1. Οι δημοσκοπήσεις προέβλεπαν ότι το Unidos Podemos θα ερχόταν δεύτερο κόμμα ξεπερνώντας τους σοσιαλδημοκράτες του PSOE (Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ισπανίας), και ότι αυτά τα δύο κόμματα θα είχαν την πλειοψηφία έναντι των κομμάτων της Δεξιάς. Αυτό δεν συνέβη και το Unidos Podemos έχασε στην πραγματικότητα ψήφους, σε σύγκριση με τις ψήφους των δύο κομμάτων (Podemos και Izquierda Unida – Ενωμένη Αριστερά) που το συναποτελούν, στις εκλογές του Δεκεμβρίου του 2015. Βεβαίως, αυτό προκάλεσε μεγάλη
απογοήτευση σε όσους αγωνιστές και απλούς ανθρώπους είχαν εναποθέσει πολλές ελπίδες και επέδειξαν μεγάλη ενεργητικότητα για να εκδιώξουν τη μισητή κάστα από την κυβέρνηση και να τερματίσουν την κατάσταση κοινωνικής έκτακτης ανάγκης που προκαλεί η χρόνια υψηλή ανεργία, η λιτότητα, οι μαζικές εξώσεις από σπίτια κοκ. Όμως, όπως είπε το βράδυ των εκλογών η Άντα Κολάου, η οποία αναδείχθηκε δήμαρχος της Βαρκελώνης μέσα από το κίνημα κατά των εξώσεων : Είναι πολύ εντυπωσιακό πόσο έχουν επικρατήσει οι εκλογικοί μηχανισμοί της αλλαγής μέσα στα μόλις 2-3 χρόνια της ύπαρξής τους.
2. Το Unidos Podemos έχασε πάνω από 1 εκατομμύριο ψήφους από τις εκλογές του Δεκεμβρίου του 2015. Ένας σημαντικός λόγος αυτής της πτώσης φαίνεται να είναι η μεγάλη αποχή των ψηφοφόρων του, ενώ ένας μικρότερος αριθμός τους επανέκαμψε στη σχετική ασφάλεια του PSOE. Η γενική πτώση της συμμετοχής κατά 3,4% μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους: εκλογική κόπωση, μονότονες διαμάχες, ενώ η γενική κίνηση προς τη Δεξιά θα μπορούσε να εξηγηθεί από την απέχθεια προς το ρίσκο και από το φόβο, ιδίως μετά τον κόλαφο του Brexit, και την καπηλεία του φόβου από τη Δεξιά όσον αφορά την Ελλάδα και το Podemos που θέλουν “ άλλη μια Βενεζουέλα” ( η οποία γενικά παρουσιάζεται σαν μια τρομακτική δικτατορία από τα ισπανικά ΜΜΕ).
Όπως όμως επισήμανε ο Εμανουέλ Ροντρίγκεζ Λόπες, από τη μια είναι πολύ πιθανό ένα συγκεκριμένο και μεγάλο μέρος της μείωσης των ψήφων προς το Unidos Podemos να σχετίζεται με το ότι θεωρείται πλέον ένα συνηθισμένο εκλογικό κόμμα με αριστερή προέλευση – που ανυπομονεί να συμμαχήσει με τους σοσιαλδημοκράτες-- και όχι η αντισυστημική δύναμη που εμφανίστηκε μέσα από το κίνημα της 15ης Μαΐου (που εκτός Ισπανίας ονομάζεται οι “Αγανακτισμένοι”). Από την άλλη, ορισμένοι μπορεί να απείχαν ή να προτίμησαν τη “μετριοπάθεια” του PSOE (ασφαλώς πολύ μικρότερος αριθμός), επειδή η κοινωνική κρίση φαίνεται λιγότερο πιεστική από ό,τι στο παρελθόν. Τέλος, κάποιοι ψηφοφόροι της Ενωμένης Αριστεράς μπορεί να μην ψήφισαν, λόγω επιφυλάξεων για τον "λαϊκισμό"του κύριου συμμάχου τους και την υποστήριξη του δημοψηφίσματος για την αυτονομία της Καταλωνίας.
3. Μετά από μια μακρά σειρά εκλογικών αναμετρήσεων με αυξανόμενη επιτυχία, ο εκλογικός κύκλος έχει τελειώσει και η στρατηγική του Podemos έχει αγγίξει τα όριά της. Το περασμένο έτος έγιναν 3-4 εκλογικές αναμετρήσεις στην Ισπανία, ανάλογα με την περιοχή. Αφιερώθηκε πολλή ενεργητικότητα σ'αυτές τις εκλογές και λιγότερη στην οικοδόμηση και διατήρηση των κινημάτων στους δρόμους, στις γειτονιές και στους τόπους εργασίας. Ήταν μια χρονιά ελπίδας, αλλά η ελπίδα μπορεί και να ακινητοποιεί, η ισπανική λέξη για το ελπίζω ( esperar) σημαίνει επίσης περιμένω, προσδοκώ. Το Podemos ενθάρρυνε αυτή την εξέλιξη, στρέφοντας όλη την προσπάθειά του στη δημιουργία μιας “εκλογικής μηχανής”. Πρώτα υποσκάπτοντας την τοπική βάση του (τους κύκλους), στη συνέχεια αμελώντας τη συγκρότηση νέων μορφών συμμετοχής και οργανωτικού βάθους. [Επιπλέον: το Unidos Podemos δεν προσέγγισε καν αυτό που πέτυχε η πλατφόρμα των πολιτών, Barcelona en Comú, στη Βαρκελώνη στις δημοτικές εκλογές, δηλ. τη δημιουργία μιας νέας πολιτικής κουλτούρας, την οποία πολλοί εδώ αποκαλούν “εκθήλυνση της πολιτικής”. Δίνει τη δυνατότητα ευρύτερης συμμετοχής , πιο σταθερών οργανωτικών δομών, αποκαλύπτει και εμφανίζει ως μη φυσιολογικό το αλαζονικό “αντριλίκι” της κατεστημένης πολιτικής].
4. Με λιγότερο ισχυρά κοινωνικά κινήματα και χωρίς να παράγεται στους δρόμους, κινηματικά, η οργή και η κοινή λογική, τα ΜΜΕ έπαιξαν πρωτεύοντα ρόλο. Είναι εντυπωσιακό το ότι οι ομιλίες αριστερών ηγετών, όπως ο Πάμπλο Ιγκλέσιας και η Άντα Κολάου, συχνά έλεγαν στους ανθρώπους τι συνέβη στα πρώτα χρόνια της κρίσης, για τη λιτότητα, την καταστολή, τις εξώσεις, την αντίσταση , τα μαζικά κινήματα. Με άλλα λόγια, μιλούσαν σε παρελθόντα χρόνο και όλη τους η προσπάθεια είχε συγκεντρωθεί στην ανάγκη της εκλογικής νίκης. Στην Ισπανία, συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, τα κινήματα είναι ακόμη ισχυρά, αλλά η αίσθησή μου είναι πως η ικανότητά τους να θέτουν την ατζέντα έχει μειωθεί σε σχέση με τα ΜΜΕ. Οι συζητήσεις για τη βιαιότητα της κρίσης και την αλήθεια των αγώνων ενάντιά της κυκλοφορούσαν όλο και περισσότερο ως στοιχεία σε μια κατ'εξοχήν εκλογική συζήτηση. Αντί να έρχεται στην επιφάνεια η γνώμη των απλών ανθρώπων, ήταν μια συζήτηση των επίδοξων αριστερών πολιτικών, για να το θέσουμε κάπως ωμά. Το δίδαγμα που μπορούμε να αντλήσουμε είναι το εξής: όταν τα ΜΜΕ μάχονται ενάντια στην αλλαγή, οποιαδήποτε ριζοσπαστική εκλογική πολιτική χρειάζεται τη μεγάλη δραστηριότητα των κοινωνικών δικτύων τόσο κινηματικά όσο και διαδικτυακά για να αναδειχθεί η αλήθεια.
5. Η πτώση των κινητοποιήσεων και της οργής τον περασμένο χρόνο δεν οφείλεται απλώς στην κατανοητή συγκέντρωση της προσοχής στις εκλογές (με δεδομένη την ανάλυση ότι τα κινήματα δεν μπορούσαν πλέον να επιφέρουν την αλλαγή χωρίς μια “επίθεση στους θεσμούς”) , αλλά και και στη σχετική, αν και τεχνητή, σταθεροποίηση της οικονομίας. Σημειώθηκε ένας μέτριος ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης και μειώθηκε κάπως η ανεργία, ακόμη κι αν οι νέες θέσεις εργασίας είναι στη συντριπτική πλειονότητά τους χαμηλά αμειβόμενες και επισφαλείς. Όλα αυτά θα ήταν απίθανα να συμβούν, εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είχε επιτρέψει στη δεξιά κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος να αναβάλει δισεκατομμύρια ευρώ λιτότητας, προκειμένου να καμφθεί η αύξηση της δύναμης του Podemos. Το εκλογικό αποτέλεσμα αποτελεί μεγάλη νίκη αυτής της στρατηγικής.
6. "Χάνοντας”, το Unidos Podemos απέφυγε μια πολύ δύσκολη κατάσταση. Εάν είχε ξεπεράσει το PSOE και σχημάτιζε κυβέρνηση μαζί του, θα έπρεπε να διαλέξει ανάμεσα στην εφαρμογή της πολιτικής της λιτότητας και στη σύγκρουση με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε μια τέτοια σύγκρουση το PSOE θα ήταν χειρότερος φίλος από τους εχθρούς της Δεξιάς. Και δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι το Podemos έχει ισχυρή στρατηγική για να αναμετρηθεί με την ΕΕ. Πολλά στηρίζονται στο γεγονός ότι η ισπανική οικονομία είναι πολύ μεγαλύτερη από την ελληνική. Ωστόσο, είναι χρήσιμο να θυμάται κανείς ότι η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Μιτεράν πειθάρχησε στις χρηματοπιστωτικές αγορές και σε ευρωπαϊκούς θεσμούς πολύ πιο αδύναμους απ'αυτούς που υπάρχουν σήμερα.
Ακόμη κι αν το Unidos Podemos ήλθε τρίτο παραμένει ακόμη το μοναδικό αξιόπιστο κόμμα κατά της λιτότητας, καθώς το PSOE πιθανώς θα στηρίξει μια κυβέρνηση μειοψηφίας του Λαϊκού Κόμματος και τωνCiudadanos, με πρόσχημα τη “σταθερότητα”. Το μεγάλο ερώτημα είναι τι είδους χειρισμός θα γίνει και πόση αντίσταση θα προβληθεί στη δηλητηριώδη κληρονομιά των περικοπών που αναβλήθηκαν -- και πώς οι πόλεις της αντίστασης (Μαδρίτη, Βαρκελώνη, Σαραγόσα, Βαλένθια κ.ά.) θα παλέψουν ενάντια στις περικοπές και θα ενθαρρύνουν τα τοπικά κινήματα.
7. Τα πολιτικά αποτελέσματα θα είναι αμφίβολα και θα εξαρτηθούν από τη δραστηριότητα των κινημάτων. Η ελπίδα έχει εξαντληθεί, αλλά το ερώτημα είναι εάν αυτό σημαίνει κυνισμό και ηττοπάθεια ή εάν ο κόσμος θα σταματήσει να περιμένει/ελπίζει, ενεργητικά ή παθητικά, να φέρουν τα κόμματα την αλλαγή. Έτσι οι λαϊκές κινητοποιήσεις και τα κινήματα θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν ξανά και να αναζωογονηθούν, αυξάνοντας στη συνέχεια την υποστήριξη προς το Unidos Podemos . Αυτό μάλλον θα είναι δύσκολο, αλλά αξίζει να έχει κανείς κατά νου ότι ο σχηματισμός μιας διχασμένης κυβέρνησης [του Unidos Podemos] με το PSOE θα είχε ως συνέπεια πολλούς από τους κινδύνους του κυνισμού και επίσης θα περιόριζε πολύ το χώρο για τη λαϊκή κινητοποίηση.
—
*Ο Bue Rübner Hansen είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Παν/μιο του Aarhus και αρχισυντάκτης στο Viewpoint Magazine. Αυτή την εποχή είναι εγκατεστημένος στη Βαρκελώνη, διεξάγοντας έρευνα για τη σχέση μεταξύ κρίσης, κοινωνικών κινημάτων και πολιτικής αλλαγής με παράδειγμα την Ισπανία.
Πηγή: http://www.criticatac.ro/lefteast/panish-elections-2016-has-the-podemos-strategy-run-into-its-limitations/
Μετάφραση: Αριάδνη Αλαβάνου
Σχέδιο Β χωρίς φτώχεια, χωρίς ανεργία, χωρίς χρέος, χωρίς ευρώ