Καθώς η οικονομία της Βενεζουέλας βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, αρκετοί (συμπεριλαμβανομένης της ελληνικής κυβέρνησης) κήρυξαν εναντίον της έναν ιδεολογικό πόλεμο. Πού βρίσκεται όμως η αλήθεια και πού ξεκινά η προπαγάνδα;
«H Βενεζουέλα οδεύει προς τη...
δεύτερη μεγαλύτερη χρεοκοπία (default) στην ιστορία, μετά την Ελλάδα» έγραφε χαιρέκακα ο «Tyler Durden» - το ψευδώνυμο που χρησιμοποιούν οι συντάκτες του περίφημου οικονομικού blog Zero Hedge.
«Τα πενταετή spreads», συνέχιζε ο συντάκτης, «εκτοξεύτηκαν στα επίπεδα που είχαν φτάσει και τα ελληνικά το 2011, πριν από το ελληνικό default».
Είναι πλέον σύνηθες όταν κάποιος θέλει να περιγράψει την τραγική κατάσταση μιας οικονομίας να τη συγκρίνει με την Ελλάδα.
Αντί όμως να κοιτάμε τα χάλια μας, η «πρώτη φορά αριστερή» κυβέρνηση Τσίπρα σκέφτηκε ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να πατήσει στον λαιμό την παρακαταθήκη των Τσάβες και Μοράλες.
Σε κείμενό του στην «Αυγή» με τίτλο «Η Βενεζουέλα και η σιωπή των δραχμιστών» ο υφυπουργός Εξωτερικών, Δ Μάρδας, πάσχιζε να εξηγήσει ότι «η επιστροφή (της Ελλάδας) στο εθνικό νόμισμα και η αποκοπή του από τον μηχανισμό στήριξης του ευρώ» θα οδηγήσει και την Ελλάδα σε δυσθεώρητα επίπεδα πληθωρισμού και υποτίμηση του νομίσματος, η οποία θα είναι αδύνατο να προβλεφθεί.
Το πώς μπορεί κανείς να συγκρίνει την ελληνική οικονομία, που αντιμετωπίζει πρόβλημα αποπληθωρισμού, με την πετρελαιοπαραγωγό Βενεζουέλα του υπερπληθωρισμού και να αποδίδει όλα τα δεινά της τελευταίας στην έλλειψη μιας νομισματικής ένωσης είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να απασχολήσει την επιστήμη (και όχι αναγκαστικά την οικονομική).
Αλλωστε με το ίδιο σκεπτικό η πλειονότητα των χωρών του πλανήτη που έχουν εθνικό νόμισμα θα έπρεπε να βρίσκονται στην κατάσταση της Βενεζουέλας.
Το κείμενο εντάσσεται σε μια μακρά λίστα αναλύσεων που αποδίδουν την κατάρρευση της οικονομίας της Βενεζουέλας είτε στις εθνικοποιήσεις επιχειρήσεων (που λυμαίνονταν τον εθνικό πλούτο) είτε στις κοινωνικές παροχές (που ανέσυραν εκατομμύρια πολίτες από την απόλυτη ένδεια) είτε στη διατήρηση της εθνικής κυριαρχίας και αξιοπρέπειας είτε σε συνδυασμό όλων των προηγούμενων.
«Δεν κατέστρεψε το πετρέλαιο την οικονομία της Βενεζουέλας, ο σοσιαλισμός το έκανε» έγραφε πρόσφατα το περιοδικό «The Week».
Θα πρέπει κατ'αρχάς να σημειώσουμε ότι ο σοσιαλισμός δεν πέρασε ούτε από την πόρτα της Βενεζουέλας.
Οπως εξηγούσε πριν από χρόνια στο Infowar ο Ταρίκ Αλί, η κυβέρνηση Τσάβες εφάρμοσε την πολιτική που ακολουθούσαν σοσιαλδημοκρατικές ή και χριστιανοδημοκρατικές κυβερνήσεις στη μεταπολεμική Ευρώπη.
Είναι λοιπόν η δική μας δεξιά νεοφιλελεύθερη στροφή που την κάνει να φαντάζει ριζοσπαστική.
Αξίζει όμως να δούμε ορισμένες από τις αλήθειες και τις μισές αλήθειες που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Πολύ μεγάλος ντόρος έγινε, όπως ήταν αναμενόμενο, για την αύξηση στην τιμή της βενζίνης κατά 6.000%.
Πολύ λιγότεροι θυμήθηκαν βέβαια ότι ακόμη και έτσι η Βενεζουέλα θα συνεχίσει να προσφέρει στους πολίτες της τη φθηνότερη βενζίνη στον πλανήτη – ακόμη και σε σχέση με τις πετρελαϊκές μοναρχίες του Κόλπου που έχουν ασύγκριτα χαμηλότερο κόστος εξόρυξης.
Στις ίδιες αναλύσεις διαβάζουμε ότι το Καράκας εξάγει αποθέματα χρυσού προκειμένου να εγγυηθεί την παροχή ρευστού από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Ξεχνούν πάλι να αναφέρουν ότι πρόκειται μόνο για τμήμα του χρυσού, που ο Τσάβες είχε καταφέρει να επαναπατρίσει έως το 2012.
Δεν χωρά αμφιβολία ότι η κατάσταση της οικονομίας της Βενεζουέλας φαντάζει τραγική καθώς το ΔΝΤ προβλέπει εκτίναξη του πληθωρισμού πάνω από το 700%.
Στην πραγματικότητα, όπως εξηγούσε η Φράνσις Κόπολα στο «Forbes», το ΔΝΤ δεν έχει τρόπο να επιβεβαιώσει αυτή την πρόβλεψη, αφού το Καράκας έχει σταματήσει να συνεργάζεται μαζί του εδώ και μια δεκαετία.
Αυτό δεν μειώνει βέβαια το μέγεθος του προβλήματος, καθώς ο πληθωρισμός έφτασε ήδη το 180% και πιθανότατα θα συνεχίσει να καλπάζει.
Ο πληθωρισμός όμως αποτελεί δομικό πρόβλημα της οικονομίας της χώρας από τη δεκαετία του '80 και οφείλεται στη λεγόμενη «ολλανδική ασθένεια», το γεγονός δηλαδή ότι η εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πόρων, όπως το πετρέλαιο, αυξάνεται δυσανάλογα με τη βιομηχανική ή τη γεωργική παραγωγή.
Είναι γεγονός ότι ούτε ο Τσάβες ούτε ο Μαδούρο επιχείρησαν ποτέ να βρουν γιατρειά και η χώρα πληρώνει το κόστος λόγω της κατάρρευσης των τιμών πετρελαίου.
Προβλέψεις χρεοκοπίας όμως για τους ίδιους λόγους έχουν διατυπωθεί και για τη Σ. Αραβία (η οποία παρεμπιπτόντως πυροδότησε την κατρακύλα των τιμών πνίγοντας την αγορά στον μαύρο χρυσό).
Καλό είναι επίσης να θυμόμαστε ότι ο Τσάβες παρέλαβε πληθωρισμό άνω του 50% (που έφτανε και το 100%) και τον διατήρησε κοντά στο 20% σε όλη τη θητεία του.
Την ίδια περίοδο η φτώχεια μειώθηκε από το 50% στο 30% και το ποσοστό των ανθρώπων που ζούσαν στην απόλυτη ένδεια έπεσε από το 21% στο 5,4%.
Χιλιάδες Βενεζουελάνοι είχαν για πρώτη φορά στη ζωή τους δωρεάν ιατρική περίθαλψη, ενώ μόνο από το 2010 η κυβέρνηση έχτισε 670.000 κατοικίες.
Η οικονομία της Βενεζουέλας είναι βαθιά «σακατεμένη» και η κατάσταση θα επιδεινωθεί πιθανώς και με άγρια ξεσπάσματα κοινωνικών αναταραχών.
Οπως εξηγούσε όμως ο οικονομολόγος Μαρκ Βάισμπροτ στο «Fortune», μπορεί ακόμη να διασωθεί.
Το γεγονός άλλωστε ότι μια οικονομία «ξανακυλά» σε παλιές ασθένειές της κυρίως λόγω εξωγενών παραγόντων δεν σημαίνει ότι ο πυρήνας της πολιτικής της ήταν λανθασμένος.
Η Αργεντινή βρέθηκε τα τελευταία χρόνια αντιμέτωπη με διεθνείς κερδοσκόπους αλλά ας τολμήσει κανείς να σκεφτεί πού θα βρισκόταν χωρίς την παύση πληρωμών που της προσέφερε εκρηκτικούς ρυθμούς ανάπτυξης για μια δεκαετία.
Οσο για τις «αριστερές» κυβερνήσεις που καταφεύγουν στις θεωρίες του «κωλόχαρτου» για να δικαιολογήσουν την αντιλαϊκή πολιτική τους καλά θα κάνουν να βρουν πιο επιτυχημένα παραδείγματα σύγκρισης.
Άρης Χατζηστεφάνου