Του ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Την αποδοκιμασία της λιτότητας από τη λαϊκή πλειοψηφία και το τέλος 40 χρόνων κυριαρχίας του δικομματισμού σηματοδοτούν οι χθεσινές βουλευτικές εκλογές της Ισπανίας.
Τα δύο παραδοσιακά κόμματα εξουσίας, Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) καιΣοσιαλιστές (PSOE), που κυβερνούν την Ισπανία από το τέλος της εποχής Φράνκο, συρρικνώθηκαν αθροιστικά στο 50%, ενώ παραδοσιακά κυμαίνονταν γύρω από το 80%. Το ΡΡ του απερχόμενου
πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι διατηρήθηκε στην πρώτη θέση, αλλά με τεράστια αιμορραγία ψήφων: συγκέντρωσε μόλις το 28,7% και 123 έδρες, χάνοντας μία στις τρεις από αυτές που κατείχε και μένοντας πολύ μακρυά από το όριο της κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας- 176 έδρες.
Οι Σοσιαλιστές του Πέδρο Σάντσεθ κατάφεραν να διατηρήσουν τη δεύτερη θέση με 22% και 90 έδρες, σημειώνοντας ωστόσο το χειρότερο αποτέλεσμα στην ιστορία τους. Σε απόσταση αναπνοής, οιPodemos (με τους περιφερειακούς συμμάχους τους) απέσπασαν το 20,7% και 69 έδρες.
Στην τέταρτη θέση περιορίστηκαν οι φιλελεύθεροι Ciudadanos (μια πιο ισχυρή και πιο σοβαρή, αλλά εξίσου συστημική εκδοχή του δικού μας Ποταμιού) με 13,9% και 40 έδρες – πολύ μακριά από ταπαραφουσκωμένα ποσοστά που του έδιναν οι δημοσκοπήσεις, για λόγους μάλλον ευνόητους. Δύο έδρες με 3,7% εξασφαλίζει η Ενωμένη Αριστερά, ενώ 26 έδρες παίρνουν τα αυτονομιστικά κόμματατων Καταλανών, των Βάσκων κ.ά.
Το εκλογικό αποτέλεσμα καθιστά εξαιρετικά δύσκολο το σχηματισμό κυβέρνησης από τη Βουλή που προέκυψε. Ο βασιλιάς Φίλιππος θα δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ραχόι, ο οποίος, όμως, δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη δεδηλωμένη ούτε με την υποστήριξη των Ciudadanos, ενώαπίθανη θα ήταν η υποστήριξή του από τα αυτονομιστικά κόμματα δεδομένης της πολύ σκληρής γραμμής του στο Καταλανικό. Επομένως, η μόνη περίπτωση να σχηματίσει κυβέρνηση θα ήταν αν οι Σοσιαλιστές έκαναν αποχή στη δεύτερη ψηφοφορία, στη Βουλή, κάτι που θα του έδινε τη δυνατότητα να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας. Το ενδεχόμενο αυτό δεν μπορεί να αποκλειστεί, δεν φαίνεται ωστόσο πολύ πιθανό, τουλάχιστον αυτή τη στιγμή, καθώς θα απειλούσε να οδηγήσει τους Σοσιαλιστές σε πραγματική... εξαέρωση και να αναδείξει τους Podemos στη μόνη αντιπολίτευση.
Η άλλη εναλλακτική λύση θα ήταν ο σχηματισμός κυβέρνησης από το PSOE, το Podemos και τηνΕνωμένη Αριστερά, κατά το πορτογαλικό πρότυπο. Οι τρεις σχηματισμοί έχουν αθροιστικά 161 έδρες, όσους περίπου και το άθροισμα PP- Ciudadanos (163 έδρες) και θα χρειαστούν τη στήριξη αυτονομιστικών κομμάτων για να εξασφαλίσουν τη δεδηλωμένη. Το μεγάλο πρόβλημα είναι τοΚαταλανικό: οι Podemos τάσσονται υπέρ της διεξαγωγής δημοψηφίσματος ώστε να αποφασίσουν οι Καταλανοί για το μέλλον τους, κάτι που οι Σοσιαλιστές απορρίπτουν κατηγορηματικά, τουλάχιστον μέχρι τώρα.
Πάντως, στις πρώτες δηλώσεις του μετά το εκλογικό αποτέλεσμα, ο ηγέτης των Podemos Πάμπλο Ιγκλέσιας εμφανίστηκε ανοιχτός στην κυβερνητική συνεργασία με οποιαδήποτε δύναμη συναινέσει στησυνταγματική αναθεώρηση για την αλλαγή του πολιτικού συστήματος (χωρίς να θέσει όρους για την κατάργηση της λιτότητας). Θα ήταν πολύ δύσκολο, πάντως, για τους Podemos, να υπαναχωρήσουν από τη θέση τους για το Καταλανικό (θέση, που τους εξασφάλισε πολύ καλές επιδόσεις στηνΚαταλωνία και τη Χώρα των Βάσκων). Όπως πολύ δύσκολη φαίνεται και η υπόθεση της συνταγματικής αναθεώρησης, αφού στη Γερουσία εξακολουθεί να έχει την απόλυτη πλειοψηφία τοΡΡ.
Με αυτά τα δεδομένα, ανοίγει από σήμερα μια ενδεχομένως παρατεταμένη περίοδος διαβουλεύσεωνμεταξύ των κομμάτων και του παλατιού για το σχηματισμό κυβέρνησης. Η προθεσμία που προβλέπει το σύνταγμα είναι δύο μήνες. Αν μετά από την παρέλευση διμήνου δεν έχει σχηματιστεί κυβέρνηση, η Βουλή θα διαλυθεί και θα προκηρυχθούν νέες εκλογές.
ISKRA