Συνέντευξη στο Νικόλα Ζηργάνο, απεσταλμένο της «Εφημερίδας των Συντακτών»
Ο 50χρονος Αλι Φαγιάντ είναι ηγετικό στέλεχος της Χεζμπολάχ, βουλευτής του λιβανικού Κοινοβουλίου, κοινωνιολόγος που διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Λιβάνου. Ερευνητής, πρώην διευθυντής του «think tank» του «κόμματος του Θεού», «Συμβουλευτικό Κέντρο Μελέτης και Τεκμηρίωσης», ο δρ Φαγιάντ έχει γράψει το 2009 το προφητικό βιβλίο για τη Μέση Ανατολή «Εύθραυστα κράτη: Το διακύβευμα της σταθερότητας στον Λίβανο και τον αραβικό κόσμο», που έχει μεταφραστεί και στα ελληνικά (MADISA – Κέντρο Μελέτης και Αντιπληροφόρησης για τη Μέση Ανατολή). Τον συναντήσαμε στη Βηρυτό, μία ημέρα πριν από την κατάληψη του Κουσάιρ.
«Το θέμα της δημοκρατίας είναι ένα στοιχείο της συριακής κρίσης αλλά δεν είναι το μοναδικό. Θεωρούμε ότι υπάρχει διεθνής συνωμοσία εναντίον της Συρίας
«Η Χεζμπολάχ δεν βασίζει την προβληματική της και την αντίληψη για το κράτος σε μια θρησκευτική προσέγγιση [...] Συνεχίζουμε π.χ. να στηρίζουμε τους Παλαιστίνιους οι οποίοι είναι σουνίτες
-Γιατί πολεμάει η Χεζμπολάχ στη Συρία;
Πρώτα απ” όλα γιατί υπερασπιζόμαστε τα 22 λιβανέζικα χωριά, με Λιβανέζους κατοίκους, που βρίσκονται σε συριακό έδαφος, δίπλα στα σύνορα. Σύροι μαχητές τούς επιτέθηκαν πολλές φορές, σκότωσαν αμάχους, άλλους τους έδιωξαν στον Λίβανο. Είναι καθήκον μας να υπερασπιστούμε αυτά τα χωριά που έχουν αποκλειστικά σιίτες και χριστιανούς κατοίκους.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι υπερασπιζόμαστε την αντίσταση από τους ισλαμιστές σαλαφιστές που την απειλούν. Οι σαλαφιστές στη Συρία που αυτοπροσδιορίζονται ως σουνιτικό κίνημα έχουν αντίθεση με τους σιίτες, τους χριστιανούς, αλλά και με ένα κομμάτι των σουνιτών. Εχουν πολιτικά και ιδεολογικά προβλήματα με όλους όσοι δεν ασπάζονται τα πιστεύω τους.
Ο τρίτος λόγος είναι ότι στηρίζουμε το συριακό καθεστώς. Αν δούμε τη στρατηγική, τη μεγάλη εικόνα της περιοχής, το καθεστώς Ασαντ είναι ο βασικός υποστηρικτής της αντίστασης. Σε περίπτωση που καταρρεύσει, θα αλλάξει η ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή εις βάρος της αντίστασης και υπέρ των ΗΠΑ, του Ισραήλ και των συμμάχων τους. Δεν είχαμε άλλη επιλογή σε αυτό το παιχνίδι στρατηγικής
-Τι σημαίνει μια νίκη στο Κουσάιρ;
Η νίκη στο Κουσάιρ θα διευκολύνει τη διαδικασία στη Συρία. Γιατί η πολιτική λύση χρειάζεται πάνω απ” όλα ισορροπία δυνάμεων. Τους τελευταίους μήνες η συριακή αντιπολίτευση νόμιζε ότι ήταν πιο ισχυρή και δεν ήθελε να αποδεχτεί μια πολιτική λύση με τον Μπασάρ αλ Ασαντ παρόντα. Ομως μετά το Κουσάιρ, διαμορφώνονται συνθήκες να γίνει διάλογος.
-Ποια είναι η θέση σας για τη Συρία και την πολιτική αλλαγή;
Υπάρχει πρόβλημα και ανάγκη πολιτικών μεταρρυθμίσεων και πιστεύουμε ότι ο λαός της Συρίας χρειάζεται να αλλάξει το πολιτικό καθεστώς. Παροτρύναμε πολλές φορές τον Μπασάρ αλ Ασαντ ήδη από την αρχή της κρίσης να αρχίσει μια πολιτική διαδικασία στη Συρία, να γίνουν σοβαρές και βαθιές μεταρρυθμίσεις. Αυτός θα ήταν και ο μόνος δρόμος να βρεθεί λύση στην κρίση. Ομως, το πρόβλημα πια δεν είναι αυτό. Η συριακή αντιπολίτευση αρνείται την πολιτική διαδικασία και επιμένει να διώξει τον Ασαντ από την εξουσία. Δεν είναι ρεαλιστικός όρος. Ο Ασαντ δεν είναι απομονωμένος, δεν είναι αδύναμος, τον στηρίζει η πλειονότητα του πληθυσμού, έχει μια ευρεία λαϊκή βάση. Δεν είναι ούτε Μουμπάρακ ούτε Καντάφι. Είναι ο μόνος από τους Αραβες ηγέτες που στηρίζει συνεχώς την αντίσταση. Αυτό του δίνει μια νομιμοποίηση στα μάτια μας. Δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει αυτόν τον παράγοντα και να λέει ότι το μοναδικό θέμα στη Συρία είναι ένα πρόβλημα δημοκρατίας.
Ταυτόχρονα, δεν υπάρχει περίπτωση να γυρίσει η Συρία πίσω. Το μονοπώλιο της εξουσίας του κόμματος Μπάαθ έχει τελειώσει. Πρέπει να υπάρξουν αληθινή δημοκρατία, πλουραλισμός. Ο Ασαντ πρέπει να είναι ένας από τους παίκτες, αλλά δεν θα βγει έξω από το παιχνίδι, ούτε θα έχει διακοσμητικό χαρακτήρα σαν τη βασίλισσα Ελισάβετ.
Ομως, το θέμα της δημοκρατίας είναι ένα στοιχείο της συριακής κρίσης, δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα.
Θεωρούμε ότι υπάρχει μια διεθνής συνωμοσία ενάντια στη Συρία και πρέπει να λάβουμε υπ” όψιν μας τον ρόλο των ΗΠΑ, του Κατάρ και της Σαουδικής Αραβίας, που ηγούνται της στρατιωτικής και πολιτικής επέμβασης στη Συρία. Δεν είναι δυνατόν να θεωρείται ότι η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ ενδιαφέρονται για τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στη Συρία. Η ουσία του συριακού προβλήματος είναι ότι υπάρχει μια στρατηγική σύγκρουση μεταξύ δύο αξόνων. Από τη μια, ο άξονας της αντίστασης στην περιοχή και από την άλλη ο άξονας των φιλοαμερικανών. Ο Μπασάρ αλ Ασαντ και το καθεστώς ήταν για πάνω από δύο δεκαετίες ο βασικός υποστηρικτής της παλαιστινιακής και της λιβανέζικης αντίστασης. Υπάρχει επίσης μια στρατηγική συμμαχία της Συρίας με το Ιράν που αντιστέκονται στην αμερικανική πολιτική στη Μέση Ανατολή.
Υπάρχει όμως και ένα κλίμα αποσταθεροποίησης που αγγίζει και τον Λίβανο.
Στη Σιδώνα, την Τρίπολη, την Μπεκάα, υπάρχουν σουνιτικές οργανώσεις που μας προβοκάρουν κάθε μέρα. Θέλουν να προκαλέσουν θρησκευτική σύγκρουση. Εμείς προσπαθούμε να το αποφύγουμε, αν και όλοι ξέρουν ότι η Χεζμπολάχ είναι το ισχυρότερο κόμμα στον Λίβανο, πολιτικά και στρατιωτικά, όμως αυτό δεν είναι το δικό μας παιχνίδι. Είναι πολύ επικίνδυνο.
Εμείς είμαστε σε πολιτική συμμαχία με τους χριστιανούς και μας υποστηρίζει και ένα 30-35% από τους σουνίτες. Και την ίδια ώρα οι σαλαφιστές μάς κατηγορούν ότι είμαστε το κόμμα του διαβόλου κι όχι το «κόμμα του Θεού», ότι είμαστε άπιστοι. Η Χεζμπολάχ δεν βασίζει την προβληματική της και την αντίληψη για το κράτος σε μια θρησκευτική προσέγγιση. Αρνούμαστε τους θρησκευτικούς διαχωρισμούς και τις φατρίες, συνεχίζουμε, για παράδειγμα, να υπερασπιζόμαστε τους Παλαιστινίους οι οποίοι είναι σουνίτες. Η περιοχή μας και ιδιαίτερα οι χώρες που έχουν κοινωνίες με ποικιλομορφία, όπως το Ιράκ, ο Λίβανος, η Συρία, δεν χρεάζονται απλή δημοκρατία, αλλά μια δημοκρατία συναινετική που θα βασίζεται στη συνδιαχείριση της εξουσίας μεταξύ των κοινωνικών συστατικών της στοιχείων.
Χρειάζεται αμοιβαία θέληση να γραφτεί το συμβόλαιο ενός μεγάλου συνασπισμού μεταξύ σουνιτών και σιιτών. Πρέπει να αλλάξει το φατριαστικό σύστημα της χώρας και να γίνει δημοκρατικό, βασισμένο στην αντίληψη της υπηκοότητας και όχι της θρησκευτικής φατρίας. Εμείς θέλουμε ενότητα, οι αντίπαλοί μας, διάσπαση και σύγκρουση.
Οι Αμερικανοί μιλάνε ήδη για τη Συρία για έναν αντικειμενικό διαχωρισμό στο έδαφος. Αυτό είναι επικίνδυνο σενάριο. Δεν θέλουμε να διασπαστεί καμία χωρά της περιοχής. Είναι ένα ιστορικό πρόβλημα και βρισκόμαστε σε σημείο καμπής.
Πηγή: «Εφημερίδα των Συντακτών»