Του Βασίλη Παπανικολάου Δικηγόρου,
Μέλους της Νομικής Ομάδας του Κινήματος Δεν Πληρώνω
Τα κυρίαρχα μέσα μαζικής ενημέρωσης έθαψαν κυριολεκτικά μια πολύ σημαντική είδηση των τελευταίων ημερών, την αθώωση του Νίκου Ασλάνογλου και του Δημήτρη Γκάλαβου, που δικάζονταν για την πρώτη επανασύνδεση ρεύματος στην Ελλάδα. Το δικαστήριο, όπως όφειλε, τους αθώωσε, γιατί –πέρα απ’ όλα τ’ άλλα- η επανασύνδεση ρεύματος κατά τρόπο που ο μετρητής της ΔΕΗ συνεχίζει να «γράφει», δεν στοιχειοθετεί το ποινικό αδίκημα της κλοπής αλλά ούτε και κανένα άλλο ποινικό αδίκημα. Πράγμα που σημαίνει με απλά λόγια ότι ο εισαγγελέας δεν θα έπρεπε καν να έχει ασκήσει ποινική δίωξη εναντίον τους ούτε να τους έχει σύρει σε δίκη.
Πέραν αυτού, δεν θα πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι για να κριθεί η νομιμότητα και το άδικο μιας πράξης, θα πρέπει πάντοτε να σταθμίζονται τα έννομα αγαθά που συγκρούονται και ποιο απ’ όλα οφείλουμε να προστατεύσουμε. Στην προκειμένη περίπτωση, υπέρτερο αγαθό συνιστά η ανθρώπινη ζωή (που πολλές φορές κινδυνεύει άμεσα από τη διακοπή ρεύματος, σε άτομα μηχανικά υποστηριζόμενα ή λαμβάνοντα φάρμακα που απαιτούν ψυγείο), η αξιοπρεπής διαβίωση και η πρόσβαση σε αυτονόητα πλέον αγαθά του πολιτισμού. Και το ηλεκτρικό ρεύμα είναι ένα από αυτά. Αντίθετα, δεν οφείλουμε καμία συμμόρφωση σε νόμους κατάφωρα αντισυνταγματικούς, όπως τα μνημόνια και όλες αυτές οι διατάξεις που έχουν εκτοξεύσει στα ύψη τα τιμολόγια της ΔΕΗ κι έχουν επιβάλει τις λεγόμενες «ρυθμιζόμενες χρεώσεις» και άλλα χαράτσια, κρυφά ή φανερά. Σε τελευταία ανάλυση, αυτός που παρανομεί είναι εκείνος που εφαρμόζει τους αντισυνταγματικούς νόμους.
Η αθώωση Ασλάνογλου-Γκάλαβου θα πρέπει λοιπόν να μαθευτεί και στο τελευταίο ελληνικό σπίτι και να γίνει σημαία ενθάρρυνσης όλων των συνανθρώπων μας που κινδυνεύουν ή έχουν ήδη υποστεί διακοπή ρεύματος. Το κίνημα των επανασυνδέσεων ρεύματος, που κυριολεκτικά σώζει χιλιάδες ζωές, απαλλάσσεται πλέον από το φόβο του ποινικού αδικήματος.
Παρόλα αυτά, εδώ θα πρέπει να σχολιάσουμε το ρόλο των εισαγγελικών αρχών, που πολλές φορές έχουν την τάση να ποινικοποιούν καθαρά αστικής φύσεως διαφορές. Ένα παράδειγμα: Αν αγοράσεις κάτι και δεν το πληρώσεις, αυτό δεν συνιστά ποινικό αδίκημα αλλά αστική διαφορά, βάσει της οποίας ο πωλητής μπορεί να προχωρήσει σε κατάσχεση περιουσιακού σου στοιχείου. Αντίστοιχα, αν επανασυνδέσεις το ρεύμα και ο μετρητής καταγράφει, όπως και αν δεν πληρώσεις διόδια, ο «δικαιούχος» (εδώ η ΔΕΗ και η εταιρεία των διοδίων) έχει το ίδιο δικαίωμα. Σε καμία από τις περιπτώσεις αυτές δεν υπάρχει ποινικό αδίκημα, δεν μπορεί δηλαδή να σου επιβληθεί στέρηση της προσωπικής σου ελευθερίας. Εν τούτοις, έχουμε δει από εισαγγελείς πολύ θολές νομικές κατασκευές, βάσει των οποίων το «βίαιο σπρώξιμο της μπάρας» και η διέλευση χωρίς πληρωμή διοδίου παραπέμφθηκε στο ακροατήριο ως ποινικό αδίκημα και συγκεκριμένα ως «παράνομη βία». Επρόκειτο όμως για τόσο μεγάλο νομικό τερατούργημα, ώστε οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν.Όπως και να χει, θα πρέπει όλοι να καταλάβουμε ότι η έννοια της «νομιμότητας» είναι πολύ σχετική. Στην ιστορία έχουν υπάρξει χιλιάδες άδικοι νόμοι, που επιβάλλονταν από τους κυρίαρχους στα χαρτιά, αλλά στην πράξη ουδέποτε εφαρμόζονταν, χάρη σε ένα –πολλές φορές βουβό αλλά πανίσχυρο- κύμα ανυπακοής, που ουσιαστικά τους καταργούσε. Έτσι και τώρα ο ελληνικός λαός, θα πρέπει να υπερασπιστεί η δική του νομιμότητα, που πάνω απ’ όλα είναι η ανάγκη για την επιβίωσή του.