Έχουμε γίνει μάρτυρες κατά το τελευταίο διάστημα ενός παροξυσμού του κρατικού αυταρχισμού εκ μέρους των κυβερνώντων -ως αποκορύφωση των εξελίξεων της τετραετίας 2010-2014 –σε βάρος των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων των πολιτών και ειδικότερα όσων αμφισβητούν κατά τρόπο ενεργό τις κρατούσες οικονομικές και κοινωνικές επιλογές. Η εφαρμογή των σκληρών και ανεπιεικών μνημονιακών πολιτικών και η αποδυνάμωση της εθνικής κυριαρχίας έρχονται σε σύγκρουση με την ισχύ του κοινωνικού κράτους δικαίου και την προστασία των συνταγματικών ελευθεριών, οι οποίες έχουν κατακτηθεί με τους αγώνες και τις πολυετείς προσπάθειες του ελληνικού λαού.
Ήδη, τα δικαιώματα στην συνδικαλιστική ελευθερία και στην απεργία, στην ελεύθερη δημόσια συνάθροιση και στην ελεύθερη πολιτική έκφραση έχουν δεχθεί σημαντικά πλήγματα από την πρακτική της εκτελεστικής εξουσίας. Με αφετηρία την υποβάθμιση του θεσμού των συλλογικών διαπραγματεύσεων και των συλλογικών συμβάσεων από το 2012 και εξής, έχουμε ήδη φθάσει στη συστηματική άσκηση ποινικών διώξεων κατά συνδικαλιστών με αβάσιμες κατηγορίες όπως συνέβη ειδικότερα στην περίπτωση του μέλους της διοίκησης της ΑΔΕΔΥ Παύλου Αντωνόπουλου και στην χειραγώγηση της δικαστικής λειτουργίας ώστε να διωχθούν ποινικά συνδικαλιστές και ενεργοί πολίτες. Επίσης, αποτελεί κοινό τόπο το γεγονός ότι η διεξαγωγή των συναθροίσεων έχει καταστεί άκρως προβληματική μέσω της κατάχρησης των χημικών ουσιών κατά των διαδηλωτών αλλά και ορισμένων απαγορεύσεων συναθροίσεων όπως κατά την ημέρα της γιορτής για την ανάληψη της ελληνικής Προεδρίας στην Ε.Ε. Τα συλλογικά πολιτικά δικαιώματα αποτελούν ουσιαστική πραγμάτωση της δημοκρατικής αρχής και η συστηματική παρακώλυση της άσκησής τους παραμορφώνει και αλλοιώνει τον δημοκρατικό χαρακτήρα του πολιτεύματος.
Την ίδια στιγμή παρατηρούμε με έντονη ανησυχία μια εκστρατεία μακκαρθικής στοχοποίησης σε βάρος επιστημόνων και ιδιαίτερα νομικών , οι οποίοι ασκούν εδώ και χρόνια μια συνεκτική επαγγελματική και επιστημονική πρακτική επικριτική προς τις παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων όπως το δικαίωμα ποινικής υπεράσπισης κατά το άρθρο 20 παρ. 1 Σ και το άρθρο 6 της Ε.Σ.Δ.Α. και ιδίως εν όψει της εφαρμογής της έκτακτης αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας, επισημαίνοντας αντιφάσεις και όψεις αντισυνταγματικότητας αυτής της νομοθεσίας. Ιδίως στην περίπτωση του Δημήτρη Μπελαντή, δικηγόρου και διδάκτορος δημοσίου δικαίου, αυτό που βάλλεται στο πρόσωπό του είναι η επιμονή του στην προστασία των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων και η μη αποδοχή της συρρίκνωσής τους για ειδικές κατηγορίες κατηγορουμένων καθώς, επίσης, και η επιστημονική επιμονή του στην προάσπιση της συνταγματικής έννοιας του πολιτικού εγκλήματος. Σε κάθε περίπτωση, είναι αδιανόητο ένας δικηγόρος και νομικός να συκοφαντείται σχεδόν ως «συνεργός της τρομοκρατίας» για τις δημόσιες πολιτικές παρεμβάσεις του και για την ιδιαίτερη δικηγορική και επιστημονική του πρακτική. Όπως είναι αδιανόητο, οι θεωρητικές θέσεις ενός επιστήμονα και ενεργού στοχαστή για τον κοινωνικό μετασχηματισμό στην χώρα μας να διαστρεβλώνονται και να λαμβάνουν χαρακτήρα σκανδαλοθηρικών δημοσιευμάτων.
Τέλος, μας προξενεί έκπληξη και ανησυχία η παράταση του καθεστώτος επίταξης υπηρεσιών («επιστράτευσης») κατά το ν.δ. 17/1974 εδώ και έναν χρόνο για τους εργαζόμενους στο Μετρό, σε πλήρη αναντιστοιχία και παρέκκλιση ακόμη και από αυτές τις προϋποθέσεις που θέτει αυτό το αμφιλεγόμενο νομοθέτημα, το οποίο κυρίως τέθηκε για να αντιμετωπίσει περιπτώσεις θεομηνιών, φυσικών καταστροφών κλπ. Ιδίως μάλιστα χωρίς να έχει εκδοθεί ως τώρα η απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας επί της σχετικής προσφυγής.
Πιστεύουμε ότι η ελληνική κοινωνία χρειάζεται επειγόντως μια διαδικασία εκδημοκρατισμού,προστασίας και διεύρυνσης των θεμελιωδών δικαιωμάτων και πρέπει να αποφύγει σε κάθε περίπτωση μια αυταρχική αναδίπλωση και μια εκτροπή μακκαρθικού και αυταρχικού χαρακτήρα.
*Γιώργος Κασιμάτης, ομότιμος καθηγητής Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Δημήτρης Καλτσώνης, καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου.
Γιώργος Κατρούγκαλος, καθηγητής Δημοκριτείου Πανεπιστημίου.