Η κυβέρνηση Τσίπρα, έχοντας ήδη χάσει ένα ολόκληρο χρόνο με την αδιαφορία της για ένα πρόβλημα που έδειχνε από τις αρχές του 2015 ότι μπορεί να παρασύρει την Ελλάδα σε μια δεύτερη, πρωτοφανή, ανθρωπιστική κρίση ταυτόχρονα με την εξαετή βαριά υφεσιακή κρίση, παρουσιάστηκε στις Βρυξέλλες χωρίς ελληνική θέση. Αυτή θα έπρεπε να είναι από τη μια η ουσιαστική συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη λειτουργία κέντρων υποδοχής, προσωρινής αξιοπρεπούς διαμονής, εξέτασης των αιτήσεων ασύλου μέσα στην ίδια τη Συρία όπου εδώ και δέκα ημέρες υπάρχει κατάπαυση του πυρός και στα νότια σύνορα της Τουρκίας. Με αυτό τον τρόπο οι αιτούντες άσυλο θα γνώριζαν ότι δεν χρειάζεται ούτε η Κύρου Ανάβασις μέσω της Τουρκίας ούτε η τα μακάβρια ταξίδια για τα γυναικόπαιδα μέσω των Καβοντόρων του Αιγαίου, αλλά η πόρτα προς την φιλοξενία σε άλλες χώρες, κι όχι μόνον ευρωπαϊκές, είναι ανοικτή στην ίδια τη Συρία ή στα νότια σύνορα της Τουρκίας. Και από την άλλη, το άνοιγμα του βαλκανικού διαδρόμου για να απορροφηθούν οι εγκλωβισμένοι στη Ειδομένη και σε άλλα σημεία της Ελλάδας. Αντί για αυτό, η κυβέρνηση προτίμησε να αναζητήσει προστασία κάτω από την φούστα της Μέρκελ και να εγκρίνει μια συμφωνία που εγκυμονεί μια σειρά βαρύτατα προβλήματα για την Ελλάδα:
Πρώτο, η συμφωνία αυτοπεριορίζεται θέτοντας ένα ανώτατο αριθμό προσφύγων για τον οποίο θα ισχύσει. Όπως αναφέρει στο άρθρο 2: «Σε περίπτωση που ο αριθμός των επιστροφών υπερβαίνει τους αριθμούς που προβλέπονται παραπάνω, ο μηχανισμός αυτός θα πρέπει να διακόπτεται». Το ζήτημα αυτό οξύνεται περισσότερο από το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία δέσμευση για την κατανομή στις χώρες της ΕΕ, παραπέμπεται σε μια «εθελοντική συμφωνία», ενώ είναι γνωστό ότι όλες οι κεντροανατολικές χώρες της ΕΕ αρνούνται να δεχθούν πρόσφυγες. Είναι εξαιρετικά δυσοίωνο το δεδομένο που αναφέρει η σημερινή Guardian: «Το εύρος του προγράμματος σκιάζεται από τα ήδη υπάρχοντα σχήματα: το σχέδιο για την κατανομή 160.000 προσφύγων από την Ελλάδα και την Ιταλία σε άλλες χώρες της ΕΕ έχει οδηγήσει σε λιγότερους από 1000 πρόσφυγες να αποκτήσουν νέα νόμιμη διαμονή»
.
Δεύτερο, η εξέλιξη για τα ελληνικά νησιά είναι πιθανό να είναι εφιαλτική. Η Action Aid δήλωσε για τη συμφωνία: «Στην πράξη καθιστά τα ελληνικά νησιά φυλακές, όπου τρομοκρατημένοι άνθρωποι κρατούνται παρά τη θέλησή τους ώστε να προωθηθούν με τη βία στην Τουρκία». Η Διεθνής Αμνηστία: «Αυτή είναι μια μαύρη μέρα για την Ευρώπη, μια μαύρη μέρα για τη Συμφωνία της Γενεύης για τους πρόσφυγες, και μια μαύρη μέρα για την ανθρωπότητα». Η UNCHR, Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες: «Η εφαρμογή μιας τέτοιας συμφωνίας είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό».
Τρίτο, η Ελλάδα γίνεται το προνομιακό πεδίο εφαρμογής της διεστραμμένης αντιανθρωπιστικής, αντιξενικής πολιτικής της ΕΕ απέναντι στους ξένους. Η Συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας αναφέρει: «Οι μετανάστες που δεν ζητούν άσυλο ή αυτοί των οποίων η αίτηση έχει βρεθεί αβάσιμη ή απαράδεκτη, σύμφωνα με την εν λόγω οδηγία θα επιστρέφονται στην Τουρκία». Ας φαντασθεί κανείς τον Πακιστανό, τον Αφγανό, τον Ιρακινό που με κίνδυνο τη ζωή του και της οικογένειάς του και με μεγάλο οικονομικό τίμημα έκανε αυτό το περιπετειώδες ταξίδι, αν θα συναινεί ή θα αντιδρά με κάθε τρόπο στην μεταφορά του από μια χώρα της ΕΕ προς τη χώρα που το καθεστώς Ερντογάν δεν εγγυάται κανένα ανθρώπινο δικαίωμα και στο απελπισμένο ταξίδι μιας αποτυχημένης επιστροφής.
Τέταρτο, σε αντίθεση με την Τουρκία που εξασφάλισε στήριξη με 6 δις ευρώ για τους πρόσφυγες (μια «φιλοξενία» που δεν είναι άσχετη από τις νεοθωμανικές φιλοδοξίες Ερντογάν και τη δημιουργία μιας φιλοτουρκικής τάσης μέσα στη Συρία), την παροχή βίζας και το άνοιγμα του κεφαλαίου του προϋπολογισμού για την ένταξή της στην ΕΕ, παρά την ασάφεια των διατυπώσεων, η Ελλάδα ούτε αυτή την προώθηση των 50.000 μεταναστών που βρίσκονται ήδη στο έδαφός της δεν μπόρεσε να κατοχυρώσει με ένα τρόπο σαφή. Το προηγούμενο σχέδιο Μέρκελ για ένα τέτοια αριθμό στη χώρα μας επί της ουσίας φαίνεται να παραμένει σε ισχύ. Μετά τη λήξη της συνόδου η καγκελάριος της Γερμανίας δήλωσε: «Με την ευκαιρία καλώ τους πρόσφυγες στην Ειδομένη να έχουν εμπιστοσύνη στην Ελληνική κυβέρνηση και να μεταφερθούν σε άλλα καταλύματα όπου οι συνθήκες είναι σημαντικά καλύτερες», αντί η ΕΕ να θέσει σε κίνηση, με την ίδια βιασύνη που το κάνει για τις επιστροφές στην Τουρκία, ένα κατεπείγον σχέδιο για την απορρόφηση των δυστυχισμένων ανθρώπων της Ειδομένης από τις άλλες χώρες της ΕΕ .
Πέμπτο, δύο γειτονικές χώρες, χωρίς διχόνοιες και αμφισβητήσεις μεταξύ τους, που αντιμετωπίζουν μια επείγουσα κατάσταση στα σύνορα τους, θα μπορούσαν να ανταλλάσσουν αξιωματούχους για την καλύτερη λειτουργία ενός επείγοντος συστήματος επίλυσης. Μια χώρα, ανεξάρτητη, ακμαία, με σεβαστή την αξιοπρέπειά της από τη διεθνή κοινότητα, θα μπορούσε ακίνδυνα να δεχθεί διεθνή βοήθεια σε προσωπικό για την εκτόνωση ενός αιφνιδιαστικού προβλήματος. Δυστυχώς ούτε το πρώτο ισχύει στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με την Τουρκία να αμφισβητεί τα θαλάσσια κι όχι μόνο ανατολικά σύνορά μας, ούτε το δεύτερο με μια Ελλάδα ταπεινωμένη, με τα στελέχη της ΕΕ και του ΔΝΤ να λύνουν και να δένουν σε όλα τα υπουργεία. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος αυτή η «διεθνής ζώνη» που διαμορφώνεται στα ευαίσθητα ανατολικά θαλάσσια και παραθαλάσσια τμήματα της χώρας μας, να ενισχύσει επικίνδυνα τον χαρακτήρα της «γκρίζας ζώνης» εντός της ελληνικής επικράτειας».