δύο να διαλέξω. Ξέρω, όμως, ότι ένα από τα βασικά συμπεράσματα από το βιβλίο που η έγκριτη εφημερίδα σας αποκάλυψε πως διαβάζει η Καγκελάριος της Γερμανίας αυτήν την περίοδο – τους «Υπνοβάτες» του Κρίστοφερ Κλαρκ – είναι πως η καθ’ έξιν χρήση της απειλής των ακραίων επιλογών ως εργαλείου πολιτικής, ενέχει τον κίνδυνο να λειτουργήσει ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Άρα, ένα τυχαίο γεγονός κάπου στη νότια περιφέρεια της Ευρώπης ή η εμμονή σε λάθος εκβιασμούς, μπορεί να προκαλέσει δραματικές και απρόβλεπτες εξελίξεις σε ολόκληρη την ήπειρο......
Σε κάθε περίπτωση, ένα από τα πιο προφανή συμπεράσματα από τις δηλώσεις της κυρίας Μέρκελ στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 19ης Δεκεμβρίου 2013, που επίσης αποκάλυψε η εφημερίδα σας, είναι πως η Ευρωζώνη παραμένει πολύ σημαντική για να αφεθεί να καταρρεύσει.
Και ότι όλοι οι κρίκοι της είναι εξ’ ίσου σημαντικοί για τη διατήρησή της. Εάν ένας, έστω ο πιο αδύνατος, σπάσει, η σημερινή Ευρωζώνη παύει να υπάρχει.
Εμμέσως, πλην σαφώς, η κ. Μέρκελ με αυτή τη δήλωσή της επιβεβαίωσε τις σχετικές επισημάνσεις της Ευρωπαϊκής Αριστεράς από την αρχή της κρίσης. Έδωσε και μια εξήγηση για το μεγάλο άγχος που επέδειξε η ίδια και ο κ. Σαρκοζί στις Κάννες μπροστά στο ενδεχόμενο διεξαγωγής δημοψηφίσματος στην Ελλάδα.
Ακύρωσε μονομιάς το περίφημο Grexit, εκθέτοντας στα μάτια του ελληνικού λαού ως πολιτικά ιδιοτελείς και αναξιόπιστους τους λιγοστούς και απομονωμένους κινδυνολόγους του ευρώ.
Εξέθεσε, επίσης, διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις: από εκείνην του Γιώργου Παπανδρέου το 2010, έως και τη σημερινή του Αντώνη Σαμαρά, που, αντί να διαπραγματευτούν σκληρά για την Ελλάδα, πειθήνια υπάκουσαν – και εξακολουθούν να υπακούουν – στα κελεύσματά της.
Γιατί, εφόσον το ενιαίο νόμισμα δεν είναι υπό διαπραγμάτευση, τότε είναι οι οικονομικές πολιτικές των χωρών της νομισματικής ένωσης. Πολύ περισσότερο διότι ούτε η λιτότητα, ούτε τα Μνημόνια είναι προϋπόθεση από τις ευρωπαϊκές Συνθήκες για την ένταξη ή την παραμονή στην Ευρωζώνη.
Είναι απλώς το αποτέλεσμα ενός αρνητικού συσχετισμού πολιτικών δυνάμεων στην Ευρώπη. Ενός συσχετισμού που διαμορφώθηκε μετά τα μέσα της δεκαετίας του ’90, κυρίως από την προσχώρηση της σοσιαλδημοκρατίας στη νεοφιλελεύθερη συναίνεση.
Μια επιλογή που σήμερα αποδεικνύεται πολιτικά αδιέξοδη. Και είναι, επίσης, το αποτέλεσμα της σύμπτωσης στο νότο της ευρωζώνης περιδεών κυβερνήσεων, κατώτερων των περιστάσεων.
Υπάρχει ένα βιβλίο το οποίο συστήνω στην κ. Μέρκελ να διαβάσει μετά τους «Υπνοβάτες», ιδιαίτερα τώρα που μετά το ατύχημα στο σκι, αναγκαστικά θα έχει περισσότερο χρόνο.
Είναι το κλασικό σύγγραμμα: «Η νομισματική ιστορία των ΗΠΑ 1867-1960» του Μίλτον Φρίντμαν και της Άννας Σβαρτζ. Ενδεχομένως, τότε να αντιληφθεί ότι ξεπερνά σε αντιπληθωριστική εμμονή, ακόμη και τον ίδιο τον πνευματικό πατέρα του αντιπληθωρισμού.
Και ότι επιβάλλοντας μέχρι σήμερα, την ιδεοληψία της στην μόνο κατ’ όνομα Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παγιδεύει, τη μεν Ευρωζώνη ως σύνολο σ’ ένα εύθραυστο σημείο ισορροπίας με μηδενική ή πολύ χαμηλή και άνεργη οικονομική μεγέθυνση, τη δε νότια περιφέρειά της στην επικίνδυνη για όλους – και κυρίως για τη χώρα της περιδίνηση στην κρίση. Δηλαδή, στον στροβιλισμό ανάμεσα στην ύφεση και την αδύναμη και εικονικήανάπτυξη.
Ίσως εκπλαγεί η κ. Μέρκελ διαπιστώνοντας ότι ο Φρίντμαν και η Σβάρτζ επιρρίπτουν την ευθύνη για την ένταση της Μεγάλης Ύφεσης 1929-1933 στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, επειδή αρνήθηκε να αναλάβει το ρόλο του δανειστή ύστατης καταφυγής στην αγορά κρατικών ομολόγων.
Αλλά, σαν σύγχρονος η υπνοβάτης της σημερινής Ευρώπης όχι μόνο δεν βλέπει, αλλά και δεν αξιοποιεί:
- το γεγονός ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ αντιμετωπίζει την κρίση ασκώντας επεκτατική πολιτική, αντί για την αέναη λιτότητα,
- τη δια της συγκρίσεως απόδειξη ότι η ίδια η λιτότητα είναι η κρίση – όχι η λύση,
- την αδιάψευστη απόδειξη από τη δική μου χώρα, την Ελλάδα ότι η λιτότητα έχει αποτύχει, προκαλώντας ταυτόχρονα μια πρωτοφανή για ευρωπαϊκή χώρα σε καιρό ειρήνης και ντροπιαστική για όλη την Ευρώπη ανθρωπιστική κρίση.
Αν μαζί με την Ευρωπαϊκή Αριστερά και άλλες πολιτικές δυνάμεις –στο Νότο και το Βορρά – και κυρίως οι πολίτες της Ευρώπης, όπου κι αν κατοικούν, ό,τι κι αν ψηφίζουν, συνειδητοποιήσουν την πολιτική δυναμική που περικλείει η δήλωση Μέρκελ, δηλαδή ότι Ευρωζώνη σημαίνει ή όλοι ή κανένας, τότε πράγματι, πλησιάζει το τέλος της λιτότητας.
Διότι τα ψέματα τελείωσαν και οι εκβιασμοί στέρεψαν. Ή όλοι μαζί αλλάζουμε ρότα προς έναν συνολικό αναπροσανατολισμό της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής στην Ευρώπη ή αποχαιρετάμε την ευρωπαϊκή ιδέα μέσα στον κουρνιαχτό και στη σκόνη από τη κατάρρευση του ενιαίου νομίσματος».
Είναι, λοιπόν, καιρός όσοι υπνοβατούν να ξυπνήσουν γιατί πολύ σύντομα θα συνειδητοποιήσουν ότι το όνειρό τους είναι τελικά εφιάλτης.