Ο Φώτης Μπενλισόι συμμετέχει στην Αντικαπιταλιστική Δράση, ένα δίκτυο ακτιβιστών που δραστηριοποιείται στα τουρκικά κοινωνικά κινήματα. Παλιότερα υπήρξε στέλεχος του ODP, του κόμματος Ελευθερία Αλληλεγγύη. Τις τελευταίες μέρες συμμετέχει ενεργά στις διαδηλώσεις που, με επίκεντρο το Ταξίμ, συγκλονίζουν την Τουρκία.
1. Θα μπορούσες να μάς δώσεις τη γενική εικόνα των τελευταίων γεγονότων στην Πόλη;Όπως είναι πια γνωστό, ο αγώνας κατά της μετατροπής ενός πάρκου στη περιοχή του Ταξίμ σε mall και η βία, με την οποία η αστυνομία απάντησε στην προσπάθεια ακτιβιστών να μην επιτρέψουν να κοπούν τα δέντρα εκεί, τις δύο τελευταίες μέρες οδήγησαν σε μια εξέγερση. Η εξέγερση αυτή απλώθηκε σχεδόν σε όλη την Ιστανμπούλ και σε πολλά άλλα αστικά κέντρα, ειδικά στην Άγκυρα και Σμύρνη. Μέχρι στιγμής έχουν γίνει αρκετά μεγάλες διαδηλώσεις σε πάνω από 40 πόλεις. Η αστυνομία αναγκάστηκε να εκκενώσει την πλατεία του Ταξίμ, η οποία εδώ και σχεδόν δύο μέρες πια είναι στον έλεγχο των διαδηλωτών. Εκτός από τις κεντρικές πλατείες σε πολλές συνοικίες της Ιστανμπούλ αλλά και σε άλλες πόλεις, ο κόσμος κατεβαίνει στους δρόμους εκφράζοντας την οργή του, χτυπώτας κατσαρόλες και οργανώνοντας μίνι πορείες. Η έκταση των κινητοποιήσεων, η μαζικότητα και η μαχητικότητα του κόσμου είναι πρωτοφανείς. Μια τέτοια κοινωνική έκρηξη δεν έχει προηγούμενο στην σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας.
2. Ως συνήθως οι εξεγέρσεις είναι απρόβλεπτες. Υπήρχε όμως η αίσθηση πριν τα γεγονότα ότι η κοινωνία είναι ένα καζάνι που βράζει και περιμένει την αφορμή για την έκρηξη;
Όντως όπως όλες οι προηγούμενες, έτσι και αυτή η εξέγερση ήταν απότομη, απρόβλεπτη. Κανείς δεν περίμενε μια τέτοια δυναμική αντίδραση από τα κάτω. Υπήρχε βέβαια ένας αναβρασμός. Μια αντίδραση κατά της όλο και πιο αυταρχικής πολιτικής κατεύθυνσης της κυβέρνησης, κατά της αστυνομικής βίας που έφτασε στο ζενίθ τη φετινή Πρωτομαγιά, καθώς και με την βίαιη απαγόρευση μετέπειτα όλης της πολιτικής δραστηριότητας στο κέντρο της πόλης, δηλαδή στο Ταξίμ. Το αλαζονικό ύφος του Ερντογάν ενοχλούσε όλο και περισσότερο. Συντηρητικά-αντιδραστικά μέτρα σχετικά με την καθημερινότητα που επιβλήθηκαν από την κυβέρνηση (όπως για παράδειγμα ο νόμος περί ελέγχου και εν μέρει απαγόρευσης του αλκόολ στο δημόσιο χώρο, καθώς και νομοσχέδια που επιβάρυναν γυναίκες), είχαν προκαλέσει οργή. Υπήρχε σίγουρα ένας υπόγειος αναβρασμός που μάλλον έψαχνε την κατάλληλη αφορμή για να εκδηλωθεί.
3. Ποια είναι τελικά τα βαθύτερα αίτια της εξέγερσης;
Πιστεύω πως είναι νωρίς αυτή τη στιγμή να μιλήσουμε με σιγουριά για τα αίτια μιας τόσο απρόβλεπτης εξέλιξης. Είναι μια κουβέντα που σίγουρα θα γίνει στο άμεσο μέλλον. Πάντως, το μόνο σίγουρο είναι πως ήταν μια αίσθηση αδυναμίας, υποτέλειας, ανέχειας, ταπείνωσης που τελικά εξερράγη. Η εξέγερση είναι καταρχήν ένας ξεσηκωμός της νεολαίας. Έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με την εξέγερση στην Αθήνα του Δεκέμβρη του 2008. Δεν ελέγχεται από την οργανωμένη Αριστερά και κινητοποιεί ένα πολύ πιο μεγάλο τμήμα της νεολαίας από αυτό που θα μπορούσε συνολικά από την αριστερά. Δεν έχει ηγεσία. Η επιτροπή της πλατείας πρέπει να ομολογήσω είναι απλά συμβολική και κάνει μόνο καλέσματα καθημερινά σε συγκεκριμένες ώρες για συγκεντρώσεις. Ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα το αυθόρμητο και μια διάχυτη “αντιεξουσιαστική” διάθεση κυριαρχεί. Είναι, δηλαδή, η εξέγερση μιας ή ακόμα και δύο γενιών που έχουν μεγαλώσει με κυβερνήσεις Ερντογάν, και την αντίδραση τους σε κάθε εξουσία την εκφράζουν μέσα από την αντίθεση στον Ερντογάν.
4. Στην Ελλάδα οι γνωστοί κύκλοι των μίντια και των εθνικιστών προσπαθούν να ερμηνεύσουν τα γεγονότα με το σχήμα σύγκρουση στρατού-ισλαμιστών; Ποιά είναι η γνώμη σου; Πόσο σημαντική είναι η παρουσία του Ρεμπουμπλικανικού Λαϊκού κόμματος στις κινητοποιήσεις; (ΣτΣ το Ρεπουμπλικανικό κόμμα πρόσκειται στον στρατό);
Αυτή είναι και η εκδοχή του Ερντογάν. Προσπαθεί να πείσει ότι οι διαδηλώσεις είναι αποτέλεσμα μιας προσπάθειας των κεμαλικών να προκαλέσουν πραξικόπημα. Το ίδιο επιχείρημα εξέφραζε και ο Μόρσι στην Αίγυπτο κατά των διαδηλωτών που εξέφραζαν την αντίθεση τους στην κυβέρνηση της Αδελφότητας, λέγοντας ότι είναι υπολείμματα του μουμπαρακικού καθεστώς. Η εξέγερση βέβαια (όπως άλλωστε κάθε εξέγερση) κινητοποιεί έναν ανομοιογενή πληθυσμό. Στα σπλάχνα τις εξέγερσης συγκρούονται υπόγεια διάφορα πολιτικά ρεύματα. Υπάρχουν κεμαλικοί, εθνικιστές, ισλαμιστές που είναι εκτός του κόμματος του Ερντογάν, η Αριστερά, οι Κούρδοι. Είναι ένα τεράστιο μεγμα που εκφράζει μαζικά την αντίθεση της κατά της αστυνομικής καταστολής. Η ύπαρξη, όμως, ομάδων εθνικιστικών και κεμαλικών δεν πρέπει να κάνει την Αριστερά να αφήσει το κίνημα. Το αντίθετο μάλιστα, η εξέγερση και οι καθημερινές εμπειρίες που συσσωρεύονται από έναν κόσμο που στο παρελθόν δεν είχε καμία πολιτική δραστηριότητα, αποτελεί μια τεράστια αφορμή για ριζικές αλλαγές στις συνειδήσεις. Ένα παράδειγμα νομίζω θα ήταν αρκετό να δώσω τη ρευστότητα της κατάστασης, σε επίπεδο πολιτικών συνειδήσεων. Προχθές είδα μια μικρή ομάδα νέων που κάνανε το χαιρετισμό της φασιστικής οργάνωσης των Γκρίζων Λύκων και φωνάζανε το κλασικό σύνθημα της αριστεράς "Όλοι ενωμένοι κατά του φασισμού"! Αν η Αριστερά καταφέρει να δράσει δυναμικά μπορεί να καταφέρει να αγγίξει έναν κόσμο που στο παρελθόν δεν είχε καμία επαφή. Χρειάζεται δηλαδή και μία εσωτερική ιδεολογική-πολιτική μάχη εντός του κινήματος. Μόνο έτσι μπορούμε, για παράδειγμα, να εμποδίσουμε τους κεμαλικούς να καπελώσουν το κίνημα. Η βάση του ΡΛΚ συμμετέχει μαζικά στο κίνημα αλλά τουλάχιστον μέχρι στιγμής δεν είναι αυτό που δίνει το κεντρικό στίγμα.
5. Πώς εκτιμάς την εξέλιξη των πραγμάτων;
Είναι δύσκολη μια τέτοια εκτίμηση για όλους μας. Η Αριστερά δεν έχει τέτοιες εμπειρίες και ανάλογα αντανακλαστικά που θα μπορούσαν να βοηθήσουν σε αυτές τις καταστάσεις. Βιώνουμε κάτι εντελώς νέο. Το μόνο που ξέρω είναι πως το κίνημα συνεχίζεται και προσπαθεί να οργανωθεί καλύτερα. Το ότι έχει πια βγει από το Ταξίμ και έχει αγγίξει σχεδόν όλη τη χώρα είναι πολύ θετικό. Τώρα αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να οργανώσουμε, ειδικά στην Ιστανμπούλ, την πλατεία και το πάρκο σε κέντρο της όλης αντίστασης. Βέβαια είναι μια τεράστια ευκαιρία για την ριζοσπαστική Αριστερά να έρθει σε επαφή και να συμπορευθεί με έναν μεγάλο κόσμο που ούτε στα όνειρα της δεν θα είχε επαφή. Το μόνο σίγουρο είναι ότι συνεχίζουμε…
Τη συνέντευξη πήρε ο Γιάννης Αλμπάνης στις 3.6.2013
Πηγή: RedNoteBook
Όντως όπως όλες οι προηγούμενες, έτσι και αυτή η εξέγερση ήταν απότομη, απρόβλεπτη. Κανείς δεν περίμενε μια τέτοια δυναμική αντίδραση από τα κάτω. Υπήρχε βέβαια ένας αναβρασμός. Μια αντίδραση κατά της όλο και πιο αυταρχικής πολιτικής κατεύθυνσης της κυβέρνησης, κατά της αστυνομικής βίας που έφτασε στο ζενίθ τη φετινή Πρωτομαγιά, καθώς και με την βίαιη απαγόρευση μετέπειτα όλης της πολιτικής δραστηριότητας στο κέντρο της πόλης, δηλαδή στο Ταξίμ. Το αλαζονικό ύφος του Ερντογάν ενοχλούσε όλο και περισσότερο. Συντηρητικά-αντιδραστικά μέτρα σχετικά με την καθημερινότητα που επιβλήθηκαν από την κυβέρνηση (όπως για παράδειγμα ο νόμος περί ελέγχου και εν μέρει απαγόρευσης του αλκόολ στο δημόσιο χώρο, καθώς και νομοσχέδια που επιβάρυναν γυναίκες), είχαν προκαλέσει οργή. Υπήρχε σίγουρα ένας υπόγειος αναβρασμός που μάλλον έψαχνε την κατάλληλη αφορμή για να εκδηλωθεί.
3. Ποια είναι τελικά τα βαθύτερα αίτια της εξέγερσης;
Πιστεύω πως είναι νωρίς αυτή τη στιγμή να μιλήσουμε με σιγουριά για τα αίτια μιας τόσο απρόβλεπτης εξέλιξης. Είναι μια κουβέντα που σίγουρα θα γίνει στο άμεσο μέλλον. Πάντως, το μόνο σίγουρο είναι πως ήταν μια αίσθηση αδυναμίας, υποτέλειας, ανέχειας, ταπείνωσης που τελικά εξερράγη. Η εξέγερση είναι καταρχήν ένας ξεσηκωμός της νεολαίας. Έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με την εξέγερση στην Αθήνα του Δεκέμβρη του 2008. Δεν ελέγχεται από την οργανωμένη Αριστερά και κινητοποιεί ένα πολύ πιο μεγάλο τμήμα της νεολαίας από αυτό που θα μπορούσε συνολικά από την αριστερά. Δεν έχει ηγεσία. Η επιτροπή της πλατείας πρέπει να ομολογήσω είναι απλά συμβολική και κάνει μόνο καλέσματα καθημερινά σε συγκεκριμένες ώρες για συγκεντρώσεις. Ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα το αυθόρμητο και μια διάχυτη “αντιεξουσιαστική” διάθεση κυριαρχεί. Είναι, δηλαδή, η εξέγερση μιας ή ακόμα και δύο γενιών που έχουν μεγαλώσει με κυβερνήσεις Ερντογάν, και την αντίδραση τους σε κάθε εξουσία την εκφράζουν μέσα από την αντίθεση στον Ερντογάν.
4. Στην Ελλάδα οι γνωστοί κύκλοι των μίντια και των εθνικιστών προσπαθούν να ερμηνεύσουν τα γεγονότα με το σχήμα σύγκρουση στρατού-ισλαμιστών; Ποιά είναι η γνώμη σου; Πόσο σημαντική είναι η παρουσία του Ρεμπουμπλικανικού Λαϊκού κόμματος στις κινητοποιήσεις; (ΣτΣ το Ρεπουμπλικανικό κόμμα πρόσκειται στον στρατό);
Αυτή είναι και η εκδοχή του Ερντογάν. Προσπαθεί να πείσει ότι οι διαδηλώσεις είναι αποτέλεσμα μιας προσπάθειας των κεμαλικών να προκαλέσουν πραξικόπημα. Το ίδιο επιχείρημα εξέφραζε και ο Μόρσι στην Αίγυπτο κατά των διαδηλωτών που εξέφραζαν την αντίθεση τους στην κυβέρνηση της Αδελφότητας, λέγοντας ότι είναι υπολείμματα του μουμπαρακικού καθεστώς. Η εξέγερση βέβαια (όπως άλλωστε κάθε εξέγερση) κινητοποιεί έναν ανομοιογενή πληθυσμό. Στα σπλάχνα τις εξέγερσης συγκρούονται υπόγεια διάφορα πολιτικά ρεύματα. Υπάρχουν κεμαλικοί, εθνικιστές, ισλαμιστές που είναι εκτός του κόμματος του Ερντογάν, η Αριστερά, οι Κούρδοι. Είναι ένα τεράστιο μεγμα που εκφράζει μαζικά την αντίθεση της κατά της αστυνομικής καταστολής. Η ύπαρξη, όμως, ομάδων εθνικιστικών και κεμαλικών δεν πρέπει να κάνει την Αριστερά να αφήσει το κίνημα. Το αντίθετο μάλιστα, η εξέγερση και οι καθημερινές εμπειρίες που συσσωρεύονται από έναν κόσμο που στο παρελθόν δεν είχε καμία πολιτική δραστηριότητα, αποτελεί μια τεράστια αφορμή για ριζικές αλλαγές στις συνειδήσεις. Ένα παράδειγμα νομίζω θα ήταν αρκετό να δώσω τη ρευστότητα της κατάστασης, σε επίπεδο πολιτικών συνειδήσεων. Προχθές είδα μια μικρή ομάδα νέων που κάνανε το χαιρετισμό της φασιστικής οργάνωσης των Γκρίζων Λύκων και φωνάζανε το κλασικό σύνθημα της αριστεράς "Όλοι ενωμένοι κατά του φασισμού"! Αν η Αριστερά καταφέρει να δράσει δυναμικά μπορεί να καταφέρει να αγγίξει έναν κόσμο που στο παρελθόν δεν είχε καμία επαφή. Χρειάζεται δηλαδή και μία εσωτερική ιδεολογική-πολιτική μάχη εντός του κινήματος. Μόνο έτσι μπορούμε, για παράδειγμα, να εμποδίσουμε τους κεμαλικούς να καπελώσουν το κίνημα. Η βάση του ΡΛΚ συμμετέχει μαζικά στο κίνημα αλλά τουλάχιστον μέχρι στιγμής δεν είναι αυτό που δίνει το κεντρικό στίγμα.
5. Πώς εκτιμάς την εξέλιξη των πραγμάτων;
Είναι δύσκολη μια τέτοια εκτίμηση για όλους μας. Η Αριστερά δεν έχει τέτοιες εμπειρίες και ανάλογα αντανακλαστικά που θα μπορούσαν να βοηθήσουν σε αυτές τις καταστάσεις. Βιώνουμε κάτι εντελώς νέο. Το μόνο που ξέρω είναι πως το κίνημα συνεχίζεται και προσπαθεί να οργανωθεί καλύτερα. Το ότι έχει πια βγει από το Ταξίμ και έχει αγγίξει σχεδόν όλη τη χώρα είναι πολύ θετικό. Τώρα αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να οργανώσουμε, ειδικά στην Ιστανμπούλ, την πλατεία και το πάρκο σε κέντρο της όλης αντίστασης. Βέβαια είναι μια τεράστια ευκαιρία για την ριζοσπαστική Αριστερά να έρθει σε επαφή και να συμπορευθεί με έναν μεγάλο κόσμο που ούτε στα όνειρα της δεν θα είχε επαφή. Το μόνο σίγουρο είναι ότι συνεχίζουμε…
Τη συνέντευξη πήρε ο Γιάννης Αλμπάνης στις 3.6.2013
Πηγή: RedNoteBook