Αν το παράδειγμα της Γροιλανδίας, σε μια άλλη εποχή, όχι μόνο δεν προκάλεσε κλυδωνισμούς, αλλά εν πολλοίς είναι άγνωστο, δεν ισχύει το ίδιο με την αποχώρηση της Μ. Βρετανίας. Ανοίγει μια περίοδος ανακατατάξεων, πιθανώς ιστορικών για το Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ. Δεν αποκλείονται όμως πραξικοπήματα (αλά Τσίπρα) κατά της λαϊκής ψήφου, μιας και ήδη δημιουργούνται οι μηχανισμοί υπονόμευσης του αποτελέσματος του βρετανικού δημοψηφίσματος.
Η υπέρ της αποχώρησης ψήφος κυρίως εργατικών και πληβειακών στρωμάτων του Ηνωμένου Βασιλείου αποτελεί πρώτα απ'όλα κόλαφο για τις παγκοσμιοποιημένες ελίτ που απομυζούν λαούς και χώρες και περιγελά την εκστρατεία πολιτικών εκβιασμών και φόβου που εξαπέλυσε σύσσωμο το βρετανικό κατεστημένο και ένας συνασπισμός από τον Ομπάμα, το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα μέχρι τις Βρυξέλλες και μερικές αμφιλεγόμενες προσωπικότητες όπως ο Γ. Βαρουφάκης.
Αποτελεί ισχυρή απόδειξη ότι οι λαοί δεν αποδέχονται το δόγμα ότι η ένταξη στην ΕΕ είναι μονόδρομος ή μια διαδικασία χωρίς επιστροφή, όπως διατείνεται και η κυβέρνηση Τσίπρα, προκειμένου να εφαρμόσει ατιμώρητα μνημονιακές πολιτικές και να παραδώσει τον πλούτο της χώρας στα αρπακτικά των αγορών. Η συμπεριφορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στην Ελλάδα και η ολοκληρωτική υποταγή του Τσίπρα, όπως υπογραμμίζουν πολλοί αναλυτές, έπαιξε σημαντικό ρόλο, ως παράδειγμα προς αποφυγήν, στην απόφαση που πήρε ο βρετανικός λαός για την αποχώρηση από την ΕΕ.
Το ποσοστό της συμμετοχής στο δημοψήφισμα , το πρωτοφανές 72,2 %, σήμαινε ότι συρρέουν στις κάλπες οι λαϊκές μάζες, αυτές που έχουν μπει στη γωνία από τα κυρίαρχα κόμματα και θεωρούν ότι το πολιτικό παιχνίδι διεξάγεται εις βάρος τους, και προανάγγειλε την οργή που εκφράστηκε υπέρ της αποχώρησης. Η πρώτη ορατή πολιτική συνέπεια αυτής της οργής είναι η παραίτηση του Ντ. Κάμερον τον προσεχή Οκτώβριο, η δεύτερη οι παραιτήσεις και αποπομπές μελών της "σκιώδους"κυβέρνησης του Εργατικού Κόμματος. Και υπάρχουν πολύ σημαντικές, μη ορατές στην ολότητά τους ακόμη, συνέπειες, μεταξύ των οποίων η από πολλές πλευρές αμφισβήτηση της ΕΕ, ο κλονισμός των αγορών κ.λπ..
Οι λαοί έχουν τη δύναμη ανατροπής της κρατούσας τάξης πραγμάτων και το βρετανικό δημοψήφισμα , ευτυχώς, το θύμισε ξανά. Αρκεί αυτή η δύναμη να μην περιορίζεται στην κάλπη...
Οι Βρετανοί εργαζόμενοι και φτωχοί ψήφισαν τo "Brexit"γιατί αντιλαμβάνονται ότι οποιοδήποτε οικονομικό ή πολιτικό σχέδιο των ευρωπαϊκών (και της βρετανικής κατ'εξοχήν) ελίτ δεν τους περιλαμβάνει και ότι θα βυθίζονται συνεχώς στο κοινωνικό και πολιτικό περιθώριο. Τα στοιχεία που έρχονται στη δημοσιότητα για τη σύνθεση της ψήφου δείχνουν μια κάθετη διαίρεση ανάμεσα στα πλούσια, κοσμοπολίτικα στρώματα και στους φτωχούς, ανέργους, εργαζόμενους, ανάμεσα στις περιοχές συγκέντρωσης πλούτου και στις κατεστραμμένες οικονομικά περιοχές.* Ακόμη και στη Σκοτία και στη Β. Ιρλανδία, όπου η επιθυμία απόσπασης από το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ισχυρή και όπου, αναμενόμενα, επικράτησε η ψήφος υπέρ της παραμονής στην ΕΕ, τα ποσοστά υπέρ της αποχώρησης είναι υψηλά (38% στην πρώτη, 44% στη δεύτερη). Ευνόητα, το χρηματοπιστωτικό κέντρο του Λονδίνου ψήφισε υπέρ της παραμονής σε ποσοστό 75%. Οι απείρως κερδισμένοι της παγκοσμιοποίησης και της ευρωπαϊκής ενοποίησης. **
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αποτελεί κυρίως πλήγμα ακριβώς σ'αυτό το επιχειρηματικό και πολιτικό κατεστημένο, επιλογή των οποίων και προς το ιδιοτελές συμφέρον τους ήταν η ένταξη στην (ΕΟΚ) ΕΕ. Και δημιουργεί πιο ευνοϊκό περιβάλλον για την αντίσταση του βρετανικού λαού στις πολιτικές της λιτότητας, δίνει μια “ανάσα” για να προχωρήσει παρακάτω. Τα κόμματα του κατεστημένου, το Συντηρητικό και το Εργατικό, θα περάσουν μια περίοδο βαθιάς κρίσης και ανακατατάξεων, τις οποίες δεν προκαλεί τόσο η διαίρεση των ηγετικών κύκλων, όπως ισχυρίζεται ο κυρίαρχος Τύπος, όσο η μαζική αποσκίρτηση της βάσης τους και η απόρριψη της πολιτικής τους. Το αποτέλεσμα θα τροφοδοτήσει ευρύτατες συζητήσεις μέσα στους λαούς κάθε χώρας για το δικό τους μέλλον σε σχέση με τον άτεγκτο μηχανισμό της ΕΕ. Ήδη δημιουργεί ένα είδος αφύπνισης παντού.
Όμως, αποτελεί και μια πολύ σοβαρή προειδοποίηση για την ευρωπαϊκή “αριστερά της παραμονής”, ποικίλων ρευμάτων, δείχνοντας πόσο έχει αποσπαστεί από τα ζωτικά συμφέροντα των εργαζόμενων, των φτωχών, αφήνοντάς τα στη σκύλευση της ακροδεξιάς. Βλέποντας την απόριψη της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τα λαϊκά στρώματα και την επιθυμία να ανακτήσουν την κυριαρχία στη χώρα τους, η ακροδεξιά σε όλη την Ευρώπη επιχειρεί να τεθεί επικεφαλής της αμφισβήτησης της ΕΕ. Η Μαρίν Λεπέν ζητάει δημοψήφισμα στη Γαλλία. Ο Γκέερτ Βίλντερς στην Ολλανδία, το ίδιο και το ακροδεξιό “Κόμμα των Ελεύθερων” στην Αυστρία. Οι ελίτ στη Δανία , την Πολωνία, την Ουγγαρία κ.α. εκτιμάται ότι θα προβάλουν αιτήματα για ειδικό καθεστώς μέσα στην ΕΕ.
Η αριστερά, ή η λεγόμενη αριστερά, που αφήνει στα χέρια της ακροδεξιάς την υπεράσπιση των λαϊκών συμφερόντων και της δημοκρατίας έναντι της ΕΕ αποδεικνύει ότι είτε είναι απόλυτα ενσωματωμένη στις πολιτικές και στην ελίτ των Βρυξελλών ή βυθισμένη σε τεράστιες αυταπάτες και φοβίες ή υποταγμένη στην εξυπηρέτηση ιδιοτελών συμφερόντων . Και τα τρία τη θέτουν αυτομάτως στην αντίπερα όχθη απ'αυτή των λαϊκών συμφερόντων, όσες θεωρίες κι αν κατασκευάσει.
Έχει σημασία αυτό που τονίζει η ανακοίνωση του αριστερού συνασπισμού στη Βρετανία που πάλεψε υπέρ της αποχώρησης: “Εάν δεν θέλουμε να είναι οι ρατσιστές το πρόσωπο του αποτελέσματος, δεν πρέπει να τους αφήσουμε. Υπάρχει μια μεγάλη μερίδα αυτών που ψήφισαν αποχώρηση που είναι αντίθετοι στη λιτότητα και τη νεοφιλελεύθερη τάξη πραγμάτων που πλήττει ευθέως τη ζωή τους και αποτελεί την πεμπτουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ας μη σπεύσουν κάποιοι να χρωματίσουν εκατομμύρια εργαζόμενους με τον ίδιο χρωστήρα που χρωματίζουν τον Φάρατζ. Πολλοί αριστεροί ψήφισαν παραμονή για λόγους που μπορεί κανείς να κατανοήσει, σε ένα άκρως διαιρετικό δημοψήφισμα. Είναι τώρα καιρός να ενωθούμε γύρω από τα αιτήματα που θα υποστηρίξουν εκατομμύρια εργαζόμενοι".
Η μαχόμενη αριστερά, κομμουνιστική και ριζοσπαστική, τα κοινωνικά και εργατικά κινήματα είναι απόλυτη ανάγκη να καταστήσουν επίκεντρο της δράσης τους την πάλη κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τη δημοκρατία, τη λαϊκή κυριαρχία και την ικανοποίηση των ζωτικών αναγκών της εργαζόμενης πλειονότητας. Όπως δείχνει η πρόσφατη εμπειρία, έτσι θα απομονωθεί η ακροδεξιά που επιχειρεί να δρέψει τους καρπούς της λαϊκής αμφισβήτησης απέναντι στην ΕΕ. Να κατανοήσουν ότι η λαϊκή ανησυχία για τη μετανάστευση δεν είναι ρατσιστική, οφείλεται συχνά σε πραγματικούς λόγους -- όπως στην περίπτωση της Βρετανίας που οι ελέω ευρωπαϊκών κανονισμών ασύδοτες ιδιωτικές εταιρείες μεταφέρουν από την Ανατολική Ευρώπη φθηνούς εργάτες, χωρίς συνδικαλιστικά δικαιώματα και ρίχνουν τα μεροκάματα, υπονομεύουν τα εργασιακά δικαιώματα.
Η αλλαγή της επιφυλακτικής ή και εχθρικής διάθεσης απέναντι στους μετανάστες συνδέεται άρρηκτα με τη βελτίωση της ζωής όλων των εργαζομένων και άρα με τους αγώνες κατά της λιτότητας, κατά της κατάλυσης δημοκρατικών και συνδικαλιστικών ελευθεριών -- και, συνεπώς, κατά της ΕΕ και των οικονομικών και πολιτικών δυνάμεων σε κάθε χώρα που έχουν τις Βρυξέλλες σαν προμαχώνα τους.
***
Με το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος, ανοίγει κι άλλο ένα πεδίο πάλης: η πειστική και επίμονη αντιμετώπιση των απειλών που άρχισαν να εξαπολύονται, αρχής γενομένης από την Άνγκελα Μέρκελ, η οποία έσπευσε να δηλώσει ότι “η ειρήνη στην Ευρώπη δεν είναι αυτονόητη”, και του Μ. Ρέντσι που επιστράτευσε ξανά τον ευρωπαϊκό μύθο για την “ειρηνοποιό” Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πέρα από τον ιδρυτικό μύθο ότι η ΕΟΚ συγκροτήθηκε για να υπηρετηθεί η ειρήνη, η ίδια η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι "πόλεμος με άλλα μέσα".
Τι είναι οι συνασπισμένοι στην ΕΕ κεφαλαιοκράτες όλων των χωρών-μελών αν όχι μια "μηχανή κοινωνικού πολέμου "κατά των εργατικών τάξεων, για τη διαχείριση των ανταγωνισμών τους και της κρίσης τους; Τι είναι ο έλεγχος της ρευστότητας από την ΕΚΤ, αν όχι είδος πολεμικού αποκλεισμού των πιο αδύναμων κρατών της ΕΕ; Τι είναι ο θανάσιμος για τους εργαζόμενους ανταγωνισμός μείωσης του εργατικού κόστους μεταξύ των χωρών; Τι είναι η συκοφάντηση των κοινωνικών κατακτήσεων ως "στρεβλώσεων της οικονομίας", αν όχι μια πολύπλευρη επιχείρηση κατά του κοινωνικού κράτους και όλων των εργασιακών δικαιωμάτων; Τι είναι οι ιδιωτικοποιήσεις των δημόσιων και κοινών αγαθών, αν όχι μια μορφή μοιράσματος πολεμικής λείας που την εκχωρούν αυθαίρετα οι κυβερνητικοί καταχραστές; Ή μήπως τα καθεστώτα έκτακτης ανάγκης δεν είναι μορφές πολέμου ενάντια στα δημοκρατικά δικαιώματα;
Μήπως εξέλιπαν και οι κανονικοί πόλεμοι; Στη Γιουγκοσλαβία παλιότερα, στη Μ. Ανατολή και την Αφρική, με διάλυση χωρών, με εθνοτικούς και θρησκευτικούς διχασμούς που φέρνει το φονταμενταλιστικό μίσος στις ευρωπαϊκές πόλεις ως απάντηση στον φονταμενταλισμό των αγορών και της λεηλασίας των πόρων των χωρών αυτών. Πώς θα χαρακτήριζε κανείς τις συμφωνίες για το προσφυγικό θέμα, που προκαλείται απ'αυτούς τους πολέμους, αν όχι μια μορφή μη συμβατικού πολέμου κατά των προσφύγων και μεταναστών;
Τον διεξάγουν με μαστοριά οι μηχανισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυτόν τον πολλές φορές μη ορατό πόλεμο. Διαιρώντας τις εργαζόμενες τάξεις της Ευρώπης. Τροφοδοτώντας την εθνικιστική μισαλλοδοξία και ανοίγοντας το δρόμο για την άνοδο των νεοφασιστικών δυνάμεων. Ενώ , ταυτόχρονα, επαναφέρουν τον ψυχρό πόλεμο με τη Ρωσία, την αύξηση των εξοπλισμών και της αντιπαράθεσης στην Ευρώπη.
Το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος φέρνει στην επιφάνεια όλες αυτές τις όψεις της πραγματικότητας και διευρύνει το πεδίο της ιδεολογικής πάλης και των λαϊκών αγώνων σε κάθε χώρα κατά της Ευρωζώνης/ΕΕ, και αυτό προσδίδει μία ακόμη σημαντική διάσταση στην ιστορική επιλογή του λαού της Βρετανίας. Όσοι στην Ελλάδα πάλεψαν πολλές δεκαετίες για να αποδείξουν ότι οι λαοί έχουν τη δύναμη να πραγματοποιούν μεγάλες πολιτικές ανατροπές, να πείσουν ότι δεν είναι μονόδρομος οι επιλογές της κυρίαρχης τάξης, να στηρίξουν τη λαϊκή αυτοπεποίθηση, που ποδοπάτησε και η κυβέρνηση Τσίπρα με την υποταγή της στην Ευρωζώνη και στα ισχυρά εγχώρια συμφέροντα, αποκτούν σήμερα μια πολύ σημαντική έμπρακτη απόδειξη.
***
*Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία για τους πολύ νέους ψηφοφόρους, 18-25 ετών. Στην ψηφοφορία πήραν μέρος σε ποσοστό μόνο 36%-38%, που σημαίνει ότι η μεγάλη πλειονότητά τους απείχε, σε αντίθεση με τις ηλικίες από 25 και πάνω που συμμετείχαν σε ποσοστό από 58% έως 83%. Επίσης ψήφισαν υπέρ της παραμονής σε ποσοστό 75%. Προς το παρόν, τόσο η ερμηνεία της μη συμμετοχής όσο και της ψήφου είναι δύσκολη, όπως υποστηρίζουν οι Βρετανοί αναλυτές, και επισημαίνουν ότι ο ισχυρισμός ότι αν συμμετείχαν περισσότεροι νέοι θα επικρατούσε η παραμονή δεν είναι βάσιμος, δεδομένου ότι δεν μπορεί να εξακριβωθεί ποτέ το πώς "θα ψήφιζαν"τα διάφορα στρώματα. Επίσης η ανάλυση του αποτελέσματος δείχνει ότι σε περιοχές όπου το μέσο εισόδημα αυξήθηκε κατά αρκετά μεγάλο ποσοστό επικράτησε η ψήφος υπέρ της παραμονής, ενώ σε περιοχές που σημειώθηκε μείωση του μέσου εισοδήματος επικράτησε η ψήφος υπέρ της αποχώρησης. Οι Βρετανοί πολίτες με καταγωγή από άλλες χώρες ψήφισαν σε ποσοστό 30% την παραμονή. Ωστόσο, οι εξειδικευμένες εκτιμήσεις θεωρούνται ακόμη πρόωρες και αμφίβολες (http://www.newstatesman.com/politics/staggers/2016/06/how-did-different-demographic-groups-vote-eu-referendum). Το στοιχείο που μάλλον δεν αμφισβητείται από κανέναν είναι ότι υπέρ της αποχώρησης ψήφισαν οι φτωχοί, οι μη έχοντες υψηλό μορφωτικό επίπεδο και οι μεγαλύτερες ηλικίες, δηλ. όσοι έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα από τη νεοφιλελεύθερη πολιτική,οι περιθωριοποιημένοι της παγκοσμιοποίησης, και όσοι έχουν εμπειρίες από μια εποχή που οι κοινωνικές/δημοκρατικές κατακτήσεις δεν είχαν ακόμη υπονομευθεί και έχουν το πλεονέκτημα της σύγκρισης σε σχέση π.χ. με νεότερους.
**Ποια είναι η “ταυτότητα” του City του Λονδίνου: καθημερινά γίνονται συναλλαγές 2,7 τρισ. δολαρίων στο ένα τετραγωνικό μίλι του, όπου απασχολούνται 400.000 άνθρωποι σχεδόν. Και δεν είναι μόνο αυτό το ένα τετραγωνικό μίλι, καθώς το Σίτι περιλαμβάνει τώρα το Canary Wharf ( έδρα ελάχιστων μεγάλων τραπεζών) και το Mayfair (προνομιακό στέκι των κεφαλαίων κάλυψης -- hedge funds). Το Σίτι , η χρηματοπιστωτική πρωτεύουσα της Ευρώπης, διαχειρίζεται περιουσιακά στοιχεία πελατών, ύψους 1,56 τρισ. δολαρίων, από όλο τον πλανήτη. Στο Treasure Islands,(http://treasureislands.org/pre-brexit-has-already-handed-the-city-of-london-four-big-victories/) ο Nicholas Shaxson υποστήριξε ότι οι “χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες συρρέουν στο Λονδίνο γιατί τις αφήνει να κάνουν ό,τι δεν μπορούν να κάνουν στις χώρες τους” -- εις βάρος της κοινωνικής πλειοψηφίας... Συνεπώς, είναι ευνόητο το 75% και το Brexit μπορεί να ερμηνευθεί και ως μια ψήφος ενάντια στη διαφθορά που διαποτίζει τον πιο σημαντικό οικονομικό κλάδο της Βρετανίας. (Τα στοιχεία είναι από http://www.counterpunch.org/2016/06/24/why-the-uk-said-bye-bye-to-the-eu/).