τους όρους φυλάκισης, ανάλογα με το αδίκημα· να μην εφαρμόζεται o «νόμος Ρουπακιώτη» για τα ναρκωτικά (που προέκρινε τη θεραπεία), και έτσι ο ένας στους τέσσερις κρατούμενους να είναι για υποθέσεις ναρκωτικών· να εκτίουν ουσιαστικά μια δεύτερη ποινή οι υπό απέλαση αλλοδαποί (αφού κρατούνται και μετά το τέλος της ποινής τους)· να στοιβάζονται άνθρωποι σα σακιά στις φυλακές, που δεν τους χωράνε. Είναι πολλές οι ντροπές. Και, εκτός του ότι ακυρώνουν βέβαια το κράτος δικαίου, γεννούν πόνο, πολύ πόνο, δυστυχία, συντριβή που φτάνει και στον θάνατο. Βυθίζουν στην αθλιότητα και τη βαρβαρότητα χιλιάδες ανθρώπους, τους 12.000 που είναι στη φυλακή, τις οικογένειές τους, τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους (άσχετα με το αν είναι και αυτοί συχνά φορείς της βαρβαρότητας) και μια ολόκληρη κοινωνία η οποία μαθαίνει να εθίζεται στην αθλιότητα ή –ίσως ακόμα χειρότερα– μαθαίνει να μη μαθαίνει το τι γίνεται στις φυλακές της, τόπους άβατους , σκοτεινούς, φρικαλέους.
***
Το νομοσχέδιο εισάγει τολμηρά μέτρα: καταργεί τις φυλακές τύπου Γ΄, καταργεί (με ελάχιστες εξαιρέσεις) την κράτηση ανηλίκων, ευνοεί την αποφυλάκιση γερόντων, ασθενών, ανθρώπων με αναπηρία, καθορίζει γενικότερα ευνοϊκές προϋποθέσεις για την απόλυση κρατουμένων, μεριμνεί για την απεξάρτηση, αποφυλακίζει τους υπό απέλαση που έχουν εκτίσει την ποινή τους.
Kαι ας θυμόμαστε ότι όλα αυτά δεν είναι λέξεις και όροι άψυχοι· είναι άνθρωποι, ανθρώπινα κορμιά και ψυχές που βασανίζονται ή λυτρώνονται, όνειρα και ζωές που συντρίβονται ή παίρνουν μια ανάσα. Οι λέξεις «σιδερώνουν», καλλωπίζουν. Λέμε, ας πούμε, «υπερπληθυσμός» και «άθλιες συνθήκες». Κι αυτό σημαίνει κελιά χωρίς θέρμανση, χωρίς ζεστό νερό και φωτισμό, ελάχιστα τετραγωνικά, κλειδωμένα το βράδυ, κρατούμενους που κοιμούνται κάτω από τα κρεβάτια άλλων… Κι όσο για το νοσοκομείο των φυλακών Κορυδαλλού «Άγιος Παύλος», ας ακούσουμε έναν κρατούμενο: «Η ποινή του θανάτου έχει καταργηθεί στην Ελλάδα — τουλάχιστον τυπικά γιατί στην πράξη πεθαίνουμε στο νοσοκομείο της φυλακής. Εδώ μέσα νιώθουμε ότι βρισκόμαστε στον ξάδελφο, τον Άγιο Πέτρο — έτσι ονομάζουμε το νοσοκομείο Άγιος Παύλος μεταξύ μας» (ρεπορτάζ της Μαρινίκης Αλεβιζοπούλου, Unfollow, Φλεβάρης 2014).
Το νομοσχέδιο μας δείχνει ότι δεν είναι όλοι ίδιοι, ότι υπάρχουν διαφορετικές λογικές, ότι μια αριστερή κυβέρνηση μπορεί (παρά το ασφυκτικό πλαίσιο της διαπραγμάτευσης) να υλοποιεί ιδέες που εξανθρωπίζουν και δεν εξαγριώνουν, να μην επενδύει στον φόβο και το μίσος, αλλά στην επανένταξη και την επιείκεια.
Ο μπαμπούλας τραγουδάει στα κανάλια
Και είναι θλιβερό ότι, από όλο αυτό τον πλούτο του νομοσχεδίου, για τη Νέα Δημοκρατία και πολλά media, η συζήτηση εστιάζεται αποκλειστικά σε δύο θέματα: την κατάργηση των φυλακών τύπου Γ΄ και την αποφυλάκιση του Σάββα Ξηρού.
Επί της ουσίας δεν έχω να πω πολλά. Μονάχα ότι οι φυλακές τύπου Γ΄ παραβιάζουν την ίση μεταχείριση των κρατούμενων (θεμέλιο του νομικού μας συστήματος), ενώ η άποψη να μην απολύονται οι βαριά ανάπηροι είναι βαθιά μισάνθρωπη. Όσο για τον Σάββα Ξηρό (ανάπηρο κατά 87%, με κρατική πιστοποίηση), ενώ λέγεται ότι η διάταξη είναι φωτογραφική, η αλήθεια είναι η αντίθετη: θα ήταν φωτογραφική αν τον εξαιρούσε!
Πρέπει, πιστεύω, να κάνουμε δύο πράγματα. Το πρώτο είναι να πούμε καθαρά ότι η εφαρμογή του νόμου δεν μπορεί να σκληραίνει ή να χαλαρώνει ανάλογα με την αντιπάθεια ή τη συμπάθειά μας για τον κρατούμενο, ανάλογα με το είδος του αδικήματός του. Ο Νίκος Μιχαλολιάκος αποφυλακίστηκε προχθές, επειδή έληξε το δεκαοκτάμηνο. Παρά την απέχθειά μας, και για τον ίδιο και για τις πράξεις του, δεν διανοηθήκαμε ούτε στιγμή να πούμε ότι έπρεπε να γίνει εξαίρεση ή ότι η αποφυλάκιση δείχνει «συμπάθεια» (άλλο θέμα βέβαια γιατί πέρασε το δεκαοχτάμηνο χωρίς να αρχίσει η δίκη — γι’ αυτό φέρουν σοβαρές ευθύνες και η προηγούμενη κυβέρνηση και η δικαστική εξουσία).
Το δεύτερο, και πολύ σημαντικό, είναι να μην πέσουμε στην παγίδα της Δεξιάς να μονοπωλήσει τη συζήτηση ο Σάββας Ξηρός. Είναι παγίδα, από την οποία έχουμε να χάσουμε, ακόμα και αν τα λέμε πολύ καλά. Όχι μόνο επειδή, με δεδομένο το τοπίο των ΜΜΕ, το μόνο που θα μάθει πολύς κόσμος είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αβαντάρει τους πυρήνες, τη συνωμοσία και τη φωτιά εν γένει. Αλλά επειδή δεν είναι αυτό το επίδικο. Το επίδικο είναι όλο το εύρος του νομοσχεδίου. Και σε αυτό πρέπει να πιέσουμε όλους να τοποθετηθούν: και τη Ν.Δ., και το ΠΑΣΟΚ. Η συζήτηση δεν μπορεί να αρχίζει από τον Σάββα Ξηρό (ως μπαμπούλα) και να τελειώνει στον Χριστόδουλο Ξηρό (ως μπαμπούλα). Ας εκφραστούν όλες οι απόψεις, οι πιο συντηρητικές, οι πιο κατασταλτικές, οι πιο ελευθεριακές, και ας μη μονοπωλεί τη συζήτυηση η κραυγή «Ο μπαμπούλας!» (τραγουδάει τις νύχτες — και αποφυλακίζεται).
Ο μποτιλιαρισμένος αυτοκινητόδρομος»
Χρειάζεται όλοι, όσοι δεν θέλουμε οι φυλακές να είναι κολαστήρια, ό,τι κι αν είμαστε (αριστεροί, αντιεξουσιαστές, δημοκράτες, χριστιανοί ή ευαίσθητοι πολίτες) να στηρίξουμε με κάθε τρόπο το νομοσχέδιο. Όσον αφορά ειδικότερα τους αριστερούς και τους κινηματίες, ας ξέρουμε ότι, αν δεν το κάνουμε, αυτή η στήριξη δεν θα έρθει εξ ουρανού. Ο χώρος των κυρίαρχων προοδευτικών ή φιλελεύθερων –που «φυσιολογικά» θα το στήριζε– παίρνει θέση εναντίον του. Ρίξτε μια ματιά στα άρθρα του Π. Μανδραβέλη και του Γ. Πρετεντέρη την προηγούμενη βδομάδα. Ο πρώτος ανησυχεί ότι αφού αποφυλακίζονται με ποσοστό 67% θα έχουμε μια βιομηχανία αναπήρων-μαϊμού, ο δεύτερος κουνάει το δάχτυλο στην κυβέρνηση ότι δεν έχει λαϊκή εντολή για ενέργειες όπως η «δωρεάν μεταφορά των παράνομων μεταναστών στην κεντρική πλατεία της αρεσκείας τους». Και για το θέμα μας λέει: «Δεν θυμάμαι η λαϊκή εντολή της 25ης Ιανουαρίου να περιλαμβάνει το άνοιγμα των φυλακών στο όνομα της “αποσυμφόρησης” — λες και είναι ένα είδος μποτιλιαρισμένου αυτοκινητόδρομου».
Είναι ένα νομοσχέδιο για το οποίο αξίζουν συγχαρητήρια στον Νίκο Παρασκευόπουλο και όλους τους συνεργάτες του. Και όταν γίνει νόμος, μπορούμε να αισθανόμαστε χαρούμενοι και υπερήφανοι. Για να γίνει αυτό όμως, πρέπει να το στηρίξουμε. Ας κάνουμε την κριτική που θέλουμε ας παλέψουμε για να διευρυνθεί, ας μην κάνουμε όμως ένα: να κοιτάμε αδρανείς και αφ’ υψηλού. Γιατί δεν πρόκειται «να πάει» από μόνο του. Δεν είναι μόνο το θέμα να ψηφιστεί, είναι να γίνει ευρύτερα γνωστό, στην ελληνική κοινωνία, πόσο σπουδαίο και ευεργετικό είναι. Ώστε να ακολουθήσουν και άλλα μέτρα, πάντα στην κατεύθυνση του εξανθρωπισμού των φυλακών, για ένα σύστημα «σωφρονιστικό» και όχι «εξοντωτικό».
Το άρθρο οφείλει πολλά στις συζητήσεις με τον Δημοσθένη Παπαδάτο-Αναγνωστόπουλο, συντονιστή του Τμήματος Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ
Στρατής Μπουρνάζος
πηγή: Ενθέματα