Ο Γ. Τρικαλινός, ένας κομμουνιστής φοιτητής, περιέγραφε έτσι την πρώτη επέτειο της ιταλικής εισβολής:
«Τόποι προσυγκέντρωσης είχαν καθοριστεί διάφοροι χώροι γύρω από την πλατεία Συντάγματος, όπου θα γινόταν η κεντρική εκδήλωση. Κι αυτή είχε οριστεί στις 11… Από πολύ νωρίς άρχισαν να καταφθάνουν οι πρώτες ομάδες φοιτητών μαζί με εργάτες, μαθητές και άλλους εργαζόμενους. Με νοήματα γίνονταν οι συνεννοήσεις και έπειτα σκορπούσαν από εδώ και από κει για μη γίνονται αντιληπτοί από τα ελληνόφωνα όργανα των κατακτητών και τα ιταλικά περίπολα. Την καθορισμένη στιγμή ένα σφύριγμα και μια φωνή “Πατριώτες!” έκανε όλες τις σκόρπιες παρέες να συγκεντρωθούν γύρω από έναν ομιλητή, που σηκωμένος στα χέρια έλεγε δυο λόγια για τις 28 του Οκτώβρη και καλούσε να πάνε ομαδικά στον Άγνωστο Στρατιώτη… Στις 11 ακριβώς έβλεπες να καταφθάνουν οι φάλαγγες από διάφορους τόπους προσυγκέντρωσης με τις ελληνικές σημαίες μπροστά… Χιλιάδες και χιλιάδες είχαν πλημμυρίσει την Πλατεία Συντάγματος…».
Το αντιστασιακό κίνημα φουντώνει και οι δύο επόμενες επέτειοι της 28ης Οκτωβρίου θα τιμηθούν με πλήθος ενεργειών, συγκεντρώσεων και μαχών με τους κατακτητές σε ολόκληρη τη χώρα. Έτσι, το 1944, μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς, με ένα από τα πρώτα διατάγματα της μεταπολεμικής κυβέρνησης, η 28η Οκτωβρίου κηρύσσεται μέρα επίσημου εορτασμού αφού ήταν σίγουρο ότι ο ίδιος ο λαός θα την επέβαλε έτσι κι αλλιώς, όπως και έκανε, με τεράστιες συγκεντρώσεις εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων που οργάνωσε το ΕΑΜ. Θα ακολουθήσουν ταραγμένες εποχές και το μετεμφυλιακό κράτος θα αποστεώσει την επέτειο, μετατρέποντάς την σε μια γιορτή της επίσημης «εθνικοφροσύνης», ξένη από τον πραγματικό λαϊκό ξεσηκωμό που εξερράγη το 1940.
Στα χρόνια της μνημονιακής επιβολής, στην 28η Οκτωβρίου δόθηκε ένα νέο νόημα, με αποκορύφωμα όσα συνέβησαν το 2011 όταν ο λαός κατέκλεισε τις παρελάσεις, αποδοκιμάζοντας τον πολιτικό κόσμο για την παράδοση της χώρας στους δανειστές. Μόλις προχτές στη Θεσσαλονίκη επρόκειτο να διεξαχθεί, αλλά τελικά αναβλήθηκε, μια δίκη μερικών αγωνιστών που συμμετείχαν σε εκείνα τα γεγονότα.
Ποιο είναι το νόημα της φετινής 28ης Οκτωβρίου; Η χώρα απειλείται με μετατροπή σε «χώρο» παραδομένο στα γεωπολιτικά συμφέροντα. Οι εξελίξεις στη Μεσόγειο και την Κύπρο είναι απειλητικές και συμβαίνουν σε περιβάλλον πολέμων στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία. Η φλόγα της αντίστασης χρειάζεται να αναζωπυρωθεί, τα «Όχι» του σήμερα πρέπει να ακουστούν. Σε πείσμα του ραγιαδισμού της σύγχρονης «εθνικοφροσύνης»
Το editorial του Δρόμου της Αριστεράς
πηγή: Δρόμος της Αριστεράς