Η πόλη Ροστόβ-να-Ντονού, διοικητικό κέντρο της περιοχής του ρωσικού Βορείου Καυκάσου και μία από τις 4 “συμπρωτεύουσες” της Ρωσίας, μπήκε τις τελευταίες ημέρες ξαφνικά στη διεθνή ειδησεογραφία για δύο θέματα: το πρώτο, η πτώση ενός αεροπλάνου τύπου Boeing 737-800 που ανήκε στην εταιρείαFlyDubai και κόστισε τη ζωή σε 62, συνολικά, άτομα. Το δεύτερο, που θα μας απασχολήσει στο παρόν πόνημα, είναι η ολοκλήρωση της δίκης της Ουκρανής πιλότου Ναντιέζντας Σάβτσενκο, που κατηγορήθηκε για τη δολοφονία 2 δημοσιογράφων της δημόσιας τηλεόρασης της Ρωσίας, των Ίγκορ Κορνελιούκ και Αντόν Βολόσιν και η καταδίκη της από το δικαστήριο της μικρής πόλης Ντονιέτσκ (καμία σχέση με το “μεγάλο” Ντονιέτσκ της “Νεορωσίας”-ΝΑ Ουκρανίας) σε 22 χρόνια κάθειρξη.
Η 35χρονη σήμερα Σάβτσενκο, αν και σμηναγός του “επίσημου” ουκρανικού στρατού, πολεμούσε στον ουκρανικό εμφύλιο μέσα από τις γραμμές του νεοναζιστικού τάγματος “Αϊντάρ”, ενός από τα τουλάχιστον 7 ανάλογα τάγματα που δραστηριοποιούνταν στο πλευρό των ελεγχόμενων από το Κίεβο ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων, στη γραμμή πυρός ενάντια στις δυνάμεις του “Λαϊκού Στρατού” τουΝτονμπάς (ή “Νεορωσίας”, όπως είναι επίσης γνωστή η περιοχή). Ως μέλος του συγκεκριμένου τάγματος, η Σάβτσενκο στις 17 Ιουνίου 2014 έδωσε τις συντεταγμένες μιας ομάδας μαχητών του “Λαϊκού Στρατού” του Ντονμπάς σε μονάδα του ουκρανικού πυροβολικού, ώστε αυτό να βάλει εναντίον τους. Μαζί με τη μονάδα των μαχητών του “Λαϊκού Στρατού” βρισκόταν και συνεργείο της δημόσιας ρωσικής τηλεόρασης, που παρακολουθούσε τις εξελίξεις και μετέδιδε ρεπορτάζ από το θέατρο των συγκρούσεων. Ως αποτέλεσμα των βολών του ουκρανικού πυροβολικού, σκοτώθηκαν οι δύο προαναφερόμενοι δημοσιογράφοι.
Τρεις, μόλις, μέρες αργότερα, στις 20 Ιουνίου 2014, η Σάβτσενκο συνελήφθη από μαχητές του “Λαϊκού Στρατού” του Ντονμπάς και σε βιντεοσκοπημένη ανάκριση που της έγινε, αποδέχθηκε πλήρως τη συμμετοχή της στην προαναφερθείσα επιχείρηση. Ωστόσο τις επόμενες μέρες τα ίχνη της χάνονται (εικάζεται ότι δραπέτευσε) και, τρεις μέρες μετά, στις 23 Ιουνίου 2014, εκτελώντας πιθανότατα εντολές των ανωτέρων της, εισήλθε παράνομα στο έδαφος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, παριστάνοντας την...πρόσφυγα από το Ντονμπάς. Εντοπίστηκε, όμως, από τις ρωσικές μεθοριακές δυνάμεις σε μια συνηθισμένη εξακρίβωση στοιχείων στο χωριό Καντεμίροβκα της Περιφέρειας του Βορόνεζ, συνελήφθη και παραδόθηκε στις ρωσικές δικαστικές αρχές, οι οποίες την έκριναν προφυλακιστέα.
Μερικές μέρες μετά, στις 2 Ιουλίου 2014 εκδόθηκε και το οριστικό ένταλμα σύλληψης για τηΣάβτσενκο, με την κατηγορία της δολοφονίας εκ προμελέτης των δύο Ρώσων δημοσιογράφων. ΤονΣεπτέμβριο του 2014 έγινε, με εντολή των ρωσικών δικαστικών αρχών, ψυχιατρική εξέταση της Σάβτσενκο, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτή είναι απόλυτα υγιής, από ψυχιατρικής άποψης. Στις 15 Ιανουαρίου 2015 απαγγέλθηκε και μία ακόμη κατηγορία στην Ουκρανή πιλότο, αυτή της παράνομης εισόδου στη χώρα. Στις 2 Φεβρουαρίου 2015 οι δύο υποθέσεις ενοποιήθηκαν.
Η προκαταρκτική ακροαματική διαδικασία ξεκίνησε, κεκλεισμένων των θυρών, στις 30 Ιουλίου 2015. Η ανοιχτή ακροαματική διαδικασία ξεκίνησε στις 22 Σεπτεμβρίου 2015. Στις 3 Δεκεμβρίουολοκληρώθηκε η εξέταση των μαρτύρων της πολιτικής αγωγής και στις 17 Φεβρουαρίου 2016ολοκληρώθηκε η εξέταση των μαρτύρων της υπεράσπισης. Στις 2 Μαρτίου 2015 ο Εισαγγελέας πρότεινε την ενοχή της κατηγορούμενης, ποινή 23 ετών κάθειρξης για τη δολοφονία των δύο δημοσιογράφων και πρόστιμο 100.000 ρουβλιών (περίπου 1.300 ευρώ) για την παράνομη είσοδο στη χώρα. Το δικαστήριο τελικά μετέτρεψε ελάχιστα την πρόταση του Εισαγγελέα και καταδίκασε την Σάβτσενκο σε κάθειρξη 22 ετών και πρόστιμο 30.000 ρουβλιών (περίπου 390 ευρώ) αντίστοιχα για τις δύο κατηγορίες. Η ποινή ανακοινώθηκε νωρίς το πρωί της 22ης Μαρτίου 2016 και η ισχύς της υπολογίζεται από την ημερομηνία της σύλληψής της (23/06/2014).
Κατά το διάστημα της προφυλάκισής της η Σάβτσενκο προσπάθησε αρκετές φορές να προκαλέσει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Αρνούμενη συστηματικά τις κατηγορίες που της αποδόθηκαν (για τις οποίες όμως υπάρχει, όπως ήδη γράψαμε, βίντεο που τη διαψεύδει), προσπάθησε να δείξει ότι δεν δικάζεται για τη δολοφονία δύο ανθρώπων, αλλά για πολιτικούς λόγους – εν ολίγοις, για το ότι είναι (κατά τον αυτοπροσδιορισμό της) “Ουκρανή πατριώτισσα” και υπερασπιζόταν τη χώρα της από την δήθεν “ρωσική στρατιωτική επέμβαση” (για το αν έγινε ή όχι μια τέτοιου “είδους” επέμβαση, ο γράφων έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων στην Iskra και σε άλλα Μέσα, όπου αποδεικνύει το αντίθετο). Αρκετές φορές κήρυξε απεργία πείνας ή/και δίψας, την οποία διέκοπτε πάντοτε μερικές μέρες μετά. Και φορούσε συστηματικά μπλουζάκια με τα εθνικά σύμβολα της Ουκρανίας (τη γαλαζοκίτρινη σημαία και την τρίαινα), τα οποία επεδείκνυε, εν είδει μοντέλου, στα Μέσα Ενημέρωσης, ρωσικά, ουκρανικά και... αλλότρια.
Θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε εδώ, ότι η Σάβτσενκο, όντας ήδη προφυλακισμένη, έλαβε μέρος ωςυποψήφια στις ουκρανικές βουλευτικές “εκλογές” του περυσινού καλοκαιριού, επικεφαλής της πανεθνικής λίστας του κόμματος της Γιούλιας Τιμοσένκο (πάνω, δηλαδή και από την ίδια την Τιμοσένκο!) και, ως αναμενόταν, “εξελέγη” στην Ανώτατη Ράντα (Βουλή) της Ουκρανίας.
Την υπεράσπιση της Σάβτσενκο είχαν αναλάβει δύο πασίγνωστοι στη Ρωσία δικηγόροι, ο Μαρκ Φέιγκιν και ο Νικολάι Πολόζοβ, γνωστοί – μεταξύ άλλων – και για τη συμμετοχή τους, πάλι ως συνήγοροι υπεράσπισης, στη δίκη των μελών του ρωσικού γυναικείου πανκ συγκροτήματος “PussyRiot”. Ο 45χρονος Φέιγκιν, γνωστός για τον σκανδαλώδη και θορυβώδη χαρακτήρα του, ανήκει πολιτικά στο νεοφιλελεύθερο χώρο, όντας σε νεαρή ηλικία υποστηρικτής του τότε Ρώσου προέδρουΜπορίς Γέλτσιν και, αργότερα, συμμετέχοντας στο – νεοφιλελεύθερης κατεύθυνσης – κόμμα που είχε ιδρύσει ο πάλαι ποτέ παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι Γκάρι Κασπάροβ. Ο σχεδόν συνομήλικός τουΠολόζοβ έχει εξίσου καλές σχέσεις τόσο με το νεοφιλελεύθερο πολιτικό χώρο, όσο και με προσωπικότητες της ρωσικής Αριστεράς, όπως ο επικεφαλής του “Αριστερού Μετώπου” Σεργκέι Ουνταλτσόβ. Και οι δύο, ωστόσο, εκφράζουν επί της ουσίας αυτό που θα ονομάζαμε “νεοφιλελεύθερο δικαιωματισμό”, ένα ρεύμα σκέψης που το βρίσκουμε σε “άνθηση” και στα μέρη μας, όπως και στο σύνολο της Δυτικής και Κεντρικής Ευρώπης. Είναι ένα ρεύμα σκέψης το οποίο θέτει ως προμετωπίδα την υπεράσπιση, δήθεν, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδιαίτερα σε χώρες εκτός του πυρήνα της ΕΕκαι της “καθ'ημάς” Δύσης, παραβλέποντας ολοσχερώς την υπεράσπιση των κοινωνικών και άλλων δικαιωμάτων στις ίδιες τις δυτικές χώρες. Οι δύο αυτοί “αξιότιμοι” κύριοι, όχι μόνο προσπάθησαν να μετατρέψουν χαρακτήρα της δίκης από ποινικό σε πολιτικό, αλλά το έκαναν και με τη δική τουςαντίληψη περί του τι συνιστά “παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων”. Μετά, δε, την καταδίκη της Ουκρανής πιλότου, οι χουντικές Αρχές του Κιέβου, με προεξάρχοντα τον “πρόεδρο” της χώρας Πετρό Ποροσένκο, πρότειναν μέχρι και την... ανταλλαγή της με Ρώσους πολίτες που εκτίουν ποινές φυλάκισης σε ουκρανικές φυλακές με την κατηγορία της “κατασκοπίας” σε βάρος της Ουκρανίας, αρκεί η Σάβτσενκο να επιστρέψει στην Ουκρανία (όπου, βεβαίως, οι “Αρχές” θα την υποδεχθούν ως “ηρωίδα”)...
Τα δυτικά ΜΜΕ, βεβαίως, μαζί με τα πλήρως ελεγχόμενα από τη χούντα του Κιέβου ουκρανικά, προέβαλαν προνομιακά στο ακροατήριό τους τις θέσεις της υπεράσπισης της Σάβτσενκο, παρουσιάζοντας παράλληλα τις θέσεις της πολιτικής αγωγής ως “κοινή “πουτινική” προπαγάνδα”. Παράλληλα, δημιουργήθηκαν σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σελίδες υποστήριξής της, λες και η εν λόγω κυρία ήταν κάποια αγωνίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα, κάτι σαν την Άντζελα Ντέιβιςή την Ιντίρα Γκάντι... Η αλήθεια είναι, ότι η Ναντιέζντα Σάβτσενκο είναι μια ορκισμένη νεοναζίστρια, η οποία ευθύνεται, πιθανότατα και για το θάνατο αρκετών αμάχων κατοίκων της περιοχής τουΝτονμπάς, αφού το τάγμα “Αϊντάρ”, στο οποίο ανήκε, “διακρίθηκε” ιδιαίτερα στις εθνοκαθαρτικές επιχειρήσεις εναντίον του ρωσικής εθνικότητας τοπικού πληθυσμού στις περιφέρειες του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ. Για τα εγκλήματά της αυτά, τα οποία αφορούσαν σε πολίτες άλλου κράτους, πλην του ρωσικού, θα πρέπει να ασχοληθούν τα όργανα Δικαιοσύνης της Νεορωσίας. Για τα εγκλήματά της, όμως, σε βάρος Ρώσων πολιτών, έλαβε μία δίκαιη τιμωρία από τη ρωσική Δικαιοσύνη. Και τα “κροκοδείλια δάκρυα” των χωρών της Δύσης (ΕΕ και ΗΠΑ) έχουν τόση αξία, όση αυτά που χύνουν για την αιματοχυσία στη Συρία (που οι ίδιες προκάλεσαν), αλλά και για τα θύματα των τρομοκρατικών επιθέσεων, όπως η τελευταία (22/03) στις Βρυξέλλες.
Από μία άποψη, βεβαίως, η δίκη είχε όντως “πολιτικό” χαρακτήρα: ήταν μια δίκη καταδίκης τωνεγκλημάτων των νεοναζί και μια κατάδειξη του ότι η νεοναζιστική ιδεοληψία είναι ικανή μόνο για να καταστρέφει το ανθρώπινο είδος και όλα του τα επιτεύγματα , αφού βασίζεται σε μια φαντασιακή“ανωτερότητα” των ίδιων των υποκειμένων της και στο μίσος ενάντια σε οτιδήποτε διαφορετικό από τα ίδια. Ήταν, επίσης, “πολιτική” η δίκη, επειδή κατέδειξε για άλλη μια φορά, ότι οι λεγόμενοι “νεοφιλελεύθεροι δικαιωματιστές” της Δύσης δεν διστάζουν, στο όνομα της “δημοκρατίας” και της “ελευθερίας” βεβαίως, να συμμαχήσουν με τα χειρότερα πολιτικά και φυσικά υποκείμενα του κόσμου, με μόνο πραγματικό στόχο την υπεράσπιση των συμφερόντων του δυτικού καπιταλισμού καιιμπεριαλισμού.
*Ο Βασίλης Μακρίδης είναι δημοσιογράφος και μεταφραστής ρωσικής γλώσσας, απόφοιτος του Κρατικού Πανεπιστημίου του Ροστόβ-να-Ντονού (νυν Νότιο Περιφερειακό Πανεπιστήμιο της Ρωσίας)