβάνη (2005) σελ. 58 και επ.
Επίσης:
Β) Στην αυτή συνεδρίαση του Κοινοβουλίου ακούστηκε η ανάγκη η Ευρωπαϊκή Ενωση να εγγυηθεί τα σύνορά μας! Η άποψη όμως αυτή είναι προδήλως εξωνομική, καθόσον η Συνθήκη της Λισαβόνας ρητώς ορίζει ότι: «η εδαφική ακεραιότητα» και «η εθνική ασφάλεια» παραμένουν «στην ευθύνη του κράτους-μέλους» (sic)! Βλ. σχετικώς άρθρο 4 παρ. 2 ΣΕΕ.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών (20/8/15)
Ο Πέτρος Ι. Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου και είναι μέλος της Γραμματείας του Τμήματος Ευρωπαϊκής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ.
ISKRA